Viêm phổi là căn bệnh dễ gặp ở trẻ nhỏ và người già. Căn bệnh này có thể do virus, vi khuẩn gây nên. Vì thế nhiều gia đình có người mắc bệnh đều rất quan tâm tới vấn đề liệu bệnh viêm phổi có lây không và phòng ngừa thế nào.
Tìm hiểu về viêm phổi
Viêm phổi là một bệnh nhiễm trùng làm viêm túi khí ở một hoặc cả hai phổi. Các túi khí có thể chứa đầy chất lỏng hoặc mủ, gây ho có đờm hoặc mủ, sốt, ớn lạnh và khó thở. Một loạt các sinh vật, bao gồm vi khuẩn, vi rút và nấm, có thể gây viêm phổi.
Viêm phổi có thể ở mức độ nhẹ đến nghiêm trọng, đe dọa tính mạng. Căn bệnh này nguy hiểm nhất đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, người già trên 65 tuổi và những người có vấn đề về sức khỏe hoặc hệ thống miễn dịch yếu. Viêm phổi có lây không? Câu trả lời là "Có", đặc biệt là viêm phổi ở trẻ em.
Triệu chứng của viêm phổi
Các dấu hiệu và triệu chứng của viêm phổi thay đổi từ nhẹ đến nặng, tùy thuộc vào các yếu tố như loại vi trùng gây nhiễm trùng, tuổi và sức khỏe tổng thể của bệnh nhân. Các dấu hiệu và triệu chứng nhẹ thường tương tự như cảm lạnh hoặc cúm, nhưng chúng sẽ kéo dài hơn bình thường.
Các dấu hiệu và triệu chứng của viêm phổi có thể bao gồm:
- Đau ngực khi thở hoặc ho
- Nhầm lẫn hoặc thay đổi nhận thức về tinh thần (ở người lớn từ 65 tuổi trở lên)
- Ho, ho có đờm
- Mệt mỏi
- Sốt, đổ mồ hôi và run rẩy
- Nhiệt độ cơ thể thấp hơn bình thường (ở người lớn hơn 65 tuổi và người có hệ miễn dịch yếu)
- Buồn nôn, nôn hoặc tiêu chảy
- Khó thở
Trẻ sơ sinh và trẻ sơ sinh có thể không có bất kỳ dấu hiệu nhiễm trùng nào. Hoặc chúng có thể nôn mửa, sốt và ho, bồn chồn hoặc mệt mỏi và không có năng lượng, hoặc khó thở và gặp khó khăn khi ăn uống.
Khi nào đi khám bác sĩ?
Gặp bác sĩ nếu bạn khó thở, đau ngực, sốt kéo dài 102 độ F (39 độ C) hoặc cao hơn, ho dai dẳng, đặc biệt nếu bạn ho ra mủ.
Điều đặc biệt quan trọng là những người trong các nhóm nguy cơ cao dưới đây phải gặp bác sĩ:
- Người lớn trên 65 tuổi
- Trẻ nhỏ hơn 2 tuổi với các dấu hiệu và triệu chứng kể trên
- Những người có sức khỏe tiềm ẩn nhiều căn bệnh hoặc hệ thống miễn dịch suy yếu
- Những người được hóa trị liệu hoặc dùng thuốc ức chế hệ thống miễn dịch
Đối với một số người lớn tuổi và những người bị suy tim hoặc gặp các vấn đề về phổi mãn tính, viêm phổi có thể nhanh chóng trở thành một tình trạng đe dọa tính mạng.
Viêm phổi có lây không? Câu trả lời là "Có".
Nguyên nhân của viêm phổi
Nhiều loại vi trùng có thể gây ra viêm phổi. Phổ biến nhất là vi khuẩn và virus trong không khí chúng ta hít thở. Cơ thể thường ngăn chặn những vi trùng này lây nhiễm vào phổi, nhưng đôi khi chúng có thể chế ngự hệ thống miễn dịch, ngay cả khi sức khỏe tổng quan đang khỏe mạnh. Viêm phổi được phân loại theo các loại vi trùng gây ra nó và nơi bệnh nhân bị nhiễm trùng:
Viêm phổi cộng đồng
- Vi khuẩn: Nguyên nhân phổ biến nhất gây viêm phổi do vi khuẩn ở Hoa Kỳ là Streptococcus pneumoniae. Loại viêm phổi này có thể tự xuất hiện hoặc xuất hiện sau khi bệnh nhân bị cảm lạnh hoặc cúm. Nó có thể ảnh hưởng đến một phần (thùy) của phổi, gây nên tình trạng gọi là viêm phổi thùy.
- Các sinh vật giống như vi khuẩn: Mycoplasma pneumoniae cũng có thể gây viêm phổi. Nó thường tạo ra các triệu chứng nhẹ hơn so với các loại viêm phổi khác. Viêm phổi không điển hình (Walking pneumonia) là một tên không chính thức được đặt cho loại viêm phổi này, thường không đủ nghiêm trọng để yêu cầu bệnh nhân nghỉ ngơi tại giường.
- Nấm: Đây là loại viêm phổi phổ biến nhất ở những người có vấn đề về sức khỏe mãn tính hoặc hệ thống miễn dịch yếu, và ở những người đã hít phải một lượng lớn các sinh vật. Các loại nấm gây ra căn bệnh này có thể được tìm thấy trong phân chim, đất, ... và thay đổi tùy theo vị trí địa lý.
- Virus: Một số loại virus gây cảm lạnh và cúm có thể gây viêm phổi. Virus là nguyên nhân phổ biến nhất gây viêm phổi ở trẻ dưới 5 tuổi. Viêm phổi do virus thường nhẹ, nhưng trong một số trường hợp nó có thể trở nên rất nghiêm trọng.
Viêm phổi mắc phải trong bệnh viện
- Viêm phổi mắc phải tại bệnh viện: Một số người bị viêm phổi trong thời gian nằm viện vì bệnh khác. Viêm phổi mắc phải tại bệnh viện có thể nghiêm trọng vì vi khuẩn gây ra nó có thể kháng thuốc kháng sinh nhiều hơn và vì những người mắc bệnh đã bị bệnh. Những người đang sử dụng máy thở có nguy cơ cao mắc loại viêm phổi này.
Viêm phổi mắc phải do chăm sóc sức khỏe là một bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn xảy ra ở những người sống trong các cơ sở chăm sóc dài hạn hoặc được chăm sóc tại các phòng khám ngoại trú, bao gồm các trung tâm lọc thận. Giống như viêm phổi mắc phải tại bệnh viện, viêm phổi mắc phải do chăm sóc sức khỏe có thể được gây ra bởi vi khuẩn có khả năng kháng kháng sinh cao hơn.
Viêm phổi hít
Viêm phổi hít xảy ra khi bạn ăn thức ăn, uống, nôn hoặc chảy nước bọt vào phổi. Viêm phổi hít có nhiều khả năng xảy ra nếu một cái gì đó làm rối loạn phản xạ miệng bình thường, chẳng hạn như chấn thương não hoặc gặp vấn đề nuốt, sử dụng quá nhiều rượu hoặc ma túy.
Các yếu tố rủi ro
Viêm phổi có thể ảnh hưởng đến bất cứ ai. Nhưng hai nhóm tuổi có nguy cơ cao nhất là:
- Trẻ em từ 2 tuổi trở xuống
- Những người từ 65 tuổi trở lên
Các yếu tố rủi ro khác bao gồm:
- Đang nằm viện: Bạn có nguy cơ bị viêm phổi cao hơn nếu bạn ở trong phòng chăm sóc đặc biệt của bệnh viện, đặc biệt nếu bạn đang sử dụng máy thở.
- Bệnh mãn tính: Bạn có nhiều khả năng bị viêm phổi nếu bạn bị hen suyễn, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD) hoặc bệnh tim.
- Hút thuốc: Hút thuốc làm hỏng hệ thống phòng thủ tự nhiên của cơ thể - giúp chống lại vi khuẩn và vi rút gây viêm phổi.
- Hệ thống miễn dịch suy yếu hoặc bị ức chế: Những người bị HIV / AIDS, những người đã được cấy ghép nội tạng, hoặc đã được hóa trị liệu hoặc sử dụng steroid lâu dài đều có nguy cơ mắc bệnh.
Biến chứng của viêm phổi
Ngay cả khi được điều trị, một số người bị viêm phổi, đặc biệt là những người thuộc nhóm nguy cơ cao, có thể gặp các biến chứng, bao gồm:
- Vi khuẩn trong máu (nhiễm khuẩn huyết): Vi khuẩn xâm nhập vào máu từ phổi có thể lây nhiễm sang các cơ quan khác, có khả năng gây suy nội tạng.
- Khó thở: Nếu viêm phổi nghiêm trọng hoặc bệnh nhân mắc các bệnh phổi mãn tính tiềm ẩn, họ có thể khó thở kể cả khi có đủ oxy. Bệnh nhân có thể phải nhập viện và sử dụng máy thở cho đến khi phổi ổn định trở lại.
- Tích tụ chất lỏng xung quanh phổi (tràn dịch màng phổi): Viêm phổi có thể khiến chất lỏng tích tụ trong khoảng cách mỏng giữa các lớp mô lót phổi và khoang ngực (màng phổi). Nếu chất lỏng bị nhiễm trùng, bệnh nhân có thể cần phải dẫn lưu qua ống ngực hoặc phẫu thuật cắt bỏ.
- Áp xe phổi: Áp xe xảy ra nếu mủ hình thành trong một khoang trong phổi. Áp xe thường được điều trị bằng kháng sinh. Đôi khi, phẫu thuật hoặc dẫn lưu bằng kim hoặc ống dài đặt vào áp xe được sử dụng để loại bỏ mủ.
Viêm phổi có lây không?
Bệnh viêm phổi nói chung là không lây nhiễm, nhưng các virus và vi khuẩn gây viêm phổi có thể lây nhiễm sang người khác. Một số virus gây nhiễm trùng đường hô hấp trên (cổ họng và mũi) sẽ gây biến chứng là viêm phổi. Để ngừa lây lan virus, tốt nhất là bạn nên bảo vệ bé khỏi người xung quanh (hoặc các thành viên trong nhà) mắc bệnh về cổ họng và mũi. Không cho bé dùng chung quần áo, khăn mặt hoặc những vật dụng khác với người nhà, anh (chị) của bé hoặc những bé khác.
Viêm phổi ở trẻ em là bệnh truyền nhiễm cấp tính, rất dễ lây lan và có thể đe dọa tới tính mạng của trẻ. Bệnh viêm phổi có thể lây truyền từ bệnh nhân sang những người xung quanh. Bệnh nhân viêm phổi có thể phát tán mầm bệnh như virut, vi khuẩn, nấm... qua những hạt nước bọt nhỏ li ti bắn ra khi ho, hắt hơi hay nói chuyện...
Phòng ngừa bệnh viêm phổi
- Tiêm phòng: Vắc xin được phát triển để ngăn ngừa một số loại viêm phổi và cúm. Các hướng dẫn tiêm chủng đã thay đổi theo thời gian, vì vậy hãy đến gặp bác sĩ khi bạn không chắc chắn bản thân đã tiêm phòng viêm phổi hoặc cúm hay chưa.
Hãy chắc chắn rằng trẻ em được tiêm phòng. Các bác sĩ khuyên dùng các loại vắc-xin viêm phổi khác nhau cho trẻ dưới 2 tuổi và cho trẻ từ 2 đến 5 tuổi có nguy cơ mắc bệnh phế cầu khuẩn đặc biệt. Các bác sĩ cũng khuyên nên tiêm phòng cúm cho trẻ lớn hơn 6 tháng.
- Vệ sinh cá nhân sạch sẽ: Để bảo vệ bản thân khỏi nhiễm trùng đường hô hấp dẫn đến viêm phổi, hãy rửa tay thường xuyên hoặc sử dụng chất khử trùng tay có chứa cồn.
- Không hút thuốc: Hút thuốc làm hỏng hệ thống phòng thủ tự nhiên của phổi, giúp chống lại nhiễm trùng đường hô hấp.
- Tăng sức khỏe hệ thống miễn dịch: Ngủ đủ giấc, tập thể dục thường xuyên và ăn một chế độ ăn uống lành mạnh.
