Thứ đặc sản này chỉ mọc lên vào ban đêm, dưới tán cây chẹo hoặc cây dẻ, mấy năm gần đây "gây sốt" trên thị trường.
Ở vùng núi các tỉnh Lạng Sơn, Bắc Giang, Bắc Kạn có một loại đặc sản được ví như "lộc trời" mà thiên nhiên ban tặng cho người dân nơi đây, đó là nấm chẹo. Nấm chẹo (tên địa phương thường gọi là boóc pào), có màu đỏ tươi, hình như cái ô. Loại nấm này thường mọc lên vào 2 mùa trong năm, lần đầu tiên từ tháng 3-4 âm lịch, lần thứ 2 từ tháng 8-9 âm lịch. Điểm đặc biệt là vòng đời của chúng chỉ kéo dài từ 1-2 ngày, vì thế nếu không thu hoạch kịp thời, cây nấm chẹo sẽ tự lụi tàn.
Người dân địa phương cho biết nấm chẹo mọc ở dưới tán cây chẹo, cây dẻ, nhưng không phải dưới tán cây nào cũng có nấm. Có khi, cả một khu rừng chỉ có một chỗ có nấm, chính vì thế mà nấm chẹo được coi như "vàng của rừng", rất quý hiếm.
Nấm chẹo được ví như "lộc trời", được các thương lái săn lùng
Được biết, nấm chẹo mọc lên vào ban đêm, từ 2-4 giờ sáng, bởi vậy người dân nơi đây phải soi đèn đi hái nấm từ sớm. Thời điểm từ 4 giờ đến 8 giờ sáng là lúc nấm có hình cái ô, chưa xòe to ra, trên mũ vẫn còn nguyên lớp phấn được thu mua với giá cao nhất, khoảng 300-350.000 đồng/kg. Còn nếu đi muộn, sẽ chỉ hái được những cây nấm đã xòe to ra hoặc đứt, gẫy, không còn nguyên vẹn, bán với giá từ 150-200.000 đồng/kg.
Anh Hải - một người dân ở Lạng Sơn tiết lộ: "Nấm chẹo rất dễ bị hái trộm, vì thế những nhà có rừng chẹo hay rừng dẻ phải dựng rạp để canh nấm khi chúng vào mùa. Ngoài ra, khi hái nấu phải cẩn thận và có kinh nghiệm, nếu mạnh tay nấm bị gãy thì sẽ không bán được giá. Theo kinh nghiệm của người dân bản địa, khi hái nấm không được ngồi mà phải cúi, nếu ngồi xuống thì chỗ đó nấm sẽ không mọc nữa".
Loại nấm này chỉ mọc vào ban đêm, nên người dân phải đi hái nấm từ sớm, nếu đi muộn sẽ không bán được giá
Từ nấm chẹo có thể chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn, có thể kể tới như thịt trâu, hầm xương, xào tỏi… Vì ngon và hấp dẫn nên mấy năm gần đây, nấm chẹo được nhiều người biết tới, kể cả du khách và người dân ở thành phố.
Trên chợ mạng gần đây cũng có nhiều địa chỉ rao bán nấm chẹo. Những cây nấm có màu sắc đẹp mắt và là nấm sạch, mọc tự nhiên ở trong rừng nên rất được ưa chuộng trên thị trường.
Người dân cho biết, đến mùa nấm chẹo, thương lái thương lái sẵn sàng ăn, ngủ hàng tuần tại các bản, người dân bản địa cũng kiếm được hàng triệu đồng mỗi ngày nhờ đi hái nấm.
Ngoài nấm tươi, nấm chẹo khô cũng được lùng mua với giá đắt đỏ
Hiện nay, nấm chẹo ngày càng khó kiếm vì người dân đốt nương làm rẫy nên vô tình đốt luôn rễ nấm chẹo. Hơn nữa, do nấm chỉ mọc trong thời gian rất ngắn vào ban đêm nên người dân địa phương thường nhổ cả cây (gồm cả rễ) để hái được nhanh hơn, nhiều hơn.
