Thứ đặc sản này xuất hiện trong rừng sâu, thường sau những cơn mưa, mấy năm nay chúng được nhiều người săn tìm vì mang lại giá trị kinh tế lớn.
Ở Việt Nam có một loại nấm mọc dại trong các cánh rừng nguyên sinh, vô cùng quý hiếm và đắt đỏ, đó là nấm lim xanh.
Theo tìm hiểu, nấm lim xanh thuộc họ nấm linh chi nhưng chỉ mọc ra từ những cây lim xanh đã mục ruỗng do ngã đổ tự nhiên. Chúng không mọc trên bất kỳ loại gỗ nào khác. Về đặc điểm nhận dạng, nấm lim xanh rộng tối đa khoảng 20cm, xòe rộng thành hình quạt. Mũ nấm dày khoảng 2 – 5cm. Ở chân nấm chỗ điểm mọc, nó có thể khuyết lõm hoặc không.
Phần chân khá ngắn và không đồng đều. Nhìn chung hình dáng của nấm khá xù xì và không đồng đều. Chỗ tai nấm hơi bóng, có màu vàng nhạt. Mặt trong mịn, một số loại sẽ có viền trắng ở mặt trên mũ nấm.
Trước đây, diện tích rừng nguyên sinh của nước ta còn khá nhiều, trải dài từ Bắc vào Nam nên nấm lim xanh có nhiều. Nhưng giờ những rừng lim xanh tự nhiên ngày càng khan hiếm. Những gốc lim xanh hàng chục hàng trăm năm tuổi chỉ còn ở rừng sâu. Để thu hái nấm, người ta phải đi nhiều ngày trong rừng. Thời điểm tháng 3 đến tháng 7 dương lịch là lúc nấm mọc nhiều nhất. Khi hái, người ta chỉ chọn những cây nấm đã trưởng thành, những cây còn nhỏ sẽ được giữ lại chờ đủ tuổi vào những lần hái nấm sau.
Sống tại vùng núi Thạch Thành, Thanh Hóa, anh Hoà (46 tuổi) cho biết: "Những ngày trời mưa nấm lim xanh mọc nhiều và phát triển nhanh hơn. Chúng tôi chỉ thu hái những cây nấm trưởng thành, còn những cây nhỏ chưa đủ kích thước sẽ để lại để chúng tiếp tục phát triển. Để tìm được nấm phải tới những cây lim đã mục, dùng gang tay để vạch từng bụi cây để tìm kiếm vận may, chấp nhận những vết gai cào, và cây nhọn đâm vào".
Theo anh Hoá, mỗi mùa, anh vào rừng tìm được khoảng 2-3kg nấm lim xanh. Ngoài ra, để có hàng cho khách quen, anh cũng thu mua lại 3-5kg nấm lim xanh tươi của những người đi rừng khác. Loại nấm này có hàm lượng dinh dưỡng cao, rất được nhà giàu ưa chuộng để hỗ trợ tăng cường sức khỏe. Hơn nữa, do diện tích rừng ngày càng bị thu hẹp, người đi lấy nấm lim xanh rừng mỗi ngày một nhiều nên loại nấm này ngày càng hiếm.
"Thường chúng tôi hái nấm về rồi sẽ rửa qua cho sạch, đem phơi khô dưới nắng tự nhiên (không sấy bằng máy). Nấm phơi trong bóng râm và phơi úp để đảm bảo chất lượng tốt nhất. Để nấm lim đạt chất lượng chuẩn nhất, người phơi nấm cần có kinh nghiệm khai thác, vệ sinh, xử lý, phơi khô nấm đúng cách", anh Hoà nói thêm.
Được biết, trên thị trường, nấm lim xanh có 3 loại, nấm già có giá từ 3-6 triệu đồng/kg tuỳ kích thước. Nấm lim xanh thái lát hoặc loại trung có giá từ 2-3 triệu đồng/kg. Ngoài ra, những loại nấm lim xanh loại hàng xô là những loại nấm non, nấm nụ chưa có tai thường rẻ hơn, chỉ khoảng vài trăm nghìn đồng/kg.
Hiện trên thị trường nấm lim xanh được nhiều người rao bán nhưng không phải ai cũng phân biệt được bởi chúng rất giống với nấm linh chi. Những người có kinh nghiệm khuyên nên tìm những nơi có nguồn gốc rõ ràng để mua hàng chuẩn xịn.
"Nấm lim xanh chân ngắn, chỉ có 2-3 đốt ngón tay, mũ nấm dày. Trong khi đó nấm linh chi rừng chân dài đến cả gang tay, mũ nấm mỏng hơn. Chính vì chúng gần giống nhau nên nhiều người trộn lẫn với nấm linh chi theo tỷ lệ 50-50 hoặc 70-30 để bán", một người có kinh nghiệm hái nấm lim xanh chia sẻ.
Nấm lim xanh thường sử dụng chúng dưới dạng thuốc sắc hoặc nấu nước như nước trà để uống hàng ngày. Ngoài ra, chúng còn được sử dụng dưới dạng bột hoặc ngâm rượu, có nhiều tác dụng với sức khoẻ.
