Nếu có dịp đến Tuyên Quang, gỏi cá bỗng sông Lô chắc chắn là món ăn đáng để bạn nếm thử.
Cùng với cá anh vũ, cá bỗng là loài quý hiếm, xưa kia chỉ dành để tiến Vua. Cá bỗng thuộc họ trắm, chép, mình thon, vây đỏ, phần lưng màu xanh rêu. Thịt cá ngọt, dai, thơm mà không tanh, đặc biệt lành tính, có hàm lượng dinh dưỡng cao.
Cá bỗng được chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn như: gỏi, nướng, xào, nộm, hấp lá chanh, nấu canh chua, nấu cháo… Riêng vảy cá có thể chiên giòn làm món nhậu lai rai rất lạ miệng.
Gỏi cá bỗng là đặc sản nổi tiếng ở Tuyên Quang
Loại cá tiến vua này thịt rất chắc, khi làm gỏi chấm với "chẻo" sẽ có hương vị đặc trưng khó quên. Có lẽ nhờ cách chế biến độc đáo của người dân nơi đây mà món gỏi cá bỗng sông Lô ngày càng được nhiều thực khách xa gần ưa chuộng.
Vốn dĩ gỏi cá là một trong những món ăn được nhiều người yêu thích, đặc biệt là các chị em bởi gỏi cá thơm ngon, dễ ăn và có nhiều rau xanh, không gây béo. Gỏi cá thích hợp ăn vào tất cả các mùa, nhưng hợp nhất là thưởng thức vào mùa hè bởi nó rất thanh mát, ăn lại không ngấy.
Để chế biến món gỏi cá bỗng Sông Lô thì trọng lượng cá phải đạt được từ 2.5kg cho đến 3kg với thời gian nuôi khoảng 1.5 – 2 năm, lúc này thịt cá chắc và làm gỏi thịt sẽ ngon và bùi hơn.
Đầu tiên sẽ lọc lấy phần thịt cá và đem ngâm vào trong nước được chế biến từ quả tai chua. Và để cho phần thịt cá luôn có được màu trắng, trình bày lên đĩa cho thật đẹp mắt thì sẽ tiến hành cắt phần đuôi hay là phần gáy của cá bỗng để cho nó chảy hết máu, rồi đem rửa sạch cho ráo nước và ngâm vào trong nước quả tai chua.
Điểm đặc biệt của món gỏi cá bỗng Sông Lô đó là không dùng thính gạo mà sẽ lấy nguyên phần xương cá rồi đem đi băm cho thật nhỏ, tiếp đến là rang vàng rồi lại tán cho thật mịn và đem trộn cùng với lạc rang đã được giã.
Cách ăn gỏi cá bỗng được một số nhà hàng, homestay ở Tuyên Quang giới thiệu với du khách khá giống cách ăn món cuốn (cuốn tôm thịt, phở cuốn...) Thực khách sẽ gắp lát cá đã được thái mỏng nhúng qua nước cốt chanh, sau đó phủ bên ngoài một lớp thính. Miếng cá ghém cùng các loại rau thơm, được bao quanh bởi lớp bánh đa nem chuyên dùng cho món cuốn.
Đúng "chất" của đặc sản gỏi cá bỗng sông Lô phải được chấm với "chẻo". Sau khi phi lê cá, những phần thừa và xương cá sẽ được băm nhỏ, rang lên, phi thơm cùng hành tỏi và các gia vị khác. Những nguyên liệu này được nấu theo "công thức bí truyền" để tạo nên thứ nước sốt sánh mịn thơm ngon, hương vị vô cùng hấp dẫn, gọi là "chẻo".