"Với nhiều người, chỉ cần nghe "Gọi hồn" đã thấy âm khí hơi cao, có chút ma quái... nhưng thực chất với đồng bào mình thì đây đơn giản là lễ ăn mừng thôi", người phụ nữ dân tộc Thái cho hay.
"Gọi hồn” là nét văn hóa tín ngưỡng phổ biến của người dân tộc vùng cao thể hiện quan niệm về thế giới tấm linh của cộng đồng người dân tộc. Và chúng ta không thể không nhắc đến tục "Gọi hồn" của người đồng bào Thái tại Sơn La, Điện Biên, Hoà Bình, Lai Châu, Lào Cai, Yên Bái, Thanh Hoá, Nghệ An diễn ra vào Tết Nguyên đán khiến không khí càng thêm ấm áp và thiêng liêng.
Lễ "Gọi hồn" thường diễn ra vào tối ngày 29 và 30 Tết. Khi đó mỗi gia đình thịt 2 con gà: 1 con để cúng tổ tiên, 1 con để "gọi hồn" những người trong nhà. Thầy cúng sẽ lấy của mỗi thành viên trong gia đình 1 chiếc áo rồi bó lại một đầu với nhau vắt lên vai, tay cầm một cây củi đang cháy đem ra đầu làng "gọi hồn", sau đó lại gọi một lần nữa ở chân cầu thang. Kết thúc buổi lễ, mỗi thành viên được thầy cúng buộc một sợi chỉ vào cổ tay để trừ tà, cầu mong may mắn. Đặc biệt sợi chỉ phải đợi tự đứt, nếu tự ý giật đứt thì chủ nhân dễ bị ốm đau.
Tục "Gọi hồn" của người đồng bào Thái tại Sơn La, Điện Biên, Hoà Bình, Lai Châu, Lào Cai, Yên Bái, Thanh Hoá, Nghệ An diễn ra vào Tết Nguyên đán khiến không khí càng thêm ấm áp và thiêng liêng.
Chị Tồng Ngọc Vân (40 tuổi, Sơn La) - cán bộ văn hoá cho biết "Gọi hồn" là phong tục có từ lâu, từ đời trước truyền sang đời sau để kế thừa và gìn giữ nét văn hoá dân tộc. Vì thế ngày nay cứ đến Tết là nhà nào cũng làm mâm cơm nhờ thầy cúng đến "gọi hồn". Người đồng bào mong muốn cầu cho cả gia đình sống vui, sống khỏe, làm ăn gặp nhiều may mắn trong năm mới.
"Với nhiều người, chỉ cần nghe "Gọi hồn" đã thấy âm khí hơi cao, có chút ma quái... nhưng thực chất với đồng bào mình thì đây đơn giản là lễ ăn mừng thôi. Các thành viên đến dự lễ thường mang theo quà mừng như con gà, cân gạo nếp, bánh trái, ít tiền đặt lễ.
Làm lễ xong, mọi người cùng ngồi lại ăn với nhau bữa cơm cũng là lộc của lễ cúng, chúc tụng nhau những điều tốt đẹp", người phụ nữ dân tộc Thái cho biết.
Làm lễ xong, mọi người cùng ngồi lại ăn với nhau bữa cơm cũng là lộc của lễ cúng, chúc tụng nhau những điều tốt đẹp.
Trong khi đó, các cụ cao niên trong bản tại Sơn La cho biết lễ "Gọi hồn" mang ý nghĩa động viên tinh thần vì quan niệm của người Thái, hồn vía cũng quan trọng như thể xác con người, có được chăm sóc, quan tâm chu đáo thì nó mới khỏe mạnh. Hồn vía khỏe mạnh, thể xác mới bình an.
"Người đồng bào mình quan niệm các bộ phận trên cơ thể đều có một hồn vía. Và trong các cuộc mưu sinh phải di chuyển nhiều nơi, có thể một phần vía nào đó đang đi lạc. Do đó lễ này nhằm gọi tất cả hồn vía trên cơ thể của mọi người trong nhà về cùng vui Tết. Vì thế không khí "gọi hồn" là vui vẻ, ấm cúng nhưng cũng rất linh thiêng, trang trọng", chị Tồng Ngọc Vân cho hay.
Ngoài lễ "Gọi hồn", người Thái còn có những tục để năm mới được may mắn và suôn sẻ như kiêng cãi nhau vào mùng 1 Tết, không nói to, không quét nhà,… Đặc biệt, theo phong tục của ông cha để lại, họ hay đi ra suối lấy nước vào ngày mùng 1 Tết để tất cả mọi người gội đầu, gột trôi đi những xui xẻo, không may mắn của năm cũ để đón những điều tốt đẹp của năm mới.
