Các loại thực phẩm tốt cho bà bầu sẽ góp phần quan trọng vào việc bảo vệ sức khỏe mẹ và bé, giúp thai nhi phát triển tốt nhất, không bị thiếu chất, suy dinh dưỡng từ trong bụng mẹ.
 |
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Ths.Bs Trần Thu Nguyệt (Viện Y học ứng dụng Việt Nam) |
Ths.Bs Trần Thu Nguyệt (Viện Y học ứng dụng Việt Nam) |
Thực phẩm giàu các chất dinh dưỡng như sắt, protein, B9, canxi, vitamin C… sẽ giúp cơ thể mẹ hấp thụ đủ chất, thai nhi phát triển theo đúng tiêu chuẩn, định lượng và giúp mẹ có nguồn năng lượng dồi dào, đủ sức khỏe để làm việc sinh hoạt trong thời thời bầu bí.
Vậy thực phẩm tốt cho bà bầu gồm những loại nào, thực phẩm đó cung cấp các dưỡng chất và có tác dụng gì trong quá trình mang thai.
Vai trò quan trọng của thực phẩm trong thai kỳ
Chế độ ăn uống rất quan trọng trong quá trình mang thai, thế nên các mẹ bầu phải để ý. Mẹ bầu phải tránh, không ăn những thực phẩm có hại tới thai nhi .
Ở giai đoạn 6 tháng cuối thai kỳ, cơ thể mẹ cần thêm 350 - 500 calo mỗi ngày.
Nếu mẹ ăn uống không đủ chất dinh dưỡng quan trọng như thực phẩm giàu canxi, sắt, protein, vitamin thì sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của thai di.
Các thực phẩm tốt cho bầu sẽ giúp thai nhi phát triển tốt, tránh nguy cơ mắc các loại bệnh, dị tật bẩm sinh. Vì vậy thực phẩm đóng vai trò thiết yếu, quan trọng với mẹ bầu và khi có ý định có bầu hoặc mới có bầu các chị em phải tìm hiểu thật kỹ loại thực phẩm nào tốt, an toàn cho bà bầu, loại thực phẩm nào nên tránh.
Bà bầu ăn gì vừa đủ chất dinh dưỡng, vừa an toàn cho thai nhi? (Ảnh minh họa)
Các loại thực phẩm tốt cho bà bầu nên ăn
Dưới đây là danh sách thực phẩm tốt với các thành phần, tác dụng của nó cho thai nhi và mẹ bầu.
1. Thịt
Thịt nạc động vật như: Thịt gà, thịt bò, thịt heo… là thực phẩm tốt cho bà bầu. Trong thịt nạc động vật chứa nhiều protein, các khoáng chất như canxi, sắt, vitamin A, D, B1, E… cung cấp đủ dưỡng chất cho mẹ trong suốt quá trình thai kỳ.
Thịt lợn và thịt bò là thực phẩm tốt, nó giàu chất sắt, vitamin B, choline. Đây là những dưỡng chất cần thiết, mẹ phải bổ sung nhiều hơn khi mang thai.
Thịt động vật chứa nhiều sắt cực kỳ tốt cho sức khỏe mẹ và bé (Ảnh minh họa)
Bà bầu 3 tháng cuối nên lựa chọn các thực phẩm giàu chất sắt, bởi sắt là chất được sử dụng từ các tế bào hồng cầu. Nó cung cấp oxy cho các tế bào trong cơ thể. Các loại thịt, nhất là thịt nạc từ động vật là thực phẩm thiết yếu, cần thiết mẹ bầu nào cũng nên bổ sung trong suốt quá trình mang thai, đặc biệt là ở tam nguyệt cá thứ 3.
Lưu ý: Các mẹ không nên ăn các món ăn từ thịt động vật với các loại đồ uống, thực phẩm giàu vitamin C. Vitamin C khi ăn kèm sẽ làm giảm, cản trở sự hấp thụ sắt, protein của cơ thể.
2. Trứng
Trong 1 quả trứng chứa tới 77 calo, protein, chất béo với chất lượng cao. Và trứng cũng chứa nhiều thành phần dinh dưỡng quan trọng, cần thiết cho sự phát triển của não bộ và xương như: Kẽm, canxi, vitamin D, omega 3…
Với 113mg choline trong 1 trứng, nó giúp trẻ phát triển trí não tốt hơn và phòng tránh được nguy cơ dị tật ống thần kinh ở thai nhi.
Trứng là thực phẩm tốt cho bà bầu với hàm lượng các chất dinh dưỡng cao, tốt cho sự phát triển của thai nhi và sức khỏe của mẹ. Nhưng để an toàn, mẹ không nên ăn trứng sống, lòng đào vì loại trứng này dễ nhiễm khuẩn, vi khuẩn có khả năng xâm nhập cao. Mẹ bầu cũng không nên ăn quá 2 quả trứng/ngày.
3. Cá hồi
Cá hồi là thực phẩm tốt cho bà bầu vì nó rất giàu axit béo omega 3 chuỗi dài EPA và DHA. Chất này có vai trò quan trọng trong việc xây dựng mắt và não bộ của thai nhi.
Cá hồi giàu omega 3 (Ảnh minh họa)
Tuy nhiên mẹ không nên ăn quá nhiều cá hồi, vì lượng thủy ngân và các chất gây hại trong cá hồi sẽ ảnh hưởng đến thai nhi. Bà bầu có thể ăn cá hồi 2 lần/tuần để cung cấp đầy đủ omega 3, vitamin D, A, B, canxi, kem, kali trong cá hồi để cơ thể hấp thụ chất dinh dưỡng, giúp tăng cường hệ miễn dịch, xương chắc khỏe.
4. Quả bơ
Bơ là loại trái cây, thực phẩm tốt cho bà bầu 3 tháng giữa. Ở giai đoạn này mẹ bầu nên ăn nhiều bơ để bổ sung vitamin C, B, E, K cần thiết. Trong quả bơ chứa nhiều axit béo không bão hòa và chất xơ, kali, đồng… rất tốt cho sức khỏe và sự phát triển của bé yêu.
Bơ là loại thực phẩm tốt cho bà bầu (Ảnh minh họa)
Chất béo trong quả bơ giúp xây dựng, hình thành các mô, não, da của thai nhi và chất B9 trong quả bơ giúp ngăn ngừa tình trạng khuyết tật ống thần kinh. Lượng vitamin C trong quả bơ giúp mẹ bầu có làn da đẹp, sáng mịn và hạn chế tình trạng sạm da khi mang bầu.
Nếu mẹ bầu hay bị chuột rút có thể ăn bơ vì hàm lượng kali trong bơ giảm thiểu tình trạng chuột rút đáng kể.
Mẹ bầu có thể ăn bơ dầm sữa, sinh tố bơ, hoặc ăn bơ nguyên chất mỗi ngày.
5. Các loại rau lá xanh
Trong quá trình mang thai, mẹ bầu cần bổ sung các loại rau xanh cần thiết cho cơ thể. Các loại rau màu xanh đậm là các loại thực phẩm tốt cho bà bầu. Loại rau này chứa nhiều chất xơ, vitamin C, K, A, sắt, kali, canxi, folate rất tốt cho mẹ bầu và thai nhi.
Các thành phần dinh dưỡng trong bông cải xanh có tác dụng chống oxy hóa cao, tăng hệ miễn dịch cho bà bầu và tốt cho hệ tiêu hóa, giảm tình trạng táo bón do nóng trong, giúp bé sinh ra đủ cân, khỏe mạnh.
6. Sữa tiệt trùng, sữa chua
Sữa là thực phẩm giàu canxi, phốt pho, vitamin B, kẽm, magie cao. Sữa là thực phẩm tốt cho bà bầu và trong suốt quá trình mang thai bà bầu luôn phải bổ sung lượng sữa cần thiết mỗi ngày.
Sữa chua cung cấp lượng canxi cần thiết cho mẹ bầu (Ảnh minh họa)
Ngoài việc sử dụng sữa tiệt trùng, sữa chua là thực phẩm có lợi, tốt cho mẹ bầu vì nó chứa nhiều canxi hơn và chứa nhiều vi khuẩn có lợi, tốt cho hệ tiêu hóa.
Bổ sung đầy đủ lượng sữa tiệt trùng, sữa chua trong quá trình mang thai sẽ giúp mẹ bầu tránh được tình trạng tiền sản giật, nhiễm trùng âm đạo, dị ứng và tiểu đường thai kỳ.
7. Các loại đậu
Nhóm các loại đậu gồm: Đậu nành, đậu phộng, đậu Hà Lan, đậu lăng, đậu xanh… là các thực phẩm tốt cho bà bầu. Các loại đậu cung cấp chất xơ, B9, protein, sắt, canxi… cho mẹ bầu.
Lượng folate (B9) không đủ sẽ dẫn đến nguy cơ dị tật ống thần kinh, nhẹ cân ở trẻ và gây nhiễm trùng, hệ miễn dịch kém sau sinh mẹ bầu sẽ mắc phải. Vì thế lượng B9 trong các loại đậu rất cần thiết đối với mẹ và bé. Đây là thực phẩm tốt cho 3 tháng đầu, mẹ nên bổ sung nhiều hơn.
Chất xơ có trong các loại đậu sẽ giúp mẹ bầu giảm và hạn chế tình trạng táo báo, tiêu hóa tốt hơn.
8. Cam, quýt
Trái cây giàu vitamin C được biết đến là cam, quýt. Lượng vitamin C cao trong sắt giúp mẹ bầu dễ dàng hấp thụ chất sắt và có tác dụng làm đẹp da, tăng cường hệ miễn dịch.
Quả cam có tác dụng làm đẹp da, tăng cường hệ miễn dịch cho mẹ bầu (Ảnh minh họa)
Chỉ số đường huyết trong cam, quýt ở mức thấp nên chúng tuyệt đối an toàn, không gây ra đột biến lượng đường trong máu, hạn chế bệnh tiểu đường thai kỳ.
Cam, quýt là thực phẩm tốt cho bà bầu với nhiều lợi ích tuyệt vời nó mang lại như giải các triệu chứng ốm nghén, bổ sung nước, vitamin C, ngăn ngừa dị tật bẩm sinh ở thai nhi.
9. Các loại hạt
Các loại hạt như: Hạt óc chó, hạt hạnh nhân, hạt điều, hạt bí.. là những thực phẩm tốt cho bà bầu 3 tháng đầu. Những loại hạt này giàu chất sắt, omega 3 rất tốt cho sự phát triển của não bộ thai nhi và tránh tình trạng thiếu máu do thiếu chất sắt ở mẹ bầu.
Ăn các loại hạt trong quá trình mang thai sẽ giúp bé sau này thông minh, nhanh nhẹn và khỏe mạnh hơn. Các loại hạt này cũng giúp mẹ thoải mái, giảm stress, trầm cảm.
Các loại hạt rất tốt cho phụ nữ mang thai (Ảnh minh họa)
Thực phẩm không tốt bà bầu nên tránh
Nhiều thực phẩm không tốt cho bà bầu, dễ gây sảy thai, đẻ non hoặc dị tật thai nhi mẹ bầu cần phải tránh, hạn chế mức tối đa để bảo vệ con yêu. Các mẹ có thể tránh các loại thực phẩm sau đây:
1. Thực phẩm sống
Khi chế biến các loại thịt, hãy nấu cho thịt chín thật kỹ, đảm bảo thịt không còn màu hồng hoặc không còn nước đỏ chảy ra từ thịt, nhất là các loại thịt gia cầm, thịt lợn, xúc xích, thịt băm.
Tránh hoàn toàn các món ăn có chứa thịt sống, như các loại nem chua, gỏi... do trong đó có thể chứa ký sinh trùng Toxoplasma. Đây là loại ký sinh trùng hiện diện trong thịt sống, đất, phân mèo hoặc nguồn nước chưa được xử lý có thể gây nên bệnh nhiễm trùng nguy hiểm.
Phụ nữ có thai nếu bị nhiễm khuẩn Toxoplasma có thể gây nguy hiểm cho thai nhi. Trong trường hợp bạn đang mang thai và nghi ngờ mình bị nhiễm bệnh này, hãy trao đổi với bác sỹ để có những biện pháp điều trị hợp lý.
Ngoài ra, cần chú ý rửa sạch các bề mặt và các dụng cụ nấu nướng sau khi chế biến các loại thịt sống, đồng thời rửa sạch tay và làm khô sau khi chạm vào các thực phẩm sống. Đây là quy tắc vệ sinh cần thiết để phòng lây nhiễm các vi khuẩn như salmonella, campylobacter và E.coli O157 có thể gây ngộ độc thực phẩm.
2. Thịt nguội
Thịt nguội bao gồm các loại thịt hun khói, salami, thịt giăm bông parma, xúc xích cay chorizo và xúc xích pepperoni. Những thực phẩm này có thể chứa các loại vi khuẩn như listeria và ký sinh trùng toxoplasma gây bệnh rất nguy hiểm.
3. Trứng sống hoặc trứng chỉ được nấu chín một phần
Mẹ bầu chỉ nên ăn trứng được nấu chín kỹ tới mức lòng trắng và lòng đỏ trở nên rắn lại. Việc nấu chín kỹ trứng sẽ phòng ngừa ngộ độc thực phẩm do nhiễm vi khuẩn salmonella. Ngoài ra, cũng nên tránh ăn các đồ ăn có trứng sống hoặc chưa được nấu chín hoàn toàn như các loại mayonnaise tự làm thủ công, các loại nước sốt, kem trộn có trứng tươi trong thành phần.
4. Một số loại pho mát
Không nên ăn các loại pho mát mềm đã được lên mốc như là brie, camembert và chevre (một loại pho mát từ sữa dê) và những loại pho mát tương tự khác. Ngoài ra, bạn cũng tránh một số loại pho mát mềm vân xanh như Danish blue hay gorgonzola, vì có nhiều nấm mốc trong thành phần và có thể chứa vi khuẩn listeria - một loại vi khuẩn có thể gây hại cho thai nhi.
Mặc dù nhiễm khuẩn listeria là khá hiếm nhưng chúng ta cũng luôn phải thận trọng, đặc biệt là những phụ nữ có thai bởi chỉ một căn bệnh tưởng như là nhẹ trong thai kỳ cũng có thể dẫn đến sảy thai, thai lưu hoặc gây một căn bệnh nghiêm trọng nào đó cho đứa trẻ trong bụng.
5. Các loại salad chế biến sẵn
Các loại hoa quả, rau và salad chế biến sẵn có nguy cơ gây lây nhiễm listeria rất cao, do vậy nên hạn chế ăn khi mang bầu.
6. Các sản phẩm từ gan
Không nên ăn gan hoặc các sản phẩm chế biến từ gan như patê hoặc xúc xích gan do chúng chứa rất nhiều vitamin A. Quá nhiều vitamin A có thể gây hại cho đứa trẻ.
Bên cạnh đó, trong khi mang thai, các mẹ bầu hãy tránh ăn tất cả các loại patê do chúng có thể chứa vi khuẩn listeria.
7. Sushi
Bà bầu nên tránh các loại hải sản ướp lạnh như sò sống, sashimi và sushi, các loại hải sản hun khói hoặc chế biến sẵn để tránh nguy cơ ngộ độc thực phẩm. Cách an toàn nhất để ăn sushi là hãy lựa chọn những loại được nấu chín hoàn toàn.
8. Sữa chưa tiệt trùng
Bà bầu chỉ nên uống các loại sữa đã được tiệt trùng hoặc thanh trùng. Nếu sản phẩm sữa chưa được tiệt trùng, bạn có thể đun sôi trước khi uống. Phụ nữ có thai nên tránh uống sữa dê, sữa cừu chưa tiệt trùng hoặc ăn các loại thực phẩm được chế biến từ sữa chưa tiệt trùng như pho mát mềm từ sữa dê và các loại kem tươi.
9. Caffein
Tiêu thụ hàm lượng cao caffein khi mang thai có thể gây sinh con nhẹ cân, khiến cho đứa trẻ có nguy cơ cao mắc thêm một số căn bệnh nguy hiểm về sau. Thậm chí, quá nhiều caffein trong thai kỳ còn có khả năng gây sẩy thai.
Caffein có trong rất nhiều loại thực phẩm như cà phê, trà và sô cô la và còn được bổ sung thêm vào một số loại nước uống có ga và nước tăng lực.
Một số loại thuốc điều trị cảm lạnh và cúm cũng có chứa caffein. Do vậy, hãy hỏi ý kiến bác sỹ hoặc dược sỹ trước khi sử dụng những loại thuốc này. Mẹ bầu không cần thiết phải cắt giảm toàn bộ lượng caffeine trong chế độ ăn nhưng không nên nạp nhiều hơn 200 mg/ngày.
10. Nước tăng lực
Nước tăng lực không được khuyến cáo sử dụng trong thai kỳ do có chứa hàm lượng caffeine khá cao và các thành phần khác không tốt cho phụ nữ có thai. Theo khuyến cáo của chuyên gia, bà bầu tránh ăn những thực phẩm chưa được rửa sạch nhất là các loại rau, hoa quả và salad…
Ăn thực phẩm giàu chất dinh dưỡng, lành tính, an toàn, tốt cho cả mẹ và bé là cách mẹ bảo vệ con yêu trước những tác nhân gây bệnh. Vậy nên, để con phát triển bình thường, khỏe mạnh mẹ nên tìm hiểu kỹ về các thực phẩm trước khi ăn để đảm bảo an toàn nhất.
