Bệnh HIV

Hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải (AIDS) là một tình trạng mãn tính, có khả năng đe dọa đến tính mạng do vi rút suy giảm miễn dịch ở người (HIV) gây ra. Bằng cách làm hỏng hệ thống miễn dịch, HIV cản trở khả năng chống lại nhiễm trùng và bệnh tật của cơ thể. Hiện chưa có cách điều trị khỏi HIV/AIDS nhưng thuốc có thể làm chậm đáng kể sự tiến triển của bệnh.

Các triệu chứng của HIV và AIDS khác nhau, tùy thuộc vào giai đoạn nhiễm trùng.

Nhiễm trùng nguyên phát (HIV cấp tính)

Một số người bị nhiễm HIV phát bệnh giống như cúm trong vòng 2-4 tuần sau khi vi rút xâm nhập vào cơ thể. Giai đoạn này được gọi là nhiễm HIV nguyên phát (cấp tính), có thể kéo dài trong vài tuần. Các dấu hiệu và triệu chứng có thể xảy ra bao gồm:

Sốt

Đau đầu

Đau cơ và đau khớp

Phát ban

Đau họng và đau miệng

Sưng các tuyến bạch huyết, chủ yếu ở cổ

Bệnh tiêu chảy

Giảm cân

Ho

Đổ mồ hôi đêm

Những triệu chứng này có thể nhẹ đến mức người bệnh thậm chí có thể không nhận thấy chúng. Tuy nhiên, lúc này lượng vi rút trong máu khá cao và nhiễm trùng lây lan dễ dàng hơn trong giai đoạn sơ nhiễm so với trong giai đoạn tiếp theo.

Giai đoạn tiềm tàng (HIV mãn tính)

Trong giai đoạn lây nhiễm này, HIV vẫn tồn tại trong cơ thể và trong các tế bào bạch cầu. Tuy nhiên, nhiều người có thể không có bất kỳ triệu chứng hoặc nhiễm trùng nào trong thời gian này.

Giai đoạn này có thể kéo dài nhiều năm nếu bạn không được điều trị bằng thuốc kháng vi rút.

Nhiễm HIV có triệu chứng

Khi vi rút tiếp tục sinh sôi và phá hủy các tế bào miễn dịch, bạn có thể bị nhiễm trùng nhẹ hoặc có các dấu hiệu và triệu chứng mãn tính như:

Sốt

Mệt mỏi

Hạch bạch huyết sưng lên (thường là một trong những dấu hiệu đầu tiên của HIV lây nhiễm)

Bệnh tiêu chảy

Giảm cân

Nhiễm trùng miệng (tưa miệng)

Bệnh zona

Viêm phổi

Tiến triển thành AIDS

Nếu không được điều trị kháng vi-rút, HIV thường chuyển thành AIDS trong khoảng 8-10 năm. Khi bị AIDS, hệ thống miễn dịch đã bị tổn thương nghiêm trọng. Người bệnh có nhiều khả năng mắc các bệnh nhiễm trùng cơ hội hoặc ung thư.

Các dấu hiệu và triệu chứng của một số bệnh nhiễm trùng này có thể bao gồm:

Sốt tái phát

Tiêu chảy mãn tính

Sưng hạch bạch huyết

Các đốm trắng dai dẳng hoặc các tổn thương bất thường trên lưỡi hoặc trong miệng

Mệt mỏi dai dẳng không rõ nguyên nhân

Giảm cân

Phát ban

Khi nào đến gặp bác sĩ

Nếu bạn nghĩ rằng bạn có thể đã bị nhiễm HIV hoặc có nguy cơ lây nhiễm vi rút, hãy đi khám càng sớm càng tốt.

HIV do vi rút gây ra, có thể lây lan qua quan hệ tình dục hoặc máu, hoặc từ mẹ sang con khi mang thai, sinh nở hoặc cho con bú.

- Qua đường quan hệ tình dục. Bạn có thể bị nhiễm bệnh nếu quan hệ tình dục qua đường âm đạo, hậu môn hoặc đường miệng với một đối tác bị nhiễm bệnh khi máu, tinh dịch hoặc dịch tiết âm đạo xâm nhập vào cơ thể. Vi-rút có thể xâm nhập vào cơ thể bạn qua vết loét ở miệng hoặc vết rách nhỏ, đôi khi phát triển trong trực tràng hoặc âm đạo khi sinh hoạt tình dục.

- Dùng chung kim tiêm. Việc dùng chung dụng cụ tiêm chích ma túy qua đường tĩnh mạch khiến bạn có nguy cơ cao bị nhiễm HIV và các bệnh truyền nhiễm khác, chẳng hạn như viêm gan.

- Từ truyền máu. Trong một số trường hợp, vi-rút có thể lây truyền qua đường truyền máu song nguy cơ này là rất nhỏ.

- Trong thời kỳ mang thai hoặc sinh nở hoặc cho con bú. Người mẹ bị nhiễm bệnh có thể truyền vi-rút sang con. Những bà mẹ nhiễm HIV và được điều trị nhiễm trùng trong thời kỳ mang thai có thể giảm đáng kể nguy cơ cho con của họ.

Bạn không thể bị nhiễm HIV khi tiếp xúc thông thường như ôm, hôn hay bắt tay với người bị nhiễm bệnh. HIV cũng không lây lan qua không khí, nước hoặc côn trùng cắn.

HIV phá hủy các tế bào CD4 - tế bào bạch cầu có vai trò lớn trong việc giúp cơ thể bạn chống lại bệnh tật. Bạn càng có ít tế bào CD4, hệ thống miễn dịch của bạn càng trở nên yếu hơn.

Bạn có thể bị nhiễm HIV với ít hoặc không có triệu chứng trong nhiều năm trước khi chuyển thành AIDS. AIDS được chẩn đoán khi số lượng tế bào CD4 giảm xuống dưới 200 tế bào/mm3 hoặc có một biến chứng xác định AIDS như nhiễm trùng nặng hoặc ung thư.

Bất kỳ ai ở mọi lứa tuổi, chủng tộc, giới tính hay khuynh hướng tình dục đều có thể bị nhiễm HIV/AIDS. Tuy nhiên, bạn có nguy cơ nhiễm HIV/AIDS cao hơn nếu bạn:

Quan hệ tình dục không an toàn, không sử dụng bao cao su mỗi khi quan hệ tình dục, quan hệ tình dục qua đường hậu môn có nhiều rủi ro hơn quan hệ tình dục qua đường âm đạo. Nguy cơ nhiễm HIV của bạn tăng lên nếu bạn có nhiều bạn tình.

Mắc bệnh lây truyền qua đường tình dục. Nhiều bệnh lây truyền qua đường tình dục tạo ra vết loét hở trên bộ phận sinh dục của bạn và những vết loét này đóng vai trò là đường cho HIV xâm nhập vào cơ thể.

Nghiện ma túy. Những người nghiện ma túy thường dùng chung bơm kim tiêm và điều này dễ gây phơi nhiễm HIV khi có người khác đã mắc phải.  

Nhiễm HIV làm suy yếu hệ thống miễn dịch, khiến người bệnh có nhiều khả năng mắc nhiều bệnh nhiễm trùng và một số loại ung thư như:

Ung thư hạch. Dấu hiệu ban đầu phổ biến nhất là sưng hạch bạch huyết ở cổ, nách hoặc bẹn không đau.

Ung thư Kaposi. Là bệnh lý đặc trưng với tình trạng các khối u ác tính phát triển bất thường dưới da, trong lớp niêm mạc mũi, họng, miệng hoặc niêm mạc vùng khác.

Các biến chứng khác

Biến chứng thần kinh. HIV có thể gây ra các triệu chứng thần kinh như lú lẫn, trầm cảm, lo lắng. Rối loạn nhận thức thần kinh liên quan đến HIV có thể từ các triệu chứng nhẹ như thay đổi hành vi, giảm chức năng tâm thần đến chứng mất trí nhớ nghiêm trọng gây ra suy nhược, không có khả năng hoạt động.

Bệnh thận. Bệnh thận liên quan đến HIV là tình trạng viêm các bộ lọc nhỏ trong thận giúp loại bỏ chất lỏng và chất thải dư thừa từ máu vào nước tiểu của bạn.

Bệnh gan. Bệnh gan cũng là một biến chứng thường xảy ra.