Sông nước miền Tây có rất nhiều món ăn ngon dân dã – rẻ tiền hấp dẫn bao du khách trong và ngoài nước. Song ít ai biết rằng nơi đây còn có những loại đặc sản từng được xem là cỏ dại, vứt đi, không ai đoái hoài tới.
Bồn bồn
Bồn bồn là loại cây thuộc lọ lau sậy, thường mọc trên mặt nước nhiều phèn mặn, rễ nổi như rau muống và lá dài giống lá sả. Chúng mọc hoang và có phần ảnh hưởng đến cây lúa song biết tận dụng thì có thể đem lại kinh tế cao cho mỗi hộ dân.
Khác với các loại rau dại miền Tây khác, bồn bồn có vụ thu hoạch rất dài, từ tháng 6 đến tận tháng 11 hàng năm. Khi đó tại các cánh đồng chua, bồn bồn đua nhau phủ màu xanh mướt. Người nông dân chỉ cần kéo lấy ngọn bồn bồn trên mặt nước, giữ lại từ gốc lên khoảng 30cm rồi tách lấy lõi non bên trong.
Bồn bồn sau khi thu hoạch sẽ được mang về rửa sạch để chế biến thành nhiều món ngon. Nếu ai muốn thưởng thức món ăn từ bồn bồn nhanh nhất thì lấy thân, phần non của chúng đem đi nấu canh dừa. Khi đun chín tới, bạn cho phần lá bồn bồn đã sơ chế vào cùng gia vị vừa ăn. Sau đó bạn đổ nước cốt dừa đậm đặc vào đảo đều và múc ra bát là có thể thưởng thức được.
Ngoài ra, đặc sản này có thể kết hợp với nhiều nguyên liệu khác nhau như tôm khô, thịt bò, thịt lợn… để làm nên món xào dùng trong các bữa cơm gia đình. Tùy vào nguyên liệu và cách xắt sợi ngắn dài, dày mỏng khác nhau mà mỗi món có vị ngon riêng. Và món ăn luôn được nhiều người nhắc đến đó là gỏi bồn bồn đầy đủ chua, cay, mặn, ngọt, phù hợp khẩu vị của người miền Nam.
Du khách muốn mua bồn bồn về thưởng thức có thể đến các chợ quê miền Tây hoặc các trang thương mại điện tử với giá từ 60.000 – 70.000 đồng/kg. Vì thế người thành thị khá thích ăn bồn bồn vì nó vừa rẻ lại sạch.
Hẹ nước
Đây là một loại rau mọc hoang ở ruộng, các kênh mương, đầm nước vùng đất phèn Đồng Tháp Mười, có nhiều vào mùa nước nổi hàng năm. Chúng có thân mềm, rễ chùm ngắn ăn bám vào đất bùn nên nhổ rất dễ, ở những nơi hẹ nước mọc có nước rất trong nên người thu hoạch phải đi theo lối và tránh làm nước đục khó thấy hẹ để nhổ.
Người dân gọi hẹ nước là của trời cho vì cây mọc hoang, không bón phân hay tốn công chăm sóc. Cứ sau vài trận mưa đầu mùa, các ruộng đất phèn đã ngập nước thì cũng là lúc những cây hẹ nước bắt đầu đâm tược rồi lớn dần qua những con nước. Hẹ nước thường được thu hoạch vào lúc hừng đông, sau khi nhổ được sơ chế tại chỗ, bỏ rễ và rửa sạch, xếp đống gọn và đem đi cân cho các mối.
Nhiều người thích hẹ nước vì đây là loại rau sạch, có vị mát và giòn, đem nhúng lẩu mắm cá linh rất ngon, cũng có thể lấy cọng hẹ nước tươi cuộn tròn đem chấm mắm kho. Vị giòn của hẹ và thơm ngọt đậm đà của mắm hòa quyện với nhau làm nên bữa cơm mùa nước nổi đáng nhớ.
Năn bộp
Cỏ năn bộp là loại cỏ mọc hoang trên những cánh đồng ngập mặn ở Sóc Trăng, Bạc Liêu, Cà Mau… được thu hái và ăn sống như một loại rau hay chế biến nhiều món ăn. Chúng có ba phần gồm đọt năn, chồi non và củ năn. Phổ biến nhất là đọt năn mọc ở gần gốc, có màu vàng nâu xỉn vì nhiễm phèn nhưng khi bóc lấy phần non thì có màu trắng ngà, nhẹ như xốp. Ngoài ra, những đoạn chồi non (hay mần năn) thường rất được sếu đầu đỏ ăn. Cuối cùng là củ năn, khi cây năn chết thì đến mùa mưa năm sau mới mọc lên thành cây mới.
Củ năn và mầm năn về cơ bản là không phổ biến nên trong thực tế, chỉ đọt năn được chế biến thành nhiều món. Những gốc năn bóc tách hết vỏ vàng nâu bên ngoài lấy phần non màu trắng như trứng gà để làm rau ăn sống, trộn gỏi, xào, nấu canh, nhúng lẩu, làm dưa...
Mặc dù là cây cỏ mọc dại nhưng năn bộp lại là loại rau sạch vô cùng quý giá. Vì thế, công việc nhổ năn bán đã trở thành nghề giúp tăng thu nhập của nhiều hộ dân ở miền Tây. Thậm chí họ còn kháo nhau rằng, năn chính là đặc sản trời cho. Hiện năn bộp có giá từ 80.000-100.000 đồng/kg.
