Khi xưa dân nghèo chỉ cần trộn cơm với loại gia vị này thôi đã có ngay một bữa ăn ngon lành.
Đến với Tây Ninh, có lẽ nhiều du khách cũng đã biết tới đặc sản ở vùng đất này bởi ngày nay nó đã vô cùng nổi tiếng, được đóng hộp bán đi khắp nơi, thậm chí được xuất khẩu ra nước ngoài. Đó chính là những hũ muối tôm Tây Ninh thơm ngon.
Muối tôm là loại muối rang hấp dẫn du khách ngay từ bề ngoài với màu đỏ tươi. Đến khi nếm thử thì bạn sẽ thấy ngay vị rang thơm nồng nàn mê hoặc, sau đó là vị cay cay đậm đà, chỉ nghĩ tới thôi đã thấy thèm. Muối tôm Tây Ninh dùng để chấm các loại hoa quả chua như xoài xanh, cóc, ổi, mận, dứa,... thì quá hợp vị và tuyệt vời. Vậy mà không nhiều người biết, đã từng có thời người ta trộn cơm với muối tôm cũng thành một bữa ăn ngon.
Nguồn gốc của loại gia vị này cũng có khá nhiều câu chuyện. Được biết, muối tôm Tây Ninh ra đời trong giai đoạn hai cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ của quân và dân Tây Ninh. Ban đầu là muối ớt, muối tôm do các chị, các mẹ ở hậu phương gửi vào rừng tiếp tế cho bộ đội. Rồi sau giải phóng, muối vẫn tiếp tục hiện diện trong bữa ăn của nhiều gia đình và là thứ không thể thiếu trong túi cơm theo chân người chồng, người cha lên nương rẫy khai hoang, mở đất.
Ngày ấy, tôm tép quanh đây khá nhiều, người dân bắt lên ăn không hết, đem phơi khô ăn dần. Thấy những người bộ đội ăn uống kham khổ, người dân mới nghĩ ra cách đem tôm khô giã nhuyễn rồi trộn với muối để bộ đội có cái ăn.
Ngoài ra, một số người dân, tiểu thương mua bán muối Tây Ninh thì nói muối Tây Ninh trở thành đặc sản là vì ở đây đa phần người dân theo đạo Cao Đài, họ ăn chay rất nhiều, muối gia vị là món ăn không thể thiếu trong mỗi bữa cơm của người dân…
Nói chung, sự ra đời của muối tôm Tây Ninh xuất phát từ đời sống sinh hoạt, thói quen ăn uống của người dân gắn với thời còn thiếu thốn thực phẩm, chỉ có hạt muối khiến miếng cơm dễ ăn hơn. Thêm sự sáng tạo của người dân trong việc thêm vào muối những con tôm khô giã nhuyễn, khiến cho món muối tôm có thêm hương vị thơm ngon, đậm đà hơn.
Theo những người có kinh nghiệm làm món đặc sản trứ danh Tây Ninh này, nghe tên muối tôm có vẻ đơn giản, nhưng để cho ra đời những hạt muối thơm ngon đó, những người thợ ở đây phải trải qua rất nhiều khâu chế biến tỉ mỉ và công phu. Ngoài muối và tôm, một thành phần quan trọng không kém là ớt. Những quả ớt chín đỏ tươi được chon lựa một cách tỉ mỉ, sau đó được đem phơi hơi khô. Thành phần thứ hai là tôm, được lựa chọn từ những con tôm phơi khô, đòi hỏi quan trọng nhất là sạch và khô ráo. Muối là nguyên liệu chủ đạo, yêu cầu phải là loại muối hột được sơ chế một cách sạch sẽ.
Ớt và tôm được xay nhuyễn, trộn đều với muối theo một tỉ lệ nhất định, cho thêm các loại gia vị khác như tỏi, sả... Sau đó, cho tất cả lên chảo và rang đều, đây là một quá trình quan trọng quyết định đến chất lượng hạt muối. Trước đây, công đoạn này thực hiện bằng phương pháp thủ công, nay đã được thay đổi bằng các lò sấy hiện đại. Tuy nhiên, người thợ phải thường xuyên kiểm tra, theo dõi, đảo đều để hạt muối có màu gạch tự nhiên cũng như hương thơm đặc trưng của muối tôm.
Mỗi người làm muối đều có bí quyết trộn tỉ lệ tôm và ớt khác nhau, muối cũng được rang ở độ khô nhất định. Thông thường tôm và ớt được phối trộn theo tỷ lệ 5-5 là chuẩn nhất, sau khi phơi khoảng một nắng (một ngày nắng), hỗn hợp muối được cho vào lò sấy ở nhiệt độ khoảng 80-90 độ C từ 12-15 tiếng. Sấy xong hỗn hợp sẽ được đem xay nhuyễn, sau đó đem chiếu tia cực tím để diệt vi khuẩn nhằm đảm bảo tiệt trùng tuyệt đối.
Ngày nay, muối tôm Tây Ninh được đóng hộp và bán đi khắp mọi miền Tổ quốc, thậm chí được xuất khẩu nước ngoài. Giá của loại gia vị này dao động từ 80.000 – 250.000 đồng/kg tùy theo chất lượng dựa trên tỉ lệ tôm trong sản phẩm.
