Xưa nay, người Việt Nam thường sử dụng quả ớt trong ẩm thức mà vô tình lãng quên đi lá ớt.
Ớt chỉ thiên hay còn được gọi với các tên khác nhau như lạt tiêu, lạt tử, ngưu giác tiêu, hải tiêu được trồng trọt và thu hái từ lâu đời. Chúng có đặc điểm: cây nhỏ có thể sống vài năm, thân dưới có thể hoá gỗ; nhiểu cành, nhẵn; lá dạng đơn, có dạng hình trứng hoặc bầu dục, thường có chiều dài từ 2 – 8 cm. Chúng mọc thành chùm gồm 5 – 6 giống hình hoa thị, phiến lá nhọn dần ở đâu, có màu xanh đậm.
Xưa nay, người Việt Nam thường sử dụng quả ớt trong ẩm thức mà vô tình lãng quên đi lá ớt. Loại lá này không chỉ dùng để nấu ăn mà còn lại một phương thuốc cực kỳ hiệu quả trong Đông y.
Chị Hoàng Anh (32 tuổi, Đắk Lắk) cho biết: “ Tôi ăn lá ớt từ hồi còn bé xíu. Mọi người coi đó là thứ rau bình thường như bao loại rau xanh dân dã khác như mồng tơi, rau ngót... và có thể nấu riêng hay nấu tập tàng với bất cứ thứ rau gì. Ớt chỉ thiên dễ tính lắm. Chúng có thể mọc ở bất cứ nơi đâu: bãi đất trống, xó xỉnh trong vườn... Cây càng lớn càng to, chỉ cần hái ngọn là tán cây xoè rộng và không bao giờ có sâu”.
Cũng theo chị Hoàng Anh, lá ớt chỉ thiên có thể chế biến thành rất nhiều món ăn ngon. Song chị mê nhất là canh cua lá ớt. “Món ăn ấy ngon lắm. Cua đá đen trùi trụi, nhìn rất hung hăng được các bà các mẹ “xử lý” vô cùng nhanh gọn. Cua được giã nhuyễn trong cối đá thêm chút muối hột rồi lọc lấy nước thịt. Sau đó họ ra vườn hái lá và ngọn ớt, lẫn những bông hoa bé bé. Khi nồi nước cua lắng xuống, họ đặt lên bếp đun nhỏ lửa bởi lửa to thịt cua sẽ nát, ăn khé cổ. Khi thịt cua đã kết thành từng mảng, họ lấy thìa quấy để thịt bong khỏi đáy nồi và nổi lên mặt nước. Xong xuôi, họ múc thịt cua ra bát riêng rồi cho lá và ngọn ớt vào nấu đến khi sẫm màu là được. Món canh cua lá ớt ăn vào mua hè hay mùa đông đều thích hợp và vô cùng đưa cơm”, người phụ nữ 32 tuổi nói.
Lá ớt rất giàu hóa chất thực vật phytochemcials và các phenolic acids. Các chất này có tính kháng oxy hóa rất cao, có tác dụng tăng cường hệ miễn dịch và làm giảm huyết áp, ngăn ngừa các bệnh tim mạch. Những nghiên cứu mới nhất cho thấy, lá ớt có khả năng làm giảm lượng cholesterol không tốt trong cơ thể, làm hạn chế sự tăng trưởng của các loại vi khuẩn do ô nhiễm thức ăn và bảo vệ màng dạ dày trong những trường hợp bị nhiễm H.pylor. Bên cạnh đó, lá ớt có nhiều chất dinh dưỡng và vitamin như C, tiền vitamin A nên có khả năng làm chậm sự lão hóa mắt.
Ngoài ra, lá ớt còn có công dụng chữa một số bệnh như:
Chữa bệnh sốt rét cơn:
Lá ớt 30 g rửa sạch, giã nát, cho vào một bát nước sôi để nguội, khuấy đều, để lắng, chắt nước uống trước khi lên cơn 2 giờ, ngày 1 lần, làm trong 5-7 ngày.
Chữa mụn nhọt có mủ:
Lá ớt, lá na, lá bồ công anh, lá tử vi, lá táo mỗi thứ 50 g giã nát với muối, đắp lên mụn nhọt.
Chữa trúng phong, răng cắn chặt:
Lá ớt chỉ thiên 30 – 50g giã nát, thêm nước và ít muối đổ vào miệng, bã đắp vào răng người bện
