Vài chục năm trở lại đây, người Nam Bộ đã hái rau trai về ăn và chế biến được nhiều món ngon hấp dẫn, mang hương vị lạ.
Xung quanh chúng ta có rất nhiều loại rau củ quả mọc hoang dại nhưng có thể dùng làm thức ăn, thuốc điều trị bệnh. Điển hình cho tính chất thảo dược – thực phẩm có lẽ phải kể đến cây rau trai, hay còn gọi là rau trai ăn, cây thài lài trắng…
Cây rau trai là loại cỏ dại mọc ở nơi đất ẩm hoặc dưới tán lá thưa. Nó cao 25 – 50cm, lông mềm, rễ dạng sợi mọc ở đốt, thân phân nhánh thường ngả xuống, lá thuôn hat hình ngọn giáo, có bẹ ở gốc dài 2 – 10 cm, rộng 1 – 2 cm, không cuống. Hoa màu xanh lơ có những lá bắc dạng mo bao quanh. Quả nang.
Thường, loại cây dại này mọc nhiều ở các tỉnh Nam Bộ hoặc một số tỉnh tại vùng Đồng bằng Bắc bộ. Ban đầu nó được người dân coi trọng, có vai trò dùng để giữ ẩm cho vườn cây ăn quả. Cụ thể, nhiều hộ dân ở miền Tây trồng cây ăn trái như cam, xoài… đã trồng rau trai trên mặt luống để giữ độ ẩm và chống xói mòn đất do mưa. Nhờ đó, đất quanh năm ướt át, cây trái sinh trưởng tốt.
Rau trai mọc nhiều ở các tỉnh Nam Bộ hoặc một số tỉnh tại vùng Đồng bằng Bắc bộ.
Sau đó, loại rau dại này được làm thức ăn trong chăn nuôi. Người dân Nam Bộ thường hái thân lá rau trai làm thức ăn cho thỏ, dê, lợn, gà, cá… Thậm chí có nơi người dần còn trồng cả hecta rau trai chỉ để phục vụ cho ngành chăn nuôi.
Vài chục năm trở lại đây, người Nam Bộ đã hái rau trai về ăn và chế biến được nhiều món ngon hấp dẫn, mang hương vị lạ. Theo đó thân và lá non của rau trai có thể luộc, xào tỏi ớt và nấu canh xương lợn hoặc canh tôm tép vô cùng thơm ngon, mát ngọt…
Chị Ngọc Thái (32 tuổi, Bến Tre) cho hay: “Quê mình có nhiều rau trai lắm. Nó vừa được coi là loại rau dân dã vừa là đặc sản để tiếp đã khách quý.
Rau trai nên hái vào buổi sáng sớm khi sương vẫn còn vương lên mặt lá, trông rất non. Mọi người thường chọn ngọn non tầm 3-4cm với chừng 2-3 lá. Chỉ cần hái một lúc đã đầy rổ đem về rửa sạch rồi chế biến đủ món như luộc, xào tỏi hay nấu canh tôm tép.
Nhiều người nghĩ luộc rau trai đơn giản nhưng thực tế rất khó. Bạn phải đun nồi nước sôi thật sôi, sau đó bỏ rau trai vào rồi nêm nếm chút đường rồi đậy nắp lại và bắc xuống. Nếu để trên bếp quá lâu, rau sẽ mềm nhũn, không giữ được độ giòn và xanh.
Về rau trai xào tỏi, bạn đun chảo dầu nóng, thêm tỏi đã băm nhuyễn vào. Khi tòi vàng, bạn cho rau trai đã luộc sơ vào và nêm nếm gia vị là có thể thưởng thức được. Món này có thể ăn kèm với cá kho, rất đưa cơm”.
Rau trai xào tỏi thơm ngon.
Trong đông y, rau trai vị ngọt nhạt, tính hơi lạnh, có tác dụng giải nhiệt, kháng sinh, chống viêm, lợi tiểu, tiêu sưng, thường được dùng toàn cây để làm thuốc. Có thể dùng tươi hay khô, được dùng để chữa các bệnh: cảm cúm, nhiễm khuẩn đường hô hấp, viêm họng, viêm amidan cấp, nhiễm trùng đường tiết niệu, sinh dục, phù thũng.
