Mướp đắng (khổ qua) có nhiều loại vitamin và khoáng chất, hỗ trợ bổ sung dưỡng chất cho cơ thể. Tuy nhiên với một số người có bệnh hoặc khi kết hợp với một số thực phẩm "đại kỵ", có thể khiến mướp đắng trở thành món ăn gây hại cho sức khỏe.
Ảnh minh họa: Internet
Những người không nên ăn mướp đắng
Những người bị huyết áp thấp, hạ đường huyết
Mướp đắng có thể giảm đường huyết, thanh nhiệt, thế nhưng lại không có lợi cho tim mạch, vì vậy những người bị hạ đường huyết, huyết áp thấp không nên ăn mướp đắng, những người có huyết áp và đường huyết bình thường cũng không nên ăn quá nhiều.
Những người bị thiếu canxi
Axit oxalic trong mướp đắng sẽ ngăn cản cơ thể hấp thu canxi. Người bình thường trước khi ăn nên luộc mướp đắng trước để loại bỏ phần nào vị đắng và axit oxalic, sẽ có lợi cho cơ thể hấp thu canxi trong thức ăn. Những người bị thiếu canxi thì nên tránh ăn hoặc hạn chế ăn mướp đắng.
Phụ nữ mang thai và đang cho con bú
Mướp đắng có thể gây co thắt tử cung, xuất huyết và làm hư thai. Ngoài ra mướp đắng còn gây kích thích tử cung và có thể dẫn đến sinh non. Phụ nữ đang cho con bú cũng không nên ăn mướp đắng vì một số thành phần không tốt có thể được truyền qua sữa mẹ. Độc tính ở người lớn thấp, nhưng có vấn đề với trẻ em. Mặc dù chưa nghe quả mướp đắng nguy hiểm cho bào thai tại Việt Nam, nhưng những nghiên cứu trước đây đã cho thấy, hạt mướp đắng có thể làm hư thai và quả mướp đắng có khả năng gây đột biến gene. Do đó không nên dùng mướp đắng cho phụ nữ có thai.
Người mắc bệnh tiêu hóa
Việc ăn mướp đắng hàng ngày rất tốt cho sức khỏe nhưng nếu ăn quá nhiều có thể dẫn đến tiêu chảy và các vấn đề dạ dày. Khi dùng mướp đắng (ở mọi dạng chế biến), không được dùng huyền sâm hoặc các chế phẩm có huyền sâm. Mướp đắng tính mát, không nên dùng cho người tỳ vị hư hàn (rối loạn chức năng tiêu hóa do lạnh).
Người bị bệnh gan, thận
Người bị bệnh về gan và thận cần tránh ăn mướp đắng vì chúng rất khó tiêu hóa, có thể gây đầy hơi. Những người bị thiếu men G6PD (loại men có vai trò quan trọng trong việc chuyển hóa của tế bào hồng cầu) nên tránh xa loại rau có vị đắng này. Mướp đắng có thể độc hại cho tế bào gan ở thú vật, enzym gan tăng cao sau khi dùng mướp đắng. Các chất trong mướp đắng có khả năng thay đổi hình dáng tế bào gan.
Người bị bệnh thiếu men (enzyme) G6PD
Đây là bệnh di truyền phổ biến do cơ thể không đủ men glucose-6-phosphate giúp tế bào hồng cầu hoạt động bình thường. Người bệnh có thể bị thiếu máu, đau đầu, sốt, đau dạ dày, thậm chí bị hôn mê hơn sau khi ăn mướp đắng. Ngoài ra, độc tố vicine trong mướp đắng có khả năng gây ngộ độc tầm đậu (favism), một hội chứng cấp tính gây ra triệu chứng nhức đầu, đau thắt bụng và hôn mê.
Người vừa phẫu thuật
Nhiều chuyên gia cho rằng mướp đắng có thể cản trở quá trình kiểm soát lượng đường huyết trong và sau khi phẫu thuật. Bởi vậy, tốt nhất là bạn nên ngừng ăn mướp đắng ít nhất 2 tuần trước và sau thời gian phẫu thuật dự kiến. Tuy là loại quả an toàn, song ở một số người bị huyết áp thấp, người mắc các chứng bệnh về đường tiêu hóa, phụ nữ đang mang thai và cho con bú nên hạn chế ăn mướp đắng vì những ảnh hưởng đến tình trạng sức khỏe, có thể gây ra những tác dụng phụ không mong muốn.
Ngoài ra, còn có một số loại thực phẩm rất kỵ với mướp đắng và khi ăn cùng nhau sẽ gây hại sức khỏe cho con người. Do đó, các bạn cần lưu ý mướp đắng rất kỵ với các thực phẩm sau đây:
Không kết hợp mướp đắng với tôm
Mướp đắng tốt cho sức khỏe cùng hàm lượng vitamin C cao tuy nhiên, mướp đắng luôn có một vị đắng đặc trưng còn tôm thì lại mang vị ngọt thanh. Mướp đắng chứa khá nhiều vitamin C nếu ăn cùng các loại thực phẩm có vỏ cứng như tôm, loại động vật có chứa nhiều hợp chất Asen hóa trị 5 thì Asen hóa trị 5 sẽ nhanh chóng biến thành Asen hóa trị 3 (thạch tín) khi gặp vitamin C. Thạch tín là 1 chất độc, cực nguy hiểm cho sức khỏe người dùng nếu tiêu thụ.
Mướp đắng kỵ trà xanh
Ăn bữa cơm xong uống trà là thói quen của rất nhiều người Việt Nam, tuy nhiên đối với mướp đắng thì nếu uống ngay sau khi ăn thì sẽ gây tổn hại đến dạ dày. Các bạn có thể đợi một vài tiếng đồng hồ sau khi ăn rồi hãy uống trà.
Không ăn mướp đắng với sườn heo chiên
Mướp đắng và sườn heo chiên khi tiêu thụ vào cơ thể dễ tạo ra chất Canxi Oxalate, chất này ngăn cản sự hấp thu canxi của cơ thể bạn. Do đó, đừng ăn chung mướp đắng với sườn heo chiên cùng lúc dù cho chúng được chế biến thành 2 món ăn riêng biệt hay nấu chung.
Mướp đắng với măng cụt kỵ nhau
Ăn 2 loại quả này cùng lúc sẽ làm cơ thể bạn khó chịu, hệ tiêu hóa hoạt động kém. Vì thế, nên ăn 2 loại quả này cách thời gian tầm vài tiếng, để cơ thể tiêu hóa xong loại này thì ăn loại khác vào sẽ tốt cho bạn hơn.
Ăn mướp đắng khi đói làm cồn cào ruột gan
Từ lâu, trong Đông y, mướp đắng vẫn được coi là vị thuốc tốt cho hệ tiêu hoá. Song những nghiên cứu gần đây lại chỉ ra rằng, khi đói, nếu sử dụng mướp đắng liều cao sẽ gây ra hiệu ứng ngược, gây kích ứng đường tiêu hoá, tạo ra cảm giác bỏng rát, cồn cào, đau bụng, thậm chí tiêu chảy.
Ăn nhiều mướp đắng gây hạ đường huyết đột ngột
Đã có rất nhiều công trình khoa học chứng minh, mướp đắng có tác dụng chữa bệnh tiểu đường. Lý do là vì trong loại quả này chứa p-insulin (hay charantin), chất này có cấu trúc và đặc điểm gần giống và mang lại hiệu quả hạ đường huyết tương tự insulin. Nhưng cũng chính vì điều này mà khi dùng vô tội vạ, mướp đắng có thể gây ra tụt đường huyết đột ngột; gây chóng mặt, nhức đầu, vã mồ hôi, hốt hoảng, có thể bị choáng và ngất. Vì vậy không nên sử dụng mướp đắng quá nhiều lúc đói, sau khi làm việc mệt nhọc hoặc sau một hoạt động gắng sức.
Có thể gây nhiễm độc
Người ta đã chiết xuất ra từ hạt mướp đắng hai chất “đắng” là alpha và beta momorcharin (có bản chất là các glycoprotein). Hai chất này được chứng minh có độc với tế bào gan. Điều này càng trở nên nhạy cảm hơn với trẻ em, lứa tuổi mà gan chưa đủ khả năng thanh thải. Vì vậy, khi dùng mướp đắng phải nạo bỏ hết hạt bên trong. Những người đang bị đợt cấp của viêm gan virus, viêm gan do rượu, viêm gan nhiễm mỡ không nên sử dụng mướp đắng liều cao.
