Nếu bạn có thói quen ăn sáng bằng hoa quả hoặc thay vì ăn bún, cháo, phở bạn dùng cà phê để điểm tâm, điều gì sẽ xảy ra với cơ thể?
Trong khi rất nhiều người duy trì thói quen tốt mỗi buổi sáng chuẩn bị bữa ăn đầy đủ dưỡng chất cho ngày lao động hiệu quả. Nhưng cũng có không ít người vì một lý do nào đó mà chọn lựa một thức ăn, đồ uống như hoa quả, cà phê để khởi động ngày mới. Vậy việc lựa chọn trái cây, thức uống như vậy có tác động như nào đến sức khỏe.
TS Từ Ngữ - chuyên gia dinh dưỡng - Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hội dinh dưỡng Việt Nam đã có những chia sẻ nhằm giúp mọi người lựa chọn được bữa sáng tốt nhất cho sức khỏe.
PV: Trái cây tươi là một lựa chọn tuyệt vời cho bữa sáng của nhiều người vì chúng không những dễ ăn mà còn chứa nhiều dinh dưỡng, rất tốt cho cơ thể. Thưa tiến sĩ Từ Ngữ, ông nghĩ sao về quan niệm này?
TS Từ Ngữ: Hoa quả, trái cây thì phải nói thế này, có hai chất trong hoa quả mà tôi quan tâm, tôi để ý những người chơi thể thao, khi giải lao, họ cắn một miếng chuối, bởi bản chất trong chuối có rất nhiều kali, tốt cho hoạt động tim mạch. Thứ hai, các loại hoa quả, rất giàu vitamin C, như bạn nói lại còn dễ ăn.
Nếu ăn nhiều trái cây vào buổi tối sẽ gây mất ngủ, chẳng ai khuyến cáo nên ăn nhiều hoa quả vào buổi tối. Vậy nên việc đẩy hoa quả dùng vào buổi sáng, để cung cấp được nhiều vitamin, khoáng chất cho cơ thể hoạt động cũng hoàn toàn hợp lý.
PV: Ngoài những công dụng cung cấp vitamin và khoáng chất kể trên, theo ông ăn hoa quả vào buổi sáng còn có thêm lợi ích gì?
TS Từ Ngữ: Tôi nghĩ rằng, trong trường hợp không còn sự lựa chọn nào khác mà bắt buộc phải dùng hoa quả trái cây để ăn sáng thì cũng được.
Xét về một góc độ nào đó thì các loại trái cây cũng sẽ cung cấp năng lượng cần thiết cho cơ thể để con người có thể tỉnh táo, minh mẫn giải quyết các công việc trong buổi sáng.
Ăn trái cây vào sáng sớm cũng là cách làm sạch cơ thể, cải thiện tiêu hóa và giúp tràn đầy sinh lực. Bởi cả một đêm dài con người ngừng hoạt động ăn uống nên những thứ ăn buổi sáng sẽ giúp làm sạch cơ thể bạn một cách tự nhiên.
PV: Tôi thường thấy một số nhân viên văn phòng, mỗi khi họ cảm thấy đầu óc choáng váng, có dấu hiệu tụt đường huyết hoặc trí nhớ tạm thời bị quên. Họ hay dùng hoa quả để bổ sung ngay lập tức, sau đó sức khỏe trở lại bình thường, không biết là trái cây có chất gì mà “thần kỳ” vậy, thưa ông?
TS Từ Ngữ: Trong trái cây chứa hàm lường đường tự nhiên và chất xơ khá cao. Hai chất này sẽ giúp con người cải thiện sự tập trung, làm chậm đường trong máu và gia tăng năng lượng, thúc đẩy tinh thần lạc quan một cách nhanh nhất.
Việc bổ sung glucose lên não là cần thiết, trên cấu trúc bộ não 80% trọng lượng của bộ não là lipid, trong bộ não thì 80% của lipid ấy lại là cholesterol cấu tạo của bộ não, nếu anh thiếu glucose và lipid cơ thể tụt đường huyết là điều dễ hiểu.
PV: Nếu dùng hẳn hoa quả để thay thế thịt, bún xôi ở bữa sáng, ông thấy sao?
TS Từ Ngữ: Thật ra trong hoa quả nó cũng một ít protein, một ít gluxit, một ít glucose, ít chất đạm, tôi nhấn mạnh có nhưng không nhiều.
Tức nghĩa là khi người ta nói thịt là một nhóm nhiều chất đạm, còn lại nó là khoáng chất, vitamin, lipid. Ở đây cũng vậy, các loại trái cây, rau củ, ngũ cốc, bánh mỳ, rau, hạt đều có chứa hỗn hợp.
Về nguyên tắc, hoa quả vẫn có thể cung cấp đủ năng lượng cho cơ thể hoạt động.
PV: Nói như vậy, có phải hoa quả có thể so sánh ngang với bún, xôi, phở?
TS Từ Ngữ: Không bao giờ! Đơn giản như cùng là thịt người ta đã không ai đánh đồng thịt bò với thịt gà, mặc dù nó cùng có nhiều chất hỗn hợp như nhau. Chứ đừng nói là so sánh hoa quả với bún, phở được. Rõ ràng mỗi loại sẽ cung cấp một loại dinh dưỡng khác nhau.
PV: Thế nhưng về cơ bản, điểm tâm bữa sáng bằng hoa quả là không sai?
TS Từ Ngữ: Nếu ăn hoa quả không, tôi cũng không ủng hộ, nhưng tặc lưỡi chấp nhận, vì người ta ăn vậy là coi như đã ăn sáng. Mặt khác dùng như thế nào còn liên quan đến cơ chế no đói, dạ dày rỗng hay không rỗng cơ mà!
PV: Ông có ủng hộ việc ăn sáng bằng hoa quả không?
TS Từ Ngữ: Tôi không khuyến khích, nếu trong trường hợp không có nhiều sự lựa chọn, chỉ có hoa quả làm “điểm tâm” như bạn nói, thì tôi sẽ chọn một quả chuối, hoặc một quả táo, có thể có quả na. Chỉ một trong ba thứ là đủ, nếu tôi phải chọn hoa quả để ăn sáng.
PV: Thực ra, việc ăn sáng bằng hoa quả trái cây phổ biến ở chị em hơn là cánh mày râu. Nhiều ý kiến cho rằng, ăn như vậy để giảm cân, tôi thì không thấy vậy, còn cá nhân ông nghĩ sao về điều này?
TS Từ Ngữ: Tôi không khẳng định điều đó là đúng hay sai. Thế nhưng thực tế thì có rất nhiều loại trái cây chứa ít calo, chất béo và chủ yếu chứa các loại đường ở dạng đơn giản nên chúng không thể làm cơ thể con người tăng cân.
Ngoài ra các loại trái cây khác nhau như dưa hấu, nho và nhiều loại quả mọng có hàm lượng nước cao… nếu tiêu thụ hàng ngày sẽ giúp bạn bổ sung năng lượng cho cơ thể, nhất là vào buổi sáng vì cơ thể bạn sẽ bị mất nước một cách tự nhiên trong đêm.
PV: Vậy còn cà phê chào buổi sáng, Có lợi hay hại, thưa chuyên gia?
TS Từ Ngữ: Thực ra uống chè, cà phê buổi sáng là cái thú nhiều hơn là để có chất kích thích. Đơn giản vì người ta muốn có không khí bước vào làm việc thoải mái.
Tôi nghĩ là cà phê không có hại, các nhà khoa học chứng minh rằng uống cà phê với một lượng vừa phải (một vài cốc mỗi ngày) là có lợi cho tim mạch, cái nguy hiểm của cà phê bây giờ chính là công nghệ tẩm ướp có thể gây hại cho cơ thể.
Cà phê có các lợi ích đó do hạt cà phê chứa nhiều chất chống oxi hóa từ đó giúp ngăn ngừa nguy cơ mắc bệnh lý tim mạch, ung thư, đái tháo đường, đột quỵ. Tuy nhiên, cà phê cũng có một số nhược điểm sau:
Trong thành phần của cà phê có cafein là một chất gây nghiện mức độ nhẹ. Sử dụng quá nhiều cà phê có thể gây ra hồi hộp, bồn chồn, run tay chân cho một số người. Mặt khác, cafein làm tăng tần số tim, tăng huyết áp, rối loạn nhịp tim. Uống quá nhiều cà phê có thể làm tăng cholesterol.
Hầu hết các nghiên cứu lớn chứng minh rằng rất ít người gặp phải các tác dụng khó chịu của cà phê. Vì vậy, bạn có thể uống cà phê với một lượng vừa phải mỗi ngày, nên uống vào buổi sáng.
PV: Một ngày có tới 24 tiếng, ông có biết thời điểm nào hợp lý để uống cà phê mà không sợ ảnh hưởng đến sức khỏe không?
TS Từ Ngữ: Thường thì uống cà phê vào buổi sáng vì cà phê là một chất thức tỉnh, chả ai uống vào buổi đêm để bị mất ngủ cả. Thế nhưng nhiều người sành uống thì tác dụng kích thích sự tỉnh táo đó sẽ mất đi, vì họ uống nhiều, uống 24h/ngày.
Người uống cà phê khoa học thường không uống sau 12h trưa. Ngoài ra, đừng bao giờ uống cà phê vào buổi tối. Bởi cà phê có thể khiến bạn mất ngủ, bồn chồn hay thức dậy giữa đêm.
Tôi cũng khuyến cáo, tuyệt đối không nên uống cà phê trong bữa ăn hoặc ngay sau bữa ăn, bởi các hoạt chất trong cà phê có thể cản trở sự hấp thu sắp trong cơ thể.
