Nhiều người thường bỏ qua một yếu tố có liên quan tới 13 loại ung thư và hiện nay không ít người mắc phải đó chính là béo phì.
Nhiều người vì lo sợ mắc ung thư nên tìm mọi cách để loại bỏ các chất có thể gây ung thư xung quanh mình, như không uống rượu, ăn đậu phộng mốc, hút thuốc lá… Tuy nhiên, chúng ta lại bỏ quên một yếu tố, yếu tố này có thể làm tăng nguy cơ mắc 13 loại ung thư và hiện nay nhiều người mắc phải, đó chính là… béo phì.
Bác sĩ Tường Hạch - Khoa Ung thư của Bệnh viện Ung bướu tỉnh Chiết Giang, Trung Quốc cho biết mối liên hệ giữa béo phì và ung thư nằm ở chỗ “cơ thể chứa quá nhiều chất béo”.
Tại sao, chất béo được sử dụng để dữ trữ calo lại liên quan đến ung thư? Chất béo phức tạp hơn chúng ta tưởng rất nhiều. Quan điểm truyền thống cho rằng chất béo là nơi dự trữ năng lượng. Nhưng trên thực tế, mô mỡ là cơ quan chuyển hóa và nội tiết phức tạp. Khi các mô mỡ, đặc biệt là mô mỡ nội tạng quá mức sẽ kéo theo rất nhiều thay đổi.
- Những người béo phì thường dễ bị viêm mãn tính cấp thấp, có thể tích tụ theo thời gian và gây ung thư. Lấy ung thư túi mật làm ví dụ: béo phì dễ gây sỏi mật. Sỏi mật là đặc điểm của viêm túi mật mãn tính và sau này là một trong những thủ phạm của ung thư túi mật.
- Mô mỡ tạo ra lượng estrogen quá mức, lượng estrogen cao có thể làm tăng nguy cơ ung thư vú, ung thư nội mạc tử cung, ung thư buồng trứng và một số bệnh ung thư khác.
- Mức insulin trong máu của người béo phì và yếu tố tăng trưởng giống insulin-1 (IGF-1) thường tăng lên. Mức độ cao của insulin và IGF-1 có thể thúc đẩy sự phát triển của ung thư ruột kết, ung thư thận, ung thư tuyến tiền liệt và ung thư nội mạc tử cung.
Thừa cân, béo phì làm tăng nguy cơ mắc 13 bệnh ung thư
Theo National Cancer Institute (Viên Ung thư Mỹ) có bằng chứng nhất quán cho thấy lượng chất béo cơ thể cao hơn có liên quan đến việc tăng nguy cơ mắc một số bệnh ung thư, bao gồm:
Ung thư nội mạc tử cung: Phụ nữ béo phì và thừa cân có nguy cơ mắc bệnh ung thư nội mạc tử cung (ung thư niêm mạc tử cung) cao gấp 2-4 lần so với phụ nữ cân nặng bình thường, và những phụ nữ cực kỳ béo phì có nguy cơ mắc bệnh phổ biến hơn khoảng bảy lần.
Ung thư biểu mô tuyến thực quản: Những người thừa cân hoặc béo phì có nguy cơ mắc một loại ung thư thực quản được gọi là ung thư biểu mô tuyến thực quản cao gấp hai lần so với những người cân nặng bình thường.
Ung thư dạ dày: Những người béo phì có nguy cơ phát triển ung thư ở phần trên của dạ dày gần gấp đôi so với người có cân nặng bình thường, tức là phần gần thực quản nhất..
Ung thư gan: Những người thừa cân hoặc béo phì có nguy cơ mắc ung thư gan cao gấp đôi so với những người cân nặng bình thường.
Ung thư thận: Những người thừa cân hoặc béo phì có nguy cơ phát triển ung thư tế bào thận cao gần gấp đôi so với những người cân nặng bình thường.
Đa u tủy: So với những người có cân nặng bình thường, những người thừa cân và béo phì có nguy cơ phát triển đa u tủy tăng nhẹ (10% đến 20%).
U màng não: Nguy cơ mắc khối u não phát triển chậm này phát sinh trong các màng bao quanh não và tủy sống tăng lên khoảng 50% ở những người béo phì và khoảng 20% ở những người thừa cân..
Ung thư tuyến tụy: Những người thừa cân hoặc béo phì có nguy cơ mắc bệnh ung thư tuyến tụy cao gấp khoảng 1,5 lần so với những người có cân nặng bình thường..
Ung thư đại trực tràng: Những người béo phì có nguy cơ bị ung thư đại trực tràng cao hơn một chút (khoảng 30%) so với những người có cân nặng bình thường.
Chỉ số BMI cao hơn có liên quan đến tăng nguy cơ ung thư ruột kết và trực tràng ở cả nam giới và phụ nữ, nhưng mức tăng ở nam giới cao hơn ở nữ giới.
Ung thư túi mật: So với những người cân nặng bình thường, những người thừa cân tăng nhẹ (khoảng 20%) nguy cơ ung thư túi mật và những người béo phì tăng 60% nguy cơ ung thư túi mật.
Ung thư vú: Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, ở phụ nữ sau mãn kinh, chỉ số BMI cao hơn có liên quan đến sự gia tăng nhẹ nguy cơ ung thư vú. Ví dụ, BMI tăng 5 đơn vị có liên quan đến nguy cơ tăng 12%. Trong số những phụ nữ sau mãn kinh, những người béo phì có nguy cơ phát triển ung thư vú tăng từ 20% đến 40% so với những phụ nữ có cân nặng bình thường.
Ung thư buồng trứng: BMI cao hơn có liên quan đến việc tăng nhẹ nguy cơ ung thư buồng trứng, đặc biệt ở những phụ nữ chưa bao giờ sử dụng liệu pháp hormone mãn kinh. Ví dụ, chỉ số BMI tăng 5 đơn vị có liên quan đến việc tăng 10% nguy cơ ở những phụ nữ chưa bao giờ sử dụng liệu pháp hormone mãn kinh.
Ung thư tuyến giáp: Chỉ số BMI cao hơn (cụ thể là chỉ số BMI tăng 5 đơn vị) có liên quan đến việc tăng nhẹ (10%) nguy cơ ung thư tuyến giáp
Nguồn: National Cancer Institute
Càng béo bụng thì tuổi thọ càng ngắn
Ngoài tình trạng thừa cân tổng thể, béo bụng cũng có liên quan mật thiết hơn đến nguy cơ ung thư. Đặc điểm điển hình của béo bụng là bụng to, vòng bụng lớn hơn chu vi vòng hông, chân tay gầy guộc. Chất béo chủ yếu được tích tụ dưới da bụng, cả các cơ quan xung quanh và bên trong như gan, tuyến tụy và đường tiêu hóa ở bụng.
Một nghiên cứu trên tạp chí Ung thư của Anh cho thấy cứ tăng 11 cm vòng eo, nguy cơ mắc các bệnh ung thư liên quan đến béo phì sẽ tăng 13%. Đối với bệnh ung thư ruột, cứ tăng 8cm vòng eo là kèm theo nguy cơ ung thư tăng 15%. Tạp chí của Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ cũng cảnh báo chống béo bụng: cứ tăng 10cm vòng eo sẽ làm tăng 34% nguy cơ mắc ung thư biểu mô tuyến thực quản. Tóm lại, tất cả các nghiên cứu được tóm gọn trong một câu: Càng béo bụng, tuổi thọ càng ngắn.
Mặc dù béo phì gây ra nhiều tác hại, nhưng chỉ cần bạn thực hiện giảm cân có thể giảm nguy cơ ung thư. Một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Clinical Oncology đã đánh giá tác động của việc giảm cân có chủ ý đối với bệnh ung thư nội mạc tử cung. Sau 11 năm theo dõi, có tổng cộng 566 trường hợp mắc ung thư nội mạc tử cung. So với những phụ nữ có cân nặng ổn định, những người giảm cân thành công có nguy cơ ung thư nội mạc tử cung thấp hơn 29%.
Hai cách nhỏ để biết bạn có béo phì không?
Thông qua chỉ số khối cơ thể BMI
Trước hết, sử dụng chỉ số khối cơ thể (BMI) để đánh giá béo, gầy là cách đơn giản và thông dụng nhất.
Đo cân nặng và chiều cao của bạn và tính chỉ số BMI bằng cách lấy cân nặng (kg) chia cho bình phương chiều cao (m).
Ví dụ: nếu cân nặng là 50 kg và chiều cao là 1,6 mét, thì chỉ số BMI là 50 ÷ 1,6² ≈ 19,5.
+ Dưới 18,5 có nghĩa là nhẹ cân
+ 18,5 - 23,9 là trọng lượng bình thường
+ 24 - 27,9 thừa cân
+ Trên 28 là béo phì
Ngoài ra, số đo vòng eo cũng rất quan trọng
Thống kê cho thấy, ngay cả với những người có chỉ số khối cơ thể ở mức bình thường thì vẫn có khoảng 14% bị béo bụng. Theo tiêu chuẩn hiện hành, nếu vòng bụng của nam giới trưởng thành ≥90 cm và vòng eo của nữ ≥85 cm thì được coi là béo phì.
Cách đo vòng eo:
- Đặt đầu thước dây cố định tại đỉnh xương hông, sau đó quấn thước dây quanh vòng eo, ngang mức rốn.
- Hãy chắc chắn thước dây quấn không quá chặt và thẳng ngay cả ở phía sau lưng. Bạn không được nín thở trong khi đo.
- Kiểm tra số đo trên thước dây ngay sau khi thở ra.
