Sau khi đi chợ vào buổi gần trưa, lúc nhiệt độ ngoài trời rất cao, người phụ nữ ở Vạn Phúc, Hà Đông đã bị say nắng phải nhập viện trong tình trạng hôn mê, nguy kịch.
Hôn mê nguy kịch vì say nắng khi đi chợ gần nhà
Mới đây, khoa Hồi sức tích cực – BVĐK Hà Đông đã tiếp nhận và điều trị cấp cứu thành công cho bệnh nhân N.T.B, 61 tuổi ở Vạn Phúc, Hà Đông bị say nắng trong khi đi chợ vào thời điểm nhiệt độ ngoài trời rất cao.
Thời điểm vào viện, bệnh nhân bị hôn mê sâu, sốt cao 42 độ, nôn nhiều, đại tiểu tiện không tự chủ, rối loạn thân nhiệt và không có giấy tờ tùy thân. Sau đó, bệnh nhân được chuyển vào khoa Hồi sức tích cực, đặt nội khí quản thở máy, truyền tĩnh mạch trung tâm…
Sau khi thăm khám lâm sàng và chụp chiếu, xét nghiệm cho thấy bệnh nhân bị suy thận chức năng, CT sọ não ghi nhận tình trạng phù não cấp tính, các bác sĩ đã chỉ định cho bệnh nhân bù nước điện giải, hạ sốt, chườm mát, chống phù não.
Người phụ nữ được cứu sống sau khi bị hôn mê vì say nắng.
BSCKI Nguyễn Sơn Nam (Bệnh viện đa khoa Hà Đông) cho biết, sau 2 ngày điều trị tích cực, bệnh nhân đã tỉnh táo, được rút ống nội khí quản. Sau khi bệnh nhân tỉnh, cung cấp thông tin, bệnh viện đã liên hệ với người nhà.
Theo chia sẻ của người bệnh, trước khi bị say nắng bệnh nhân có đi chợ gần nhà nhưng do nhiệt độ ngoài trời quá cao dẫn tới bà B bị say nắng và hôn mê, rất may được người dân gọi cấp cứu đưa đến bệnh viện kịp thời.
Ai dễ bị say nắng, say nóng
Bác sĩ Trần Quốc Khánh (Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức) cho biết say nắng, say nóng và nặng hơn nữa là đột quỵ nhiệt (heat stroke) là một tình trạng chấn thương bởi nhiệt, khi cơ thể bị rối loạn do tiếp xúc với nhiệt độ cao trong một thời gian, thường kết hợp với mất nước ở những người lao động quá sức, dẫn đến hệ thống điều hoà thân nhiệt của cơ thể bị tổn thương, mất kiểm soát.
Tình trạng này xảy ra khi nhiệt độ cơ thể lớn hơn 104 độ F (tức 40 độ C) với các biến chứng liên quan đến hệ thống thần kinh trung ương sau khi tiếp xúc với nhiệt độ cao. Những triệu chứng thường gặp bao gồm buồn nôn, co giật, lú lẫn, mất phương hướng và đôi khi mất ý thức, hôn mê, cuối cùng bệnh nhân sẽ tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.
Người dễ bị say nắng, say nóng, đột quỵ nhiệt bao gồm:
- Đột quỵ nhiệt thường xảy ra vào mùa hè nắng nóng hoặc trong các hầm lò đốt nhiệt độ cao.
- Những người tham gia huấn luyện quân sự, các vận động viên chạy đường dài… trong điều kiện thời tiết nắng nóng.
- Những người lớn tuổi sống trong các căn hộ hoặc nhà không có máy lạnh hoặc không có luồng không khí tốt. Quạt có thể khiến chúng ta thấy tốt hơn nhưng điều hoà mới là giải pháp hữu hiệu làm mát và giảm độ ẩm trong không khí.
- Người dân sống trong khu vực đô thị dễ bị đột quỵ do nhiệt trong một đợt nắng nóng kéo dài, đặc biệt khi điều kiện khí quyển ứ đọng và chất lượng không khí kém. Ở đó có một phần nguyên nhân từ hiệu ứng đảo nhiệt: nhiệt của nhựa đường và bê tông tích trữ trong ngày dần dần phát tán vào ban đêm, dẫn đến nhiệt độ về đêm tăng cao.
- Trẻ sơ sinh, trẻ em dưới 4 tuổi và người lớn trên 65 tuổi đặc biệt dễ bị tổn thương vì cơ thể thích nghi với nhiệt chậm hơn những người khác.
- Những người bị bệnh tim, phổi hoặc thận, béo phì hoặc thiếu cân, cao huyết áp, tiểu đường, bệnh tâm thần, nghiện rượu… đều là những đối tượng có nguy cơ cao bị ảnh hưởng đầu tiên bởi nắng nóng kéo dài.
Chuyên gia khuyến cáo không nên ở ngoài trời khi nhiệt độ quá cao.
Dấu hiệu cảnh báo đột quỵ nhiệt
- Sau khi tiếp xúc, làm việc trong điều kiện nắng nóng, có những biểu hiện sớm như đau đầu chóng mặt, không thấy mồ hôi mặc dù trời nắng nóng, da đỏ, nóng và khô khi sờ vào, yếu cơ hoặc chuột rút, buồn nôn và nôn mửa.
Nặng hơn nữa là nhịp tim nhanh, có thể mạnh hoặc yếu, thở nhanh và nông, thay đổi hành vi như nhầm lẫn, mất phương hướng hoặc hoảng loạn, co giật, bất tỉnh.
- Cặp nhiệt độ cơ thể trên 40 độ C (104 độ F) là tiêu chuẩn quan trọng, chính xác nhất là đo nhiệt bằng nhiệt kế ở trực tràng, miệng, nách.
Phải làm gì khi bị đột quỵ nhiệt?
Nếu nghi ngờ ai đó bị đột quỵ do nhiệt, hãy gọi ngay cấp cứu 115 hoặc đưa người đó đến bệnh viện càng nhanh càng tốt. Bất kỳ sự chậm trễ nào trong việc tìm kiếm trợ giúp y tế đều có thể dẫn đến tử vong.
Trong khi chờ đợi các nhân viên y tế đến, cần tiến hành sơ cứu đầu tiên:
- Đưa người bệnh đến môi trường có máy lạnh, hoặc đưa bệnh nhân vào trong nhà tắm hoặc ít nhất là một khu vực râm mát mẻ, cởi bỏ bất kỳ quần áo nào không cần thiết.
- Nếu có nhiệt kế thì liên tục cặp nhiệt độ của cơ thể bệnh nhân. Tiền hành sơ cứu, làm mát cơ thể để đưa nhiệt độ về 38 đến 38,5 độ C.
- Làm mát cơ thể bằng cách: Dùng quạt không khí thổi đều trên người bệnh trong khi làm ướt da bằng khăn ướt hoặc vòi nước rửa, chườm các túi nước đá vào nách, háng, cổ và lưng của bệnh nhân vì những khu vực này rất giàu mạch máu gần da, làm mát chúng có thể làm giảm nhiệt độ cơ thể nhanh chóng. Không sử dụng đá lạnh cho bệnh nhân lớn tuổi, trẻ nhỏ, bệnh nhân bị bệnh mãn tính..
Phòng say nắng, say nóng, đột quỵ nhiệt
- Mặc quần áo nhẹ, màu sáng, thoáng, đội mũ rộng vành, đeo kính râm.
- Sử dụng kem chống nắng với hệ số chống nắng (SPF) từ 30 trở lên, đặc biệt khi đang đi ngoài nắng, đang bơi hoặc đang đổ mồ hôi…
- Với những người chơi thể thao hoặc làm việc ngoài trời, khuyến cáo chung là uống tầm 700ml nước khoảng 2 tiếng trước khi tập thể dục, lao động và thêm 240ml thức uống thể thao khác trước khi tập thể dục, lao động. Trong quá trình làm việc cứ sau 20 phút, mọi người nên tiêu thụ tầm 240ml nước, ngay cả khi không cảm thấy khát.
- Tuyệt đối không được để bất cứ ai trong một chiếc xe đang đậu mà không chạy điều hoà hoặc tắt máy, đây là nguyên nhân phổ biến gây tử vong do nhiệt ở trẻ em.
- Theo dõi nước tiểu: nước tiểu vàng đậm là dấu hiệu cơ thể thiếu nước.
- Hạn chế các chất lỏng có chứa caffeine hoặc rượu, bởi vì cả hai chất này đều có thể làm cơ thể mất nhiều chất lỏng hơn và làm trầm trọng thêm các bệnh liên quan đến nhiệt. Và ưu tiên uống đồ uống thể thao hoặc nước trái cây, thảo dược (rau má, nhân trần, mướp đắng…).
