Đau bụng kinh dữ dội là cảm giác đau đớn ảnh hưởng đến nhiều phụ nữ trước và trong kỳ kinh nguyệt.
Đau bụng kinh dữ dội là gì?
Đau bụng kinh hoặc đau bụng kinh nguyệt, là tình trạng đau từ âm ỉ, khó chịu đến nghiêm trọng và ảnh hưởng đến sức khoẻ. Đau bụng kinh dữ dội có xu hướng bắt đầu sau khi rụng trứng (khi trứng được phóng ra khỏi buồng trứng và đi xuống ống dẫn trứng).
Cơn đau thường xuất hiện ở bụng dưới và lưng dưới. Nó thường bắt đầu 1 - 2 ngày trước khi có kinh nguyệt, và kéo dài từ 2 - 4 ngày.
Có hai loại đau bụng kinh:
- Đau bụng kinh nguyên phát: Tình trạng đau bụng chỉ liên quan đến quá trình kinh nguyệt.
- Đau bụng kinh thứ phát: Tình trạng đau bụng được xác định do lạc nội mạc tử cung, u xơ tử cung hoặc bệnh viêm vùng chậu.
Đau bụng kinh là nỗi ám ảnh của nhiều chị em phụ nữ.
Nguyên nhân đau bụng kinh dữ dội
Khoảng 28 ngày/lần, nếu không có tinh trùng để thụ tinh cho trứng, tử cung sẽ co thắt để lớp niêm mạc thoát ra ngoài. Quá trình này sẽ kích hoạt các chất giống như nội tiết tố, được gọi là prostaglandin.
Prostaglandin là hóa chất hình thành trong niêm mạc tử cung trong thời kỳ kinh nguyệt. Chúng gây ra các cơn co thắt cơ và chuột rút tương tự như cơn đau chuyển dạ. Chất này cũng có thể góp phần gây ra buồn nôn và tiêu chảy.
Các cơn co thắt ức chế lưu lượng máu đến niêm mạc tử cung, hoặc nội mạc tử cung. Tình trạng đau bụng kinh này cũng có thể xảy ra vì lượng leukotrien tăng cao trong thời kỳ kinh nguyệt.
Nguyên nhân chính dẫn đến đau bụng kinh là thay đổi nồng độ prostaglandin.
Ngoài ra còn một số căn bệnh đặc biệt gây ra tình trạng đau bụng kinh dữ dội như:
1. Lạc nội mạc tử cung
Lạc nội mạc tử cung là tình trạng khiến các mô thường nằm trong tử cung phát triển bên ngoài tử cung. Đau vùng chậu là triệu chứng phổ biến nhất của căn bệnh này. Một số dấu hiệu khác bao gồm:
- Kỳ kinh nguyệt nặng
- Thời gian kéo dài hơn 7 ngày
- Chảy máu giữa các kì kinh nguyệt
- Đau dạ dày
- Đau khi quan hệ tình dục
- Nhu động ruột
- Khó mang thai
2. Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS)
PCOS là một rối loạn nội tiết tố phổ biến, ảnh hưởng đến khoảng 1 trong 10 phụ nữ ở độ tuổi sinh đẻ. Nồng độ androgen (một loại nội tiết tố nam) tăng cao cao, kì kinh nguyệt không đều là những triệu chứng phổ biến. Các triệu chứng khác của PCOS bao gồm:
- Kỳ kinh nguyệt nặng
- Thời gian kéo dài hơn 7 ngày
- Lông mặt và lông cơ thể phát triển quá mức
- Tăng cân và khó giảm cân
- Mọc mụn
- Tóc mỏng hoặc rụng tóc
- Xuất hiện các mảng da tối màu, đặc biệt là ở các nếp nhăn cổ và háng
3. U xơ tử cung
U xơ tử cung là sự tăng trưởng không phải ung thư, phát triển bên trong hoặc bên ngoài tử cung. Chúng có kích thước từ nhỏ như hạt đỗ, đến lớn tới mức có thể khiến tử cung mở rộng. Bệnh nhân có thể có một hoặc nhiều u xơ, và thường không có triệu chứng.
Khi u xơ gây ra triệu chứng, các triệu chứng khác nhau tùy thuộc vào số lượng u xơ, kích thước và vị trí của chúng. Ngoài tình trạng đau bụng kinh nghiêm trọng, u xơ tử cung cũng có thể gây ra:
- Áp lực vùng chậu
- Đau lưng dưới
- Đau chân
- Kỳ kinh nguyệt nặng
- Thời gian kéo dài hơn 7 ngày
- Táo bón
- Đi tiểu thường xuyên
5. Bệnh viêm vùng chậu (PID)
PID là một bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn của cơ quan sinh sản nữ. Nó thường gây ra bởi các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STIs), chẳng hạn như chlamydia và lậu. Các bệnh nhiễm trùng khác mà không truyền qua đường tình dục cũng có thể gây ra PID.
Đau vùng chậu là triệu chứng phổ biến nhất của căn bệnh này. Các triệu chứng khác bao gồm:
- Đau khi quan hệ tình dục
- Chảy máu trong hoặc sau khi quan hệ
- Dịch tiết âm đạo có mùi hôi
- Cảm giác nóng rát khi đi tiểu
- Sốt
- Chảy máu giữa các kì kinh nguyệt
6. Hẹp cổ tử cung
Hẹp cổ tử cung xảy ra khi lối vào cổ tử cung bị hẹp hoặc đóng hoàn toàn. Tình trạng này có thể là bẩm sinh hoặc phát triển về sau này.
Hẹp cổ tử cung có thể ngăn máu kinh nguyệt ra khỏi cơ thể, làm cho máu của kì kinh rất ít hoặc không đều. Tình trạng này cũng có thể dẫn đến các vấn đề sinh sản.
7. Adenomyosis
Adenomyosis là một tình trạng khi tử cung dày lên, xảy ra khi các mô nội mạc nằm trong tử cung phát triển thành các cơ của tử cung.
Các mô tiếp tục hoạt động như thường lệ trong suốt chu kỳ - dày lên, vỡ ra và thoát khỏi cơ thể. Điều này khiến tử cung phát triển gấp 2-3 lần kích thước bình thường của nó.
Adenomyosis thường không gây ra các triệu chứng. Khi đó, bệnh nhân có thể nhận thấy đau bụng kinh nguyệt nghiêm trọng ngày càng tồi tệ hơn, cũng như chảy máu kinh nguyệt nặng thêm hoặc kéo dài.
8. Vòng tránh thai
Vòng tránh thai là một thiết bị ngừa thai nhỏ được đưa vào tử cung. Có nhiều loại vòng tránh thai khác nhau, một số có chứa nội tiết tố, trong khi những loại khác thì không.
Chúng có thể an toàn cho hầu hết mọi người, nhưng đôi khi có thể gây ra tác dụng phụ, bao gồm:
- Đau bụng kinh dữ dội
- Chu kỳ không đều
- Chảy máu kinh nguyệt nặng
Một số cách giảm đau bụng kinh dữ dội
1. Sử dụng các biện pháp tránh thai
- Vòng tránh thai nội tiết: Dùng để làm mỏng niêm mạc tử cung, nơi hình thành các tuyến tiền liệt gây chuột rút và chảy máu.
- Thuốc tránh thai dạng uống: Ngăn tình trạng chảy máu khi đến kì.
- Một số biên pháp khác như IUD nội tiết tố, vòng âm đạo, thuốc tiêm, ... đều có tác dụng giảm đau bụng kinh.
2. Sử dụng các loại thuốc
- Thuốc không kê đơn: Tuỳ vào từng tình trạng đau bụng kinh mà lựa chọn và tham khảo thuốc cho phù hợp.
- Anti-prostaglandin: Làm giảm tình trạng chuột rút trong tử cung, giảm lưu lượng máu và giảm bớt sự khó chịu.
- Thuốc giảm đau: Chẳng hạn như ibuprofen hoặc naproxen. Đây là những loại thuốc chống viêm không steroid (NSAID).
3. Phẫu thuật loại bỏ các mô bất thường
Thực hiện khi tình trạng đau bụng kinh xuất hiện do các bệnh phụ khoa như lạc nội mạc tử cung, u xơ tử cung, ...
4. Cách giảm đau bụng kinh tại nhà
Một số lựa chọn vô cùng kinh tế để điều trị đau bụng kinh tại nhà bao gồm:
- Tập thể dục thường xuyên: Kết quả của một nghiên cứu năm 2015 cho thấy rằng, tập thể dục aerobic 30 phút/3 lần/tuần giúp giảm đáng kể mức độ nghiêm trọng của đau bụng kinh trong suốt 8 tuần tiếp theo.
- Chườm nóng: Có bằng chứng cho thấy nhiệt có hiệu quả như ibuprofen trong việc làm giảm đau bụng kinh. Đặt một miếng chườm nóng lên vùng bụng dưới của bạn để giảm đau.
- Hạn chế căng thẳng: Căng thẳng trong công việc nói riêng và cuộc sống nói chung có liên quan đến tình trạng đau bụng kinh dữ dội. Các bài tập thở, yoga và làm những việc mà bạn thích có thể giúp giảm căng thẳng.
- Ngâm mình trong bồn nước nóng: Phương pháp này làm dịu bụng dưới và lưng. Đây cũng là một cách tuyệt vời để thư giãn và giảm căng thẳng.
- Uống bổ sung dinh dưỡng: Một số chất bổ sung có thể giúp giảm mức độ nghiêm trọng của đau bụng kinh, bao gồm axit béo omega-3, magiê và vitamin B-1 và B-6.
Chườm nóng là biện pháp giảm đau bụng kinh dữ dội khá hiệu quả.
Phòng ngừa tình trạng đau bụng kinh
Các biện pháp sau có thể làm giảm nguy cơ đau bụng kinh dữ dội:
- Ăn nhiều trái cây và rau quả
- Hạn chế ăn chất béo, rượu, cafein, muối và đồ ngọt
- Tập thể dục thường xuyên
- Thư giãn đầu óc, giảm tối đa căng thẳng
- Bỏ hút thuốc
- Yoga hoặc châm cứu, bấm huyệt
