Sự thay đổi thời tiết đột ngột như nóng quá hoặc lạnh quá đều có thể kích hoạt thần kinh giao cảm và xuất tiết những hormon gây stress như cathecholamine dẫn đến tai biến do tăng huyết áp.
Thời tiết lúc giao mùa thường thay đổi đột ngột, nhất là lúc có xuất hiện các hiện tượng như áp thấp, mưa bão hoặc nhiều khí lạnh, những người có sức đề kháng kém rất dễ bị trúng gió. Nếu nhẹ thường là cảm cúm với các triệu chứng như ớn lạnh, hắt hơi, sổ mũi, chóng mặt, nhức đầu, nôn mửa... Trong trường hợp nặng có thể dẫn đến yếu, liệt nửa người hoặc nói khó, miệng và nhân trung méo lệch, thậm chí đột quỵ.
Ngủ, tắm nên tránh gió lùa
Đông y cho rằng những người tạng hàn hay sợ gió, sợ lạnh, thích áo ấm…, do đó nên lưu ý mặc đủ ấm vào mùa lạnh, khi đi mưa hoặc khi làm việc trong phòng máy lạnh, đặc biệt khi ngủ hay tắm nên tránh nơi có gió lùa. Người già cẩn thận với những thay đổi nhiệt độ đột ngột từ xe hơi có gắn máy lạnh, từ phòng lạnh ra ngoài trời nóng hoặc khi đi vệ sinh ban đêm từ trong nhà ra ngoài trời gặp gió lùa.
Sự thay đổi thời tiết đột ngột như nóng quá hoặc lạnh quá đều có thể kích hoạt thần kinh giao cảm và xuất tiết những hormon gây stress như cathecholamine dẫn đến tai biến do tăng huyết áp. Trời lạnh còn làm tăng hiệu ứng trên da do tác động se da và co mạch ngoại biên. Mạch máu co lại vừa trực tiếp làm tăng áp lực lên thành mạch vừa tác động kích hoạt hệ giao cảm khiến độ tăng huyết áp của nhiệt độ lạnh lớn hơn so với khi trời nóng.
Chờ khám bệnh, kiểm tra huyết áp tại Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) (Ảnh: Ngọc Dung)
Phòng ngừa tai biến
Để chủ động và tích cực phòng ngừa các chứng bệnh nêu trên, cần chú ý những điều sau đây để tránh tai biến:
- Không thay đổi tư thế đột ngột có thể gây tai biến do não thiếu máu.
- Khi tỉnh giấc không nên vội bước xuống giường ngay mà nằm trên giường nửa phút cho tỉnh hẳn; sau đó ngồi dậy và chờ khoảng nửa phút sau hãy đặt hai chân xuống giường. Sau khi đặt chân xuống nền nhà, chờ nửa phút sau hãy bắt đầu đứng dậy bước đi.
- Việc vận động, nghỉ ngơi và ăn uống hợp lý cần được thực hiện nghiêm túc trong sinh hoạt hằng ngày. Chẳng hạn, theo một hướng dẫn về rèn luyện thân thể được phổ biến gần đây, các nhà khoa học Mỹ khuyên người lớn nên vận động khoảng 2,5 giờ mỗi tuần, chia làm nhiều lần, tùy điều kiện riêng. Với người già, chỉ nên vận động trung bình hoặc đi bộ nhanh sao cho nhịp tim vẫn nằm trong giới hạn từ 60%-80% nhịp tim tối đa. Nhịp tim tối đa được tính theo công thức 220 trừ với số tuổi, chẳng hạn độ tuổi 50, nhịp tim tối đa sẽ là 220 - 50 = 170. Như vậy, người 50 tuổi nên giới hạn cường độ vận động sao cho nhịp tim không vượt quá 136 nhịp đập mỗi phút (tức bằng 80% nhịp đập tối đa tính theo công thức trên).
Ăn uống lành mạnh, hợp lý
- Cần ăn đủ chất, tăng cường cá, ngũ cốc thô và rau quả; hạn chế các loại thịt đỏ, thức ăn nhanh, đồ ngọt, rượu, thuốc lá. Tránh ăn quá no và không nên bỏ bữa cũng giúp cải thiện sức khỏe, chống lại bệnh khá hiệu quả.
- Nên ăn nhiều thực phẩm góp phần tăng sức miễn dịch cơ thể như xúp gà, tỏi, gừng, hành, hải sản, các loại rau quả sẫm màu hoặc màu đỏ, vàng, tím. Ăn uống lành mạnh, hợp lý vừa tăng sức miễn dịch vừa có giá trị tích cực trong phòng bệnh, kể cả các chứng trúng gió.
