Không chỉ để bày trên mâm ngũ quả, quả phật thủ có thể sử dụng chữa ho đờm, đầy hơi, tức ngực nhưng những người âm hư thì không nên dùng.
Phật thủ là loại cây ăn quả thuộc chi cam chanh. Đây là giống cây bản địa của Trung Quốc và Nhật Bản. Hiện nay, phật thủ được trồng khá phổ biến tại Việt Nam và thường xuất hiện trong mâm ngũ quả trên bàn thờ ngày Tết.
Nhiều người tò mò, liệu quả phật thủ có thể ăn được không?
Thực tế, không chỉ dùng trong việc thờ cúng, quả phật thủ còn có nhiều giá trị sử dụng nhất định như làm món ăn và bài thuốc tốt cho sức khỏe.
Tác dụng của quả phật thủ
Cây phật thủ có tên khoa học Citrus medica var.sarcodactilis (Noot) Swingle. Quả phật thủ dùng làm thuốc phải hái khi vỏ còn xanh hoặc ngả vàng, thái lát dọc phơi khô (phật thủ phiến) và bảo quản trong bình kín.
Theo Đông y, phật thủ vị cay, đắng, chua, tính ấm, có tác dụng chỉ thống, hóa đàm, dùng chữa các chứng ăn không tiêu, đầy bụng, đau dạ dày, đau gan, cổ họng nghẹn tắc, ngực tức đầy, mạng sườn trướng đau...
GS Đỗ Tất Lợi ghi trong bách khoa Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam: phật thủ dùng ngày 3 - 6 gam dưới dạng thuốc sắc hay thuốc bột. Phật thủ rửa sạch, thái thành phiến, phơi khô ngâm với rượu, uống trước bữa ăn, có tác dụng chữa tỳ vị rất tốt.
Theo nghiên cứu hiện đại, quả phật thủ có chứa protein, carbohydrate, lipid, vitamin C, chất xơ tối thiểu và ít hơn 1 calo. Quả phật thủ có tác dụng giải trừ sự co thắt cơ trơn, hạ huyết áp, cắt cơn hen và tăng cường chức năng tiêu hóa… đồng thời chứa nhiều vitamin C, đường, acid hữu cơ…
Có thể tận dụng phật thủ để chế biến thành đồ ăn như mứt, ngâm rượu, làm si-rô chữa bệnh ho...
Phật thủ hiện được trồng nhiều ở nước ta. (Ảnh minh họa)
3 cách sử dụng phật thủ:
Phật thủ làm siro
Rửa sạch quả phật thủ với nước muối, vớt ra để ráo, bổ dọc theo múi, thái lát mỏng. Mạch nha (hoặc đường phèn) cho vào nồi đun cách thủy cho chảy loãng. Xếp lần lượt một lớp phật thủ, một lớp mạch nha cho tới khi đầy bát. Cho vào nồi đun cách thủy 1,5-2 tiếng đến khi phật thủ keo lại như mứt. Tắt bếp, lọc nước siro phật thủ mạch nha cho vào lọ, để ngăn mát tủ lạnh dùng dần. Siro từ quả phật thủ giúp chữa ho và một số bệnh về đường hô hấp hiệu quả.
Phật thủ ngâm rượu
Quả phật thủ rửa sạch, để ráo và cắt phiến ngâm rượu trắng từ 7 đến 10 ngày. Mỗi lần uống 40-50ml (không nên uống quá nhiều) sẽ có tác dụng hỗ trợ điều trị các chứng rối loạn tâm thần ý thức (trầm cảm ức chế...). Điều trị đau bụng kinh, chữa ho đờm và viêm phế quản.
Phật thủ có thể chế biến thành mứt. (Ảnh minh họa)
Phật thủ làm mứt
Rửa sạch quả phật thủ với nước muối, để ráo, thái thành những miếng hạt lựu khoảng 1 cm. Cho vào nồi inox đáy dày hoặc nồi hợp kim, đổ nước gấp đôi lượng miếng phật thủ đã cho vào nồi, đậy vung và đun sôi rồi giảm lửa, đun liu riu tới lúc phần nước còn xăm xắp với phật thủ. Những người thích ăn ngọt có thể thêm đường, để lửa vừa, dùng thìa gỗ đảo đều để đường thấm kĩ vào phần thịt quả.
Lưu ý khi dùng phật thủ chữa bệnh
Theo các chuyên gia, quả phật thủ chỉ có tác dụng tốt cho sức khỏe khi đảm bảo an toàn, không bị nhiễm hóa chất. Trong khi đó, theo một số người có kinh nghiệm trồng phật thủ thì nhà vườn thường phải phun nhiều loại thuốc hóa học, thuốc trừ sâu trong quá trình cây ra hoa, kết trái, hay dùng thuốc bảo quản để giữ màu, chống quả rụng...
Ngoài ra, theo sách cổ, những người âm hư không nên dùng phật thủ. Người âm hư thường có các chứng như ngủ có mồ hôi trộm, người gầy, sắc mặt sạm đen…).
