Loài này nghe tên buồn thiu, nhiều người đánh giá ngon hơn cua nhưng giá chỉ từ 70.000-100.000 đồng/kg.
Vùng đất Trà Vinh có một loại giáp xác cùng họ như cua, ba khía nhưng có một cái tên rất là lạ tai. Đó chính là con chù ụ, một đặc sản nổi tiếng của miền đất này. Nhiều người đánh giá thịt của nó ngon hơn cả cua.
Loài này có vẻ bề ngoài giống con ba khía nhưng kích thước "nhỉnh" hơn. So với những loài giáp xác khác, thân hình chúng cục mịch và rất chậm chạp. Sở dĩ loài này có cái tên "buồn rầu" như vậy là bởi phần mai bên trên có những vết hằn sần sùi, ghồ ghề như hoa văn, người ta nhìn ai cũng dễ liên tưởng đến nét mặt đang phụng phịu, giận dỗi.
Loài này nghe tên rất lạ, là đặc sản nổi tiếng ở Trà Vinh
Con chù ụ thường sống ở các bãi bồi nước lợ, rừng đầm nước lợ ven biển. Nó ra ngoài kiếm ăn vào ban ngày, hai càng đỏ chót, đào hang rất sâu và có nhiều đường ngách để thoát khi bị tấn công. Khi bị bắt, hai càng của chù ụ co vào bất động, nhìn cứ ngỡ như cục đá.
Trước đây, ít ai để ý đến loài này, chỉ có người dân bắt về để chế biến các món ăn. Vài năm trở lại đây, chù ụ trở nên nổi tiếng, nghiễm nhiên có mặt trên nhiều bàn tiệc ở các nhà hàng, khách sạn, lúc đó nhiều người mới tranh nhau săn bắt, khiến chù ụ ngày càng quý hiếm và giá cũng tăng cao hơn.
Những năm gần đây, loài này có mặt trong các nhà hàng, được du khách mê mẩn
Là người chuyên đi "săn" con chù ụ, anh Hiếu (ở Trà Vinh) cho biết vào mùa nước lên khoảng tháng 10, tháng 11 âm lịch là đúng mùa chù ụ, thời điểm này chúng ra rửa trứng như trẩy hội nên gạch ngon nhất, đỏ au và rất ngọt. Ra tháng 2, tháng 3 âm lịch là lúc chù ụ lột nên thịt không chắc, ít gạch, không hấp dẫn bằng.
"Có nhiều cách để săn chù ụ như móc hang, soi đèn pin vào ban đêm nhưng cách dễ nhất là dùng bẫy, cho mồi vào trong để trước miệng hang để ban ngày chúng ra kiếm thức ăn thì dính bẫy. Loài này chậm chạm nhưng cũng rất hung dữ, phải là người có kinh nghiệm và thực sự khéo léo, quen địa bàn mới có thể tìm được hang của chúng. Có những con đào hang sâu tới cả mét nên muốn bắt phải đào một lớp đất lên mới được. Thông thường, vào mùa mưa thì nước ngập, đất mềm nên việc bắt chù ụ cũng dễ dàng hơn. Vào mùa, nếu may mắn thì mỗi người có thể bắt được cả chục cân chù ụ về bán cho các nhà hàng, còn nếu mùa khan hiếm thì có khi đi cả ngày cũng chỉ săn được vài cân", anh Hiếu chia sẻ.
Chù ụ không dễ bắt, phải là người có kinh nghiệm và thực sự khéo léo mới có thể tìm ra được hang của nó
Theo anh Hiếu, chù ụ trong tự nhiên khan hiếm hơi so với trước đây, hơn nữa lượng người đi bắt cũng đông nên có những người đi cả ngày chỉ được vài cân. Sau khi bắt xong, nếu để chung với nhau trong rọ là chúng cắn gãy càng, nên khó bảo quản. Ða số thương lái thu mua chù ụ sống về chế biến liền hoặc ướp đá để giữ được nguyên con, bán mới được giá.
Trên thị trường, chù ụ được bán với giá từ 70.000 đồng/kg khi vào mùa. Thời điểm đầu mùa hoặc lúc khan hiếm, giá có thể lên tới 90.000-100.000 đồng/kg nhưng vẫn có nhiều khách đặt mua. Nó được chế biến ra nhiều món ngon như: Chù ụ rang tỏi me, nấu canh chua, hấp bia, luộc với nước dừa, nếu có nhiều thì làm mắm như ba khía, cho thêm ít ớt tỏi chanh, đường thì rất đưa cơm.
Nhiều người đánh giá thịt chù ụ còn ngon hơn cả cua
Với những du khách đến với Trà Vinh, nếu một lần được thưởng thức những món ngon từ con chù ụ thì chắc hẳn sẽ không thể nào quên hương vị đậm đà của nó. Được thưởng thức chù ụ trong một lần đến nhà bạn chơi, Ngọc Hoàng (hiện đang sống ở TP.HCM) cho biết: "Lúc đầu nghe tên của loài này mình cũng không có cảm tình, chỉ thấy lạ và người dân giới thiệu là đặc sản ở đây nên ăn thử, nhưng khi ăn rồi thì thấy hấp dẫn. Cái ngon của chù ụ là những chiếc càng giòn rụm, thịt chắc và ngọt. Lúc thưởng thức chù ụ thì nhai chầm chậm để cảm nhận hết vị chua, béo, ngọt và giòn của món quà từ biển".
Ngoài tỉnh Trà Vinh, chù ụ còn có thể được tìm thấy ở những tỉnh ven biển có rừng ngập mặn khác như Cà Mau, Bạc Liêu,… nhưng không nhiều.
