Rau dừa miền Tây xưa mọc dại khắp nơi, thậm chí người dân còn nhổ vứt bớt đi, nay nó thành đặc sản ở thành phố, làm thành nhiều món ăn ngon với giá bán lên tới 120.000 đồng/kg.
Miền Tây là một trong những nơi có nhiều đặc sản đặc sắc nhất nước ta. Ngay như các loại rau thôi cũng vô cùng đa dạng và độc đáo. Đặc biệt, đến mùa nước nổi, ở miền Tây còn có những loại rau đặc sản độc và lạ mà ở những vùng khác gần như không có, trong đó phải nhắc tới rau dừa nước.
Rau dừa nước là loại cây mọc hoang dại ở những triền đê, ruộng nước và có vô số tên gọi khác nhau. Ở miền Tây thường gọi rau dừa nước là rau dừa trâu, người dân tộc Thái gọi là "co nha pót", thủy long, du long thái...
Rau dừa mọc hoang dại ở khắp các đồng ruộng, triền đê
Đây là loại rau đặc sản của người dân miền Tây
Loại cây này thuộc thân thảo, mọc nổi trên mặt nước giống cây rau rút, bén rễ ở các mấu và có phao nổi. Lá dừa nước hình trước hơi thuôn, đến cuống hơi dẹt, đầu tù. Thân cây có nhiều đốt, mỗi mấu đốt lại có nhiều rễ con. Mỗi đoạn thân nhỏ lại có các phao trắng mềm và xốp bao quanh. Thời điểm mùa hè hay mùa mưa nó có thể nổi trên mặt nước là nhờ có phao mềm và xốp đỡ lấy thân.
Ở Việt Nam, cây dừa nước có ở khắp 3 miền nhưng nhiều nhất là ở miền Tây, có nơi người ta trồng để lấy rau cho gia súc. Ở một số nước như Trung Quốc, Ấn Độ hay Malaysia cũng có cây dừa nước.
Ai đã từng đi qua một thời khốn khó ở miền Tây chắc hẳn sẽ thấy loại rau này cực kỳ quen thuộc, nó hiện hữu trên mâm cơm nhà nghèo của các gia đình những năm về trước. Loại rau này có thể luộc, nấu canh, xào, làm gỏi, nhúng lẩu… đều rất ngon và giàu giá trị dinh dưỡng.
Anh Huỳnh Văn Mai (ở Long Xuyên, An Giang) kể: "Khoảng mấy chục năm trước, ở quê tôi rau dừa nhiều vô số, đọt non nõn nà chen mình vào những ruộng lúa. Đó là hình ảnh thân quen, gắn bó với người dân thôn quê qua bao mùa nước nổi. Có thời điểm nó được xem là loại rau phá hoại dù vẫn có mặt trong bữa cơm quê. Có lẽ vì rau mọc quá nhiều nên không được coi trọng. Với tôi, rau dừa luộc chấm mắm cá linh kho với hương vị đặc trưng riêng là món ăn khoái khẩu, nhắc đến bao nhiêu tuổi thơ ùa về".
Anh Mai cho biết rau dừa có 2 loại, rau dừa cơm và rau dừa trâu, đọt non đều ăn được nhưng rau dừa trâu có vị hơi nhẩn đắng, tùy theo khẩu vị của mỗi người nhưng loại nào cũng ngon và tốt cho sức khỏe bởi tính mát của nó.
Rau dừa khô có giá lên tới 120.000 đồng/kg
"Ngày bé tôi theo bố ra đồng đánh cá, lội bùn, nghịch nước ao, theo mẹ đi hái rau dừa mang ra chợ bán. Rau dừa rửa sạch, bóp gỏi chấm nước cá kho, chấm tương chao, đặc biệt rau dừa nấu với mắm kho sẽ trở thành một món ngon tuyệt diệu, mùi vị đặc trưng, khó có loại rau nào bì kịp. Giờ đây rau dừa hiếm hơn, thỉnh thoảng mới thấy có người bán ở chợ", anh Mai cho hay.
Hiện trên chợ mạng, các cửa hàng rau sạch và các sàn thương mại điện tử, rau dừa tươi và rau dừa khô được bán với giá lên tới 120.000 đồng/kg. Ngoài là một món rau lạ, sạch, ngon miệng thì theo y học cổ truyền, rau dừa nước vị ngọt nhạt, tính hàn có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, lợi tiểu, và có thể dùng trị tiểu ra máu, ho khan, nóng sốt, mụn nhọt…
Rau dừa có thể làm thành nhiều món ăn đặc sản mang hương vị riêng của miền Tây sông nước
Chị Chính (người bán rau đặc sản trên chợ mạng ở TP.HCM) cho biết: "Đợt đầu tôi đăng rau dừa lên nhiều người còn ngạc nhiên, bảo đó là rau cho lợn ăn, không nghĩ là ăn được. Tôi đoán với người dân các vùng miền khác, rau dừa không có giá trị, nhưng ở miền Tây rau dừa là đặc sản nhiều người lùng mua. Tôi gom của bà con rồi bán cho các nhà hàng và bán lẻ".
Theo chị Chính, rau dừa số lượng không có nhiều, lại không để được lâu, dễ dập nát nên khi đến mùa, mỗi ngày chị chỉ nhập số lượng vừa phải và chủ yếu nhập theo đơn hàng của khách.
