Loài hải sản này ở nước ta không nhiều người biết tới, bởi nó không có quá nhiều và ít người dám ăn thử. Tuy nhiên điều khiến chúng trở nên nổi tiếng đó là bởi máu của chúng có mức giá vô cùng đắt đỏ.
Sam biển là loài hải sản thuộc họ Sam (Limulidae), có hình dáng trông giống như với các hóa thạch thời tiền sử. Loài hải sản này đã tồn tại từ cách đây hơn 450 triệu năm, trải qua nhiều thăng trầm của lịch sử.
Sam biển có mặt ở nhiều nơi trên thế giới. Chúng được người dân đánh bắt để phục vụ chế biến các món ăn từ biển. Tuy nhiên điều khiến sam biển nổi tiếng không phải ở thịt của chúng mà là ở dòng máu mà chúng sở hữu.
Khác với các loài hải sản khác có máu đa phần là màu đỏ hoặc màu sẫm. Sam biển lại có máu màu xanh dương vô cùng độc đáo. Tuy nhiên điều khiến cho máu của chúng có mức giá lên tới 400 triệu đồng/lít không chỉ có như vậy.
Các nhà khoa học đã nghiên cứu và phân tích ra rằng, trong máu của sam biển có chứa một nhân tố đông máu có tên là LAL (Limulus amebocyte lysate), có khả năng phản ứng với vi khuẩn Gram âm.
Gram âm là loại vi khuẩn thường xuyên xuất hiện trong các dụng cụ y tế nếu các dụng cụ đó không được khử trùng đúng cách. Gram âm xuất hiện có khả năng khiến người bệnh bị nhiễm khuẩn và gia tăng nguy cơ tử vong.
Việc phát hiện ra LAL đã giúp các nhà khoa học biết được các dụng cụ y khoa có bị nhiễm Gram âm hay không, thông qua việc hình thành nên một lớp màng dẻo bọc lên vi khuẩn. Nhờ đó mà các dụng cụ y khoa sẽ được đem đi khử khuẩn đúng cách.
Sự phát hiện ra LAL trong máu của sam biển đã khiến cho ngành công nghiệp khai thác sam biển trở nên nở rộ. Ước tính mỗi năm có đến hơn 600.000 con sam bị đánh bắt, mang tới nguồn doanh thu 50 triệu đô cho ngành công nghiệp không khói này mỗi năm.
Một gallon (3,7 lít) máu của sam biển hiện đang có mức giá 60.000 USD (hơn 1,4 tỷ đồng), tức là tính ra cứ 1 lít máu của sam biển trị giá hơn 400 triệu đồng. Mặc dù có giá trị cao, thế nhưng ngành công nghiệp này lại không làm chết những con sam biển khi lấy máu vì yếu tố nhân đạo.
Với mỗi con sam biển, người ta chỉ khai thác tối đa 30% lượng máu hiện tại của chúng mà thôi. Sau đó những con sam sẽ được kiểm tra sức khỏe và được thả lại ra biển. Tuy nhiên tỷ lệ sam biển bị chết trong quá trình lấy máu lại rất cao, lên tới 20-30%.
Hiện nay do biến đổi khí hậu nghiêm trọng, cộng với việc đánh bắt, khai thác bừa bãi đã khiến số lượng sam biển bị giảm đi đáng kể. So với thời điểm 15-20 năm trước thì lượng sam biển đã bị giảm đi đến 90%.
Nếu không có sự can thiệp mạnh mẽ, chỉ khoảng 50 năm nữa sẽ không còn bất cứ con sam biển nào để đánh bắt nữa. Khi đó ngành y tế sẽ đối mặt với thách thức không nhỏ trong việc tìm kiếm giải pháp để thay thế hoạt chất LAL trong máu loài sam.
