Người Mông ở vùng cao Sơn La gọi chúng là trái Lu Đi - một loại dưa chuột có kích thước to hơn nhiều so với dưa chuột thường.
Mọi người đã quá quen với quả dưa chuột, loại dưa phổ biến có ở khắp 3 miền. Thay vì trồng theo mùa, dưa chuột giờ đây đã được trồng cả 4 mùa, bày ban khắp nơi, mỗi quả nặng từ 100-200g/quả với giá bán khá rẻ, trung bình khoảng 15.000-20.000 đồng/kg.
Thế nhưng, mấy năm gần đây, trên thị trường xuất hiện một loại dưa chuột có kích thước "khủng", mỗi quả nặng tới 500-600gr, thậm chí có quả nặng tới 2kg khiến ai xem cũng thấy bất ngờ.
Loại dưa này là đặc sản của người Mông ở Sơn La
Theo tìm hiểu, loại dưa "khủng" này do bà con dân tộc người Mông thuộc các tỉnh vùng cao Tây Bắc như Sơn La, Lai Châu, Điện Biên… gây trồng và giữ giống từ lâu đời. Tại Sơn La, loại dưa này do bà con người Mông ở xã Vân Hồ, huyện Mộc Châu trồng xen trong các nương ngô, nương lúa, và gọi với cái tên là dưa Lu Đi.
Ông Sái Di (người Mông ở Sơn La) cho hay, dưa Lu Đi có vỏ quả trơn bóng, màu xanh sáng xen lẫn những vết sọc xanh mờ, đặc trưng của dưa chuột, bên trong ruột trắng, cùi dày, nhiều hạt, ăn giòn ngọt, có vị mát đậm đà. "Trước đây không có chợ búa, không có xe cộ, đường giao thông đi lại khó khăn, cuộc sống của bà con vùng cao vất vả lắm, bữa đói bữa no, vào mùa dưa thì ăn dưa cứu đói.
Loại dưa "khủng" này do bà con dân tộc người Mông thuộc các tỉnh vùng cao Tây Bắc như Sơn La, Lai Châu, Điện Biên… gây trồng và giữ giống từ lâu đời
Hàng năm, khoảng tháng 3 người dân bắt đầu trồng dưa xen canh vào những ruộng lúa, ruông ngô. Đến tháng 7, khi những trận mưa nặng hạt, cây dưa như được tưới thêm nước và phát triển tốt tươi, ra hoa, đậu quả cũng là thời điểm dưa bắt đầu cho thu hoạch, thời gian thu hoạch thường kéo dài đến tháng 9. Đặc biệt, loại dưa khổng lồ này chỉ thích hợp với khí hậu lạnh và từ độ cao 1.000m trở lên. Nếu trồng ở vùng khí hậu nóng, không có sương mù, gió mát thì cây còi cọc, không ra quả", ông Sái Di cho hay.
Thời gian thu hoạch dưa mèo thường kéo dài đến tháng 9
Theo ông Sái Dì, người Mông gọi chúng là dưa Lu Đi, còn dưa mèo là tên gọi của giới tư thương và khách hàng qua đường dành cho giống dưa chuột khổng lồ này. Đến mùa, bà con nơi đây hái quả vừa đem bán cho khách du lịch ven quốc lộ hoặc các khách sạn, nhà hàng để tăng thêm nguồn thu.
Dưa mèo trồng rất dễ, không cần phải bón phân, phun thuốc, tưới nước cây vẫn cho năng suất cao. Thậm chí, không cần làm giàn mà cho chúng tự bò trên mặt đất và các mỏm đá. Mỗi cây dưa mèo có thể cho từ 2-3 quả, mỗi sào thường cho sản lượng 200-300 kg dưa.
Tại Hà Nội, thời điểm mới xuất hiện, dưa mèo có giá lên tới 50.000 đồng/kg. Còn bây giờ, chúng này được chào bán với giá từ 20-25 nghìn đồng/kg. Chị Chính, một tiểu thương bán dưa chuột mèo ở Linh Đàm (Hà Nội) cho biết loại quả này ăn có vị ngọt mát, cùi dày lại giòn hơn hẳn giống dưa chuột thường nên bán rất chạy.
Dưa mèo bán rất chạy
Trung bình 1 ngày, cửa hàng chị Chính bán được từ 50-70 kg dưa chuột mèo, ngày nắng nóng có thể lên tới cả tạ dưa. “Dưa mèo chỉ rộ trong vòng 2-3 tháng từ tháng 6 đến tháng 9 hàng năm. Tôi bán dưa chuột mèo ở Hà Nội cách đây khoảng 2-3 năm nhưng thời gian gần đây mới “rộ” lên và được nhiều người biết đến, đặt mua”, chị nói.
