Trên chợ mạng, loại quả này được bán với giá 50.000-80.000 đồng/kg, nhiều khi phải đặt trước mới có.
Miền Bắc được thiên nhiên ưu đãi nhiều loại trái chua, mỗi loại trái đều mang một vị chua khác nhau, nhưng đều mang đậm phong vị chua của núi rừng, từ đậm đà đến nhẹ nhàng. Những vị chua đặc biệt này góp phần làm phong phú ẩm thực của người miền Bắc.
Ngoài quả tai chua, quả sấu, quả me,... thì dọc là loại quả ít người biết đến hơn, dùng để chế biến những món chua ngon nức tiếng.
Quả dọc là quả dại có nhiều ở trong bìa rừng các tỉnh Phú Thọ, Hòa Bình, Lạng Sơn... Đây là cây gỗ, cao trung bình 10-15 mét, thân nhiều u lồi, có mủ màu vàng. Lá cây dọc mọc đối, ra hoa vào mùa hè. Đến khoảng tháng 7, tháng 8 quả dọc chín rộ, kéo dài khoảng 1-1,5 tháng.
Quả dọc mọc dại ở đồi núi các tỉnh Hòa Bình, Phú Thọ, Sơn La
Trước đây, quả dọc chín rụng đầy rừng, bà còn thỉnh thoảng vào nhặt về để nấu canh chua. Nếu có dịp đến với những vùng miền núi ở phía Bắc, chắc hẳn bạn sẽ được thưởng thức món canh chua nấu từ dọc và vị chua đặc trưng nơi đây.
Ngày này, dọc trở thành loại quả đặc sản hiếm, được nhiều chị em ở thành phố tìm mua. Dạo một vòng quanh chợ mạng, chợ chung cư, quả dọc được rao bán với giá 50.000-80.000 đồng/kg, số lượng có hạn, ai muốn mua nhiều phải đặt trước vài hôm mới gom đủ hàng.
Đây là quả gia vị để chế biến các món chua đặc sản của miền Bắc
Chị Ngà Nguyễn (ở Thanh Xuân, Hà Nội) cho biết Phú Thọ quê chị quả dọc có nhiều ở những nơi có đồi núi như Yên Lập, Thanh Thủy, Hạ Hòa,... "Loại quả này nấu canh, kho cá, nấu bún có vị chua chua, thanh mát rất lạ miệng. Quả dọc khác hẳn với vị chua của sấu, me. Đến mùa tôi lại mua vài cân bỏ tủ ăn quanh năm. Ở quê dọc rẻ lắm, chỉ 35.000 đồng/kg, còn trên chợ mạng tôi thấy bán đắt hơn nhiều".
Chị Ngà chia sẻ, quả dọc chế biến khá cầu kỳ chứ không đơn giản như me hay sấu. Quả tươi rửa sạch rồi cho vào bếp than nướng đến khi vỏ ngả sang vàng để bớt nhựa, sau đó tách ra bỏ phần hạt đi, dùng phần cùi để chế biến. "Nếu không biết cách làm, khi nấu quả dọc phần nhựa sẽ làm vàng nồi, vàng tay, ăn xong bị vàng răng. Những người đã ăn thử các món chua nấu từ quả dọc sẽ thấy ghiền vì nó có vị đặc trưng rất hấp dẫn".
Loại quả này chín rộ từ tháng 7 đến tháng 8 hàng năm, số lượng không nhiều
Được biết, quả dọc có thể nướng hoặc luộc qua rồi để tủ đá ăn quanh năm, hoặc có thể thái mỏng phơi khô để ăn dần. Dọc khi đã già, vỏ chuyển sang màu xanh sẫm thì mới được hái xuống chế biến. Theo người có kinh nghiệm, dọc non quá hoặc đã chín vàng thì vị chua không ngon.
Là người các loại quả đặc sản trên chợ mạng, chị Bảo Hạnh (quê ở Hòa Bình) cho biết năm nào đến mùa chị cũng bán được gần một tạ quả dọc. "Với những người thành phố, quả dọc còn lạ lẫm, nhưng với những người sống ở các tỉnh vùng núi phía Bắc thì chúng rất thân thuộc. Năm đầu rao bán chỉ có vài người hỏi mua, nhưng mấy năm gần đây, nhiều chị em biết đến loại quả này nên đến mùa lại lùng mua để ăn quanh năm thay sấu, chanh", chị Hạnh cho biết.
Trên chợ mạng những năm gần đây, trái dọc được rao bán nhiều, chị em lùng mua về ăn thử
Chị Hạnh cho biết, vì đây là quả mọc dại, bây giờ số lượng cũng không nhiều nên nếu khách đặt số lượng lớn để gửi vào Nam làm quà, chị phải gom của bà con đi rừng vài ngày mới đủ. "Dọc có thể nấu canh chua với cá, đặc biệt cá lóc thì không gì ngon bằng. Ngoài ra, dọc còn để nấu bún riêu cua, kho cá... vị chua nhưng thanh trong của quả dọc làm món ăn hấp dẫn hơn".
Dọc nấu canh cá hay bún riêu đều rất ngon và lạ
Trên sàn thương mại điện tử, trái dọc đặc sản Phụ Thọ được rao bán 100.000 đồng/kg.
