Cá bỗng Yên Bái là món ăn đặc sản thuộc huyện Lục Yên, không chỉ được săn đón vì hương vị ngon ngọt, thơm mát mà còn rất hiếm, người giàu có tiền chưa chắc đã mua được.
Vùng đất Lục Yên, tỉnh Yên Bái có một sản vật tiến vua vô cùng nổi tiếng và rất hiếm, đó là đặc sản cá bỗng. Loài cá quý này có nguồn gốc từ sông Chảy, mình giống cá chép, nhưng dài và dày hơn. Da cá màu ánh xanh, vây, đuôi và khóe miệng màu đỏ nhạt.
Cá bỗng là một trong những loài cá tiến vua chỉ có ở Yên Bái
Trước đây, loài cá này có trong tự nhiên, được bà con khai thác về để chế biến thành các món ăn đặc sản để thiết đãi khách quý vào những dịp đặc biệt như ngày lễ, ngày Tết... Giờ đây, người dân Lục Yên đã phát triển nghề nuôi cá bỗng để bán ra thị trường, đem lại nguồn thu nhập đáng kể.
Anh Hòa An (huyện Lục Yên) cho biết nuôi cá bỗng cũng cần phải có kinh nghiệm và bỏ công chăm sóc chứ không phải cứ thả xuống ao hồ là cho thu hoạch. "Loài cá này chỉ ưa sống ở nơi nước sạch, thế nên người dân nơi đây đều lấy nước từ các khe núi dẫn về để nuôi. Trong nền ao thường không có bùn, chủ yếu là đá và liên tục có nước lưu thông chảy vào, chảy ra.
Loài cá này ăn tạp nhưng rất chậm lớn
Chúng là loài ăn tạp, có thể ăn bất cứ thứ gì từ ngô, khoai, sắn, phụ phẩm công nghiệp đến thịt gia cầm... Thế nhưng, cá bỗng lại rất chậm lớn, nuôi gần chục năm cũng chỉ có trọng lượng khoảng trên 3 kg, còn những con có tuổi đời 30 - 40 năm cũng chỉ đạt trọng lượng khoảng 20 kg. Loại cá này có giá trị dinh dưỡng cao và càng nuôi lâu năm thì thịt càng ngon, càng lớn nên giá thành khá cao, từ 500.000 - 700.000 đồng/kg tùy theo cân nặng.
Chính vì sự đặc biệt đó mà thịt cá bỗng cũng ngon hơn những loại cá khác. Thịt cá rất chắc và hoàn toàn lành tính. Đặc biệt, cá không hề có mùi tanh gây khó chịu. Đây là 1 trong 5 loại cá tiến vua xưa (cá lăng, cá anh vũ, cá dầm xanh, cá chiên và cá bỗng)".
Người dân nơi đây đào ao nuôi cá bỗng, mang lại nguồn thu nhập đáng kể
Anh An nói thêm, để nuôi được cá bỗng, bên cạnh nguồn nước sạch, cần phải có nguồn nước suối chảy liên tục. Muốn nhân giống loại cá này, cần có ao nuôi riêng biệt giữa cá lớn và cá bé. Khi cá bé đủ lớn mới chuyển sang nuôi thương phẩm. Phải đủ thời gian nuôi ít nhất 2 năm và đạt trọng lượng trên 2kg mới có thể bán cá bỗng. Nhờ nuôi cá bỗng mà nhiều hộ gia đình có thu nhập khá giả.
Đến nay, món cá bỗng đã trở thành món chính trong thực đơn của nhiều nhà hàng, quán ăn trong và ngoài tỉnh. Du khách đến với Yên Bái đều tìm để thưởng thức món cá này. Nhiều người còn mua về làm quà biếu, sử dụng trong bữa ăn gia đình hoặc để kinh doanh, buôn bán. Từ cá bỗng có thể chế biến thành nhiều món như: nướng, xào, nấu canh, nhưng nổi tiếng nhất là món gỏi cá bỗng.
Gỏi cá bỗng là món nổi tiếng ở các nhà hàng, khách sạn, được du khách yêu thích khi đến Yên Bái
Chính vì sự quý hiếm của loài cá này nên việc chế biến cũng vô cùng công phu. Da của cá bỗng phải dùng kìm để tách vì chúng sống thọ. Món gỏi cần có rất nhiều loại rau thơm, rau trong rừng như: Rau húng, lá chanh, riềng, nước chua được ngâm từ quả tai chua phơi khô, nước cốt chanh, bẹ chuối thái mỏng… để trộn cùng thịt cá rút xương thái lát, xương cá băm nhỏ rang vàng, tạo ra một món ăn đặc trưng, thơm mát.
