Khi bị kiến ba khoang tấn công, tuyệt đối không dùng tay chà xát mà nên nhẹ nhàng bắt, rồi rửa nhẹ nhàng khu vực ảnh hưởng bằng xà phòng và nước
Kiến ba khoang tấn công nhiều khu vực cư dân TP HCM
Thời gian gần đây tại nhiều khu vực ở TP HCM, kiến ba khoang tái xuất và gây ảnh hưởng lớn đến đời sống của người dân, đặc biệt là ở khu vực các ký túc xá (KTX), khu chung cư… Thậm chí, đã có trường hợp bị tấn công gây nên tình trạng viêm da tiếp xúc phải nhập viện.
Điển hình như trường hợp của bạn Hoàng Chinh (ở khu B, ĐHQG TPHCM) bị kiến ba khoang tấn công vào phòng ở, khiến vùng da ở cổ, mặt và tay bị viêm da tiếp xúc nặng phải nhập viện nhờ sự can thiệp của bác sĩ.
Theo chia sẻ của nam sinh này, ở cùng phòng một số bạn cũng bị kiến ba khoang tấn công, nhưng Chinh là người nặng nhất phải vào viện khám, mua thuốc điều trị. “Điều này hoàn toàn là do cá nhân em chủ quan, ngủ không mắc màn nên bị kiến tấn công. Do bị tấn công khi ngủ, em dùng tay giết kiến rồi xoa lên vùng mặt, cổ nên mới bị nặng”, Chinh chia sẻ.
Nhiều khu KTX đã phải phun thuốc diệt kiến ba khoang nhưng không xuể.
Ngoài khu vực KTX sinh viên, một số khu chung cư cũng bị kiến ba khoang tấn công. Trước tình trạng trên ban quản lý các KTX, khu chung cư đã tuyên truyền người dân chủ động phòng kiến ba khoang bằng cách vệ sinh nơi ở, kiểm tra quần áo, giường nệm trước khi ngủ, …đồng thời phun hóa chất trên diện rộng để tiêu diệt kiến.
ThS BS Tạ Quốc Hưng (Khoa Da liễu - Thẩm mỹ da, Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM) cho biết, hiện đang là mùa mưa nên kiến ba khoang tìm nơi trú ấn và tấn công các khi nhà ở của con người, vì thế số người bị viêm da tiếp xúc kích ứng do kiến ba khoang đến khám và điều trị có gia tăng.
Độc tố của kiến ba khoang rất mạnh
Theo bác sĩ Hưng, viêm da tiếp xúc kích ứng do kiến ba khoang là một dạng viêm da khá phổ biến, bên cạnh các chứng viêm da thường gặp như viêm da cơ địa, viêm da tiếp xúc, viêm da dầu…
Dạng viêm da này xuất hiện theo mùa và gây không ít hoang mang cho cộng đồng từ hơn 10 năm qua. Tuy không nguy hiểm đến sức khỏe nhưng viêm da tiếp xúc kích ứng do kiến ba khoang lại gây khó chịu, lo lắng và có thể bùng phát thành “dịch” tại một khu vực nào đó.
Tại Việt Nam, kiến ba khoang còn được gọi là kiến khoang, kiến kim, kiến lác, kiến gạo, kiến cong…Kiến ba khoang sống trong môi trường ẩm ướt và sự tồn tại của loài kiến này giúp ích cho nông nghiệp vì chúng sẽ ăn các loài sâu bọ hại cây trồng.
Kiến ba khoang trở thành nỗi ám ảnh của nhiều người.
Loại kiến này chủ yếu sống ở các ruộng lúa, cỏ mục, vườn cây, bãi rác thải, công trình đang xây dựng… Nhất là vào mùa mưa khi độ ẩm cao, thuận lợi cho kiến phát triển, dân số kiến ba khoang bùng phát. Chúng rất ưa ánh sáng đèn ban đêm nên bay vào theo ánh đèn, đậu vào quần áo, khăn mặt, giường chiếu, chăn màn… nếu cửa nhà mở.
Độc tố trong kiến ba khoang rất mạnh. Nếu người tiếp xúc với chất gây độc của kiến ba khoang qua tuần hoàn không được điều trị kịp thời thì có thể dẫn đến những biến chứng nặng. Nhưng may thay loài côn trùng này không cắn hoặc chích mà chỉ vô tình người bị tiếp xúc hay cọ vào chúng.
Chất độc trong cơ thể kiến có thể làm tổn thương da người (bỏng da, viêm da) nếu chất này được giải phóng ra khi kiến bị tác động hoặc bị chà xát hay bị giết, chúng giải phóng dịch lỏng coelomic có chứa paederin - một hóa chất gây phồng rộp da rất mạnh.
Các dấu hiệu trên da sau khi bị tiếp xúc kiến ba khoang
Bác sĩ Hưng cho biết, vị trí tổn thương ban đầu thường gặp hơn ở những vùng da hở. Trường hợp tiếp xúc nhẹ, có thể xuất hiện một ban đỏ nhỏ trong một vài ngày. Ban đỏ có hình thù tùy thuộc theo hình dạng mà da bị tiếp xúc độc chất, có thể hình đám, hạt, mảng, vệt…
Hình ảnh tổn thương do kiến ba khoang tấn công.
Với các trường hợp tiếp xúc vừa, ban đỏ tiến triển thành mụn nước - mụn mủ hoặc bọng nước trong vài ngày. Sau một tuần là giai đoạn đóng vảy mịn - dính trên bề mặt thương tổn da sau khi mụn nước - mụn mủ khô. Kế đến là giai đoạn vảy bong tróc, để lại các “vệt” da đỏ, tăng hoặc giảm sắc tố.
Trong trường hợp nghiêm trọng, ngoài việc xuất hiện các mảng phồng rộp rộng hơn, có thể có thêm các triệu chứng như sốt, đau rát thần kinh, đau khớp và nôn…
Đặc biệt trong trường hợp tự tiếp xúc thứ phát, tức là vùng da lành khác bị tiếp xúc với vùng da bệnh đang có chứa nồng độ độc chất cao, do các hoạt động vô tình trong sinh hoạt như chà xát vô thức trên da, gập khớp khi vận động hoặc tư thế…
Viêm da tiếp xúc kích ứng do kiến ba khoang thường diễn ra vào mùa mưa, từ tháng 7 đến tháng 10 hàng năm. Loài kiến này thường hay xuất hiện vào buổi sáng. Dấu hiệu ban đầu là ngứa, rát bỏng, có khi đau.
Thời gian tiến triển của của viêm nhiễm kéo dài từ 1 đến 3 tuần, tùy thuộc vào lượng độc tố paederin của côn trùng trên da. Viêm da tiếp xúc kích ứng do kiến ba khoang thường có các biểu hiện tương tự viêm da tiếp xúc kích ứng do thực vật, chỉ khác nhau ở hoàn cảnh bị tác động.
Có thể phân biệt viêm da tiếp xúc do kiến ba khoang với các dạng viêm da tiếp xúc do hoá chất, viêm da tiếp xúc dị ứng, zona (giời leo), mụn rộp (nhiễm Herpes)… dựa vào việc thương tổn da xuất hiện nhanh sau cảm giác nóng rát, châm chích ở vùng da đó, có hình dạng “tùy tiện”, trên bất kỳ vùng da nào bị tiếp xúc.
Cách phòng tránh, điều trị viêm da tiếp xúc do kiến ba khoang
Thông thường, tình trạng viêm da ở các trường hợp nhẹ có thể tự khỏi. Tuy nhiên cần loại bỏ chất gây kích ứng bằng cách rửa nhẹ nhàng khu vực ảnh hưởng bằng xà phòng và nước. Vị trí phồng rộp nên được điều trị bằng cách ngâm nước sạch, sau đó là bôi một loại thuốc kháng viêm mạnh.
Uống ciprofloxacin và bôi steroid giúp thương tổn lành nhanh hơn trong trường hợp viêm da tiếp xúc kiến ba khoang mang vi khuẩn Pseudomonas. Điều trị toàn thân có thể dùng kháng histamin uống để giảm triệu chứng ngứa rát. Có thể dùng thuốc giảm đau, an thần và kháng sinh chống nhiễm trùng theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa Da Liễu.
Nên phòng bệnh bằng tránh tiếp xúc với kiến ba khoang, tránh đập nát chúng mà dùng giấy gói lại rồi vứt đi. Vùng tiếp xúc ngay lập tức phải được rửa đi bằng xà phòng êm dịu da và nước.
Quần áo, khẩu trang, khăn trải giường… đã bị tiếp xúc với kiến cần được giặt thật kỹ. Tránh thu hút kiến bằng đèn sáng, nên đóng kín cửa sổ, cửa ra vào các phòng làm việc và phòng ngủ vào ban đêm.
Tốt nhất là tắt đèn, vừa tiết kiệm điện lại tránh xa kiến. Khi bị bệnh viêm da tiếp xúc kích ứng do kiến ba khoang nên đến cơ sở y tế để được bác sĩ chẩn đoán và điều trị đúng hướng và kịp thời.
