Đậu đen (đỗ đen) là loại hạt có nhiều công dụng và tốt cho sức khỏe, tuy nhiên việc dùng sai cách hoặc sử dụng quá nhiều lại gây những tác dụng phụ không lo.
Đậu đen không chỉ giúp thanh nhiệt, giải độc
Đậu đen là loại hạt được sử dụng khá phổ biến trong đời sống hàng ngày, đa số là nấu thành đồ uống, nấu chè trong những ngày nắng nóng.
Ths, lương y Vũ Quốc Trung (Hà Nội) cho biết, đậu đen có hàm lượng dinh dưỡng cao, trong đông y loại hạt này là vị thuốc có vị ngọt, tính bình, tác dụng bổ thận âm, bổ gan, thanh nhiệt, giải độc, lợi tiểu. Đặc biệt, trong đậu đen có hàm lượng các loại axit amin khá cao nên rất tốt cho cơ thể.
Theo lương y Trung, trong cuộc sống, đa số mọi người thường dùng đậu đen để đun nước uống giải nhiệt. Tuy nhiên, nếu biết cách chế biến, loại hạt này còn giúp trẻ hóa làn da, giảm cân rất tốt, nhất là với chị em.
Rang đậu đen rồi chế biến thành loại đồ uống giúp chị em giảm cân, đẹp da.
Theo đó, có thể rang chín hạt đậu đen rồi cho vào nước nấu khoảng 15 phút, sau đó tiếp tục ủ khoảng 30 phút, rồi đun tiếp đến khi chín mềm thì sử dụng. Ngoài ra, có thể kết hợp cùng với gạo lứt, nấu thành cháo để ăn.
Không chỉ giúp phụ nữ trẻ lâu, đậu đen còn có thể hỗ trợ nam giới tăng cường khả năng tình dục, điều trị liệt dương. Cách làm đơn giản là chưng cách thủy nước đậu đen cùng với hà thủ ô khoảng 3 giờ rồi sử dụng.
Lương y Trung cũng lưu ý, khi ăn đậu đen nói riêng và các loại đậu nói chung không nên bỏ lớp vỏ bên ngoài. Bởi vỏ các loại đậu có tác dụng chính trong việc giải độc, nếu bỏ vỏ đi thì món ăn hầu như chỉ còn giá trị dinh dưỡng, còn tác dụng giải độc và giải nhiệt gần như không có.
Dù tốt nhưng không lạm dụng
Dù là loại hạt tốt và có nhiều công dụng, tuy nhiên lương y Vũ Quốc Trung cũng khuyến cáo người dân không nên lạm dụng đậu đen, kể cả là việc uống nước để giải nhiệt trong những ngày nắng nóng.
Lương y Vũ Quốc Trung cho biết không nên dùng đậu đen quá nhiều kể cả là uống nước trong ngày nắng nóng. Ảnh: Lê Phương.
Theo đó, tuyệt đối không dùng đậu đen ăn thay các thực phẩm khác, khi bị đói cũng không dùng nước đậu đen để uống trừ bữa,… “Nước đậu đen chỉ nên dùng 3-4 lần/tuần, mỗi ngày dùng không quá 500ml. Khi nấu không nên cho quá nhiều đường, đặc biệt là nếu nấu để cho người có bệnh lý tiểu đường sử dụng”, lương y Trung khuyến cáo.
Trẻ em có thể dùng được nước đậu đen nhưng không nên uống nhiều hoặc dùng liên tục trong thời gian dài. Theo TS.BS Phan Bích Nga, Giám đốc Trung tâm Khám tư vấn Dinh dưỡng trẻ em (Viện dinh dưỡng Quốc gia), nước đậu đen rang là một loại nước uống dinh dưỡng với cả người lớn và trẻ em. Tuy nhiên, không dùng loại nước này để thay thế cho nước uống hàng ngày bởi sẽ ảnh hưởng tới khả năng hấp thu của các chất trong cơ thể.
Nước đậu đen vẫn có những tác dụng phụ nếu dùng sai cách hoặc quá nhiều.
Đặc biệt đối với trẻ nhỏ, trong những ngày nắng nóng, không nên để trẻ uống nước đậu đen thỏa mái, uống thay nước vì nghĩ có thể giải nhiệt, đỡ rôm sẩy. Thực tế, trẻ uống quá nhiều nước đậu đen sẽ không hấp thu được dinh dưỡng dẫn tới thấp còi, suy dinh dưỡng.
Một vấn đề nữa các chuyên gia cũng khuyến cáo, là tuyệt đối không dùng hạt đậu đen sống. Lương y Vũ Quốc Trung cho biết, trước đây có trào lưu nuốt 49 hạt đỗ đen để chữa bệnh, điều này hoàn toàn phản khoa học và gây nhiều tác dụng phụ.
“Nuốt hạt đậu đen sống có thể ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa, gây tiêu chảy, loét dạ dày, xuất huyết dạ dày với những người cơ địa kém, trẻ nhỏ và người cao tuổi”, lương y Trung cảnh báo.
Ngoài ra, cũng không nên dùng chung đậu đen với các thực phẩm chứa nhiều sắt, kẽm và canxi bởi các loại đậu chứa nhiều chất phytate có thể làm giảm hấp thu một số khoáng chất như sắt, kẽm, canxi...
Ths.Lương y Vũ Quốc TrungHội Đông Y Hà Nội
