Việc dùng Hydroxychloroquine không theo chỉ định của bác sĩ sẽ để lại những tác dụng phụ rất nguy hiểm cho sức khỏe, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng.
Hydroxychloroquine/chloroquine chưa có chỉ định điều trị COVID-19
Hai ngày gần đây trên mạng xã hội xuất hiện nhiều thông tin về việc người dân tìm mua thuốc trị sốt rét (hoạt chất chloroquine và hydroxychloroquine) để dự phòng COVID-19.
Trước những diễn biến phức tạp của bệnh dịch COVID-19, nhiều người dân đã đổ xô đi mua loạt thuốc trên để dự phòng, điều này khiến cho giá thuốc tăng cao đột biết gấp hàng chục lần so với bình thường. Theo đó, giá thuốc điều trị sốt rét bình thường chỉ khoảng 5.000 đồng/viên, nhưng trong ngày 21/3, có nơi đã đẩy lên tới 50.000-100.000đồng/viên.
Điều đáng nói là đã có những trường hợp phải nhập viện cấp cứu vì uống Hydroxychloroquine/chloroquine không theo chỉ định của bác sĩ. Điển hình mới đây nhất là trường hợp bệnh nhân nam giới 44 tuổi (ở Hà Nội), uống 4gram Cloroquin sau đó phải nhập viện cấp cứu vì tụt huyết áp, nôn, mắt nhìn mờ, lơ mơ... Qua thăm hỏi thì được biết, bệnh nhân này nghe theo trên mạng uống Cloroquin để phòng COVID-19 nên đã dẫn đến tình trạng như vậy.
Loại thuốc cho chưa hoạt chất chloroquine có tên thương mại là Cloroquin Phosphat, lọ chứa 150, 200 và 250 viên, ghi rõ là thuốc bán theo đơn, nhưng nhiều người đang tự ý mua về tích trữ để uống phòng COVID-19.
PGS.TS Nguyễn Trường Sơn - Thứ trưởng Bộ Y tế khuyến cáo, người dân cần bình tĩnh, tỉnh táo trước thông tin trên mạng xã hội. Đồng thời, Thứ trưởng Nguyễn Trường Sơn khẳng định, hiện chưa có loại thuốc nào điều trị đặc hiệu COVID-19.
Cục quản lý Dược, Bộ Y tế cũng khẳng định, hydroxychloroquine/chloroquine chỉ được sử dụng trong điều trị sốt rét, muốn điều trị bệnh khác thì phải có phác đồ và phải được Bộ Y tế phê duyệt. Hiện loại thuốc này chưa có chỉ định để điều trị C0VID-19.
Trước tình trạng người dân đổ xô đi mua loại thuốc này để phòng bệnh COVID-19, PGS.TS Nguyễn Lân Hiếu - giám đốc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội chia sẻ, hiện nhiều người đang đặt ra câu hỏi: Thuốc này có tác dụng điều trị COVID-19 không?
“Câu trả lời là có thể, nhưng hiện tại mới chỉ chứng minh được trên quy mô phòng thí nghiệm. Một số nghiên cứu lâm sàng không ngẫu nhiên, không đối chứng cũng cho thấy các tín hiệu khả quan về hiệu quả của thuốc.
Tuy nhiên cần lưu ý để đưa một thuốc ra áp dụng trong cộng đồng là một quy trình khắt khe cũng giống như thử nghiệm vắc xin vậy. Hiện tại Mỹ chỉ phê duyệt cho tiến hành thử nghiệm lâm sàng thuốc này chứ chưa cho sử dụng rộng rãi như một số báo đã đưa tin”, PGS Nguyễn Lân Hiếu chia sẻ.
PGS Hiếu cho rằng, Hydroxycloroquin/cloroquin từ trước đến nay vẫn thường được biết đến và sử dụng trong điều trị các bệnh lý sốt rét, bệnh viêm khớp dạng thấp, bệnh hệ thống như lupus ban đỏ...
Hydroxycloroquin là Cloroquin có gắn thêm nhóm (–OH) để giảm các tác dụng phụ so với Cloroquin thông thường cho dù vậy thuốc vẫn có rất nhiều tác dụng phụ.
Việc tự ý sử dụng thuốc Hydroxychloroquine/chloroquine không có chỉ định sẽ gây nên nhiều tác dụng phụ.
Một số tác dụng phụ thường gặp:
- Mắt: Phù, teo điểm vàng, rối loạn màu sắc, mất phản xạ hố võng mạc; ảnh hưởng đến mắt dẫn đến khó nhìn, khó đọc, sợ ánh sáng. Những tổn thương này có thể xảy ra ngay cả khi đã ngừng dùng thuốc.
- Máu: Gây ra các rối loạn tạo máu khác nhau như thiếu máu bất sản, mất bạch cầu hạt, giảm bạch cầu, thiếu máu, tan máu ở bệnh nhân thiếu hụt G6PD
- Tim mạch: Kéo dài khoảng QT (một bệnh lý về tim khi hệ thống điện tim trở nên bất thường), bệnh lý của cơ tim… đây là tác dụng nguy hiểm nhất có thể dẫn đến xoắn đỉnh, rung thất và đột tử.
PGS Nguyễn Lân Hiếu đưa ra 4 lý do người dân không nên tích trữ, dự phòng hydroxycloroquin/cloroquin.
Chính bởi vậy, việc người dân tích trữ, dự phòng và tự ý sử dụng là tuyệt đối không nên. PGS Hiếu đưa ra lý do không nên tích trữ, dự phòng:
- Thứ nhất, hydroxycloroquin/cloroquin là thuốc phải kê đơn, việc sử dụng thuốc như thế nào cho có hiệu quả (liều bao nhiêu, thời gian bao lâu) phải do bác sĩ quyết định. Người dân không thể tự sử dụng như các loại thuốc cảm cúm thông thường. Hiện tại, chưa có công bố chính thức của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) hay Bộ Y tế Việt Nam về việc điều trị bằng thuốc này.
- Thứ hai, Hydroxycloroquin/cloroquin có rất nhiều tác dụng phụ đã được ghi nhận. Bệnh nhân sử dụng thuốc phải được theo dõi các chức năng gan, thận, và thị lực tại các cơ sở y tế có chuyên môn. Đây chính là lý do mà các nhà nghiên cứu lo ngại khi sử dụng rộng rãi thuốc này trên lâm sàng với một chỉ định mới hoàn toàn mà chưa đánh giá đủ các nghiên cứu về tính hiệu quả và an toàn.
- Thứ ba, việc người dân thu gom, tích trữ thuốc tại nhà sẽ dẫn đến thiếu hụt lượng thuốc tại các cơ sở y tế để điều trị cho các bệnh nhân theo đúng chỉ định. Đồng thời sẽ tạo cơ hội cho các “gian thương” đầu cơ, tăng giá thuốc vô tội vạ như câu chuyện thuốc Tamiflu mới đây và khẩu trang hiện nay. Trường hợp người dân không thể tự sử dụng thuốc như lý do thứ 2 đã nêu dẫn đến một lượng thuốc rất lớn lãng phí bị bỏ đi.
- Thứ tư, việc điều trị từng trường hợp bệnh nhân phải kết hợp với các biện pháp phòng dịch, cách ly, tránh lây nhiễm ra cộng đồng thì mới có hiệu quả phòng chống dịch lâu dài, triệt để. Việc tự ý điều trị tại nhà không khai báo sẽ gây hậu quả nghiêm trọng với công tác phòng chống dịch bệnh chung. Vậy nên cách ly tại nhà là rất đúng nhưng tự sử dụng thuốc biệt dược chống COVID-19 tại nhà là sai.
