Phương châm của các bà mẹ Nhật là giúp cho trẻ có kiến thức rõ ràng về dinh dưỡng và thực phẩm để giúp chúng sẽ có sự lựa chọn ăn uống đúng trong tương lai và suốt cuộc đời.
Năm 1896, bác sĩ và dược sĩ tiên phong Sagen Ishizuka đã đặt ra một triết lý Nhật Bản gọi là “shokuiku”. Nó bắt nguồn từ hai từ có nghĩa là “ăn” và “phát triển”.
Shokuiku khuyến khích phụ huynh và nhà trường dạy cho trẻ biết nguồn gốc thực phẩm và ảnh hưởng của chúng đến tâm trí và cơ thể chúng ta như thế nào. Khái niệm này đã là một phần không thể thiếu trong văn hóa Nhật Bản và đó là lý do chính khiến quốc gia này trở thành ngôi nhà của những đứa trẻ khỏe mạnh nhất thế giới .
Theo UNICEF, trong số 41 quốc gia phát triển ở Liên minh châu Âu và OECD, Nhật Bản là quốc gia duy nhất có ít hơn 1/5 trẻ em bị thừa cân.
Yuko Tamura là dịch giả văn hóa, tổng biên tập của tờ Japonica cho biết: "Là một người mẹ đang nuôi dạy con gái nhỏ ở Nhật Bản, đây là những điều cha mẹ Nhật làm để nuôi dạy những đứa trẻ thích ăn uống vui vẻ và thích phiêu lưu, có sức khỏe tốt".
1. Dạy con về shokuiku sớm
Các bác sĩ Nhật Bản thường khuyến khích các bà mẹ tương lai nên tuân theo phong cách bữa ăn cân bằng được gọi là ichijū-sansai nghĩa là một canh và ba món, bao gồm 4 yếu tố: Gohan (một bát cơm trắng - có thể nấu chung với đỗ đỏ hoặc vừng); Shiru (một bát súp, có thể có rau hoặc đậu phụ); Okazu (một món chính và 2 món phụ gồm rau, đậu phụ, cá hoặc thịt); Kouno mono (một đĩa nhỏ rau muối chua theo mùa). Một bữa ăn như vậy sẽ cung cấp đủ vitamin, khoáng chất và chất xơ.
Khi trẻ lớn hơn, chúng bắt đầu được tìm hiểu về thói quen ăn uống lành mạnh. Năm 2005, chính phủ đã thông qua Đạo luật cơ bản về Shokuiku để quảng bá shokuiku (giáo dục thực phẩm). Theo luật, Shokuiku được định nghĩa là thu thập kiến thức về thực phẩm và dinh dưỡng cũng như khả năng đưa ra các quyết định phù hợp thông qua kinh nghiệm thực tiễn đối với thực phẩm, nhằm mục đích giúp cho người dân sống theo một chế độ ăn uống lành mạnh, có lợi cho sức khỏe.
Do đó, một số trường mầm non cho trẻ thu hoạch rau để ăn trưa, trong khi ở trường tiểu học, trẻ tìm hiểu về các trang trại sản xuất rau, cá và các thực phẩm khác.
2. Bữa trưa bento thay vì đồ ăn nhanh
Hơn 95% trường tiểu học và trung học cơ sở ở Nhật Bản có hệ thống bữa trưa học đường. Các bữa ăn được các chuyên gia dinh dưỡng lên kế hoạch và học sinh tham gia tích cực vào quá trình phục vụ bữa trưa.
Trong khi nhiều trường mầm non cũng cung cấp bữa trưa, bữa trưa bento tự làm có thể đóng một vai trò quan trọng trong việc quảng bá shokuiku.
Giáo viên mẫu giáo của con gái tôi yêu cầu học sinh nói về những gì có trong hộp cơm trưa của nhau. Nó làm cho giờ ăn trưa trở nên thú vị và trẻ em cảm thấy được khuyến khích thử những món ăn mới hoặc thậm chí bày tỏ sự không thích một số món ăn khi chúng tìm thấy trong hộp cơm bento của bạn bè
Lựa chọn bữa trưa bento thay vì đồ ăn nhanh cũng cho phép trẻ có được khẩu phần rau và trái cây theo mùa phù hợp, đồng thời tránh các thực phẩm giàu chất béo và phụ gia thực phẩm. Các bữa ăn thường được chế biến từ các nguyên liệu tươi ngon của địa phương, chẳng hạn như cá tuyết nướng với ngô ngọt và cải chíp, ăn kèm với súp minestrone và một hộp sữa.
3. Nấu các món ăn giàu dinh dưỡng và chia thành từng phần
Tôi nhận thấy rằng việc chuẩn bị các món dưa chua tự làm đơn giản và đông lạnh các loại rau và trái cây giàu dinh dưỡng khác thành các phần nhỏ sẽ giúp đơn giản hóa việc nấu nướng hàng ngày của tôi.
Khi con gái tôi bắt đầu học mẫu giáo, ban đầu tôi phải vật lộn với một số quy định ở trường - không ăn đồ ăn nhẹ nhiều đường hoặc chất béo, như khoai tây chiên, bánh quy hoặc caffeine.
Nhưng những thủ thuật nhỏ, chẳng hạn như dự trữ các bữa ăn theo khẩu phần, đảm bảo rằng tôi có thể chuẩn bị bữa trưa giàu chất dinh dưỡng cho con, ngay cả khi thiếu sản phẩm tươi sống ở nhà.
4. Uống nước hoặc trà thay vì nước ngọt có gas
Tôi không hạn chế việc con gái uống nước ép trái cây và thỉnh thoảng uống sữa lắc nhưng con bé lại không thích nước ngọt, nhất là các loại nước ngọt có gas.
Ngay từ khi còn nhỏ, tôi đã cho con uống trà lúa mạch, loại trà giàu khoáng chất không chứa caffeine. Đây là sự lựa chọn phổ biến của người dân Nhật Bản ở mọi lứa tuổi và là sự thay thế tuyệt vời cho các loại trà có đường và đồ uống có hương vị mua ở các cửa hàng. Điều này cũng giúp cắt giảm lượng calo nạp vào hàng ngày.
Một cách khác mà tôi thực hiện shokuiku tại nhà là làm sinh tố với trái cây tươi và sữa chua cùng con gái. Chúng tôi nói về việc trái cây phát triển như thế nào và nó đến từ đâu. Những trải nghiệm như thế này sẽ mang lại thói quen ăn uống lành mạnh suốt đời cho con bé.
