Chúng ta đều từng thấy những trào lưu tán dương về siêu tác dụng của một số thực phẩm như giấm táo, dầu dừa, nước chanh... “Thần dược” gần đây nhất cho sức khỏe và sắc đẹp là nước hầm xương. Liệu thứ nước này có công dụng thực sự hay chỉ là những lời đồn
Nước hầm xương trở nên nổi tiếng mấy năm gần đây nhờ chế độ ăn Paleo - vốn tập trung vào thịt, cá, rau, các loại hạt, những thực phẩm mà tổ tiên săn bắn hái lượm của chúng ta trước đây hay ăn.
Mặc dù vậy, ngày nay, nước hầm xương trở thành “thời thượng”, là nguyên liệu quan trọng trong các kế hoạch giảm cân.
Loại thực phẩm nhiều người coi là “nước trường sinh” này cũng được cho là cung cấp dồi dào các chất dinh dưỡng với hàng loạt lợi ích cho sức khỏe, bao gồm làm mờ nếp nhăn, giảm đau khớp, làm chắc xương, tăng cường miễn dịch, thải độc và làm lành đường ruột.
Nước hầm xương có thể được cho thêm một số nguyên liệu rau củ, nấm. (Ảnh minh họa)
Thực sự nước hầm xương có tốt như vậy? Dưới đây là những điều chúng ta biết - và cả điều chưa biết về nước hầm xương.
Nước hầm xương là gì?
Bao thế kỷ qua, những người nội trợ ở gia đình và các đầu bếp đều hầm xương lấy nước dùng cho các món súp, nước sốt, hấp…
Nước hầm xương, còn được gọi là nước dùng, được chế bằng cách ninh nhỏ lửa xương và khớp của các loại động vật trong khoảng thời gian dài (có khi lên tới cả ngày), cùng với nước. Đôi khi có thể cho thêm chút giấm, rượu, rau củ và thảo mộc.
Quá trình này phá vỡ cấu trúc collagen trong các mô của động vật để tạo thành gelatin, tạo cho nước hầm xương có độ sánh. Collagen, nguồn protein phong phú nhất trong cơ thể, là thành phần chính của mô liên kết được tìm thấy trong xương, sụn, gân, da và một số mô khác.
Mặt khác, nước dùng thông dụng, thường làm từ việc ninh nhỏ lửa thịt, rau, thảo mộc và gia vị trong nước. Nó có thể có hoặc không chứa xương, và thường nó có nhiều thịt hơn là xương.
Ngày này, thậm chí bạn có thể làm nước hầm xương bằng cách mua những loại bột hay dạng đông lạnh từ cửa hàng tạp hóa, cửa hàng bán đồ chăm sóc sức khỏe và trên mạng.
Giá trị dinh dưỡng của nước hầm xương
Giá trị dinh dưỡng của nước hầm xương khác biệt tùy thuộc vào lượng và loại xương được dùng (ví dụ như xương bò, xương gà, cá) và thời gian nấu. Càng ninh lâu, collagen và các chất dinh dưỡng từ xương càng rỉ ra nhiều.
Nhờ thành phần collagen, nước hầm xương có thể là nguồn protein tốt, cung cấp khoảng 5-15g trong mỗi bát. (Để dễ so sánh, bạn hình dung một quả trứng to mang tới khoảng 13g protein).
Xương động vật là nguồn canxi, magie, phốt pho và kali tốt. Nó cũng giàu các khoáng chất vi lượng khác. Tuy nhiên, lượng khoáng chất thực sự có trong các loại nước hầm xương tại nhà là bao nhiêu thì hiện chưa rõ.
Các nhãn ghi giá trị dinh dưỡng trên các sản phẩm nước hầm xương làm sẵn bán trên thị trường cho thấy chúng không có nhiều các khoáng chất. Để tăng giá trị dinh dưỡng của nước dùng nhà làm, có thể thêm một số loại rau như cà rốt, rau ăn lá và hành tây.
Nước dùng thường là từ các loại thịt, có thể thêm rau củ. (Ảnh minh họa)
Lợi ích cho sức khỏe của nước hầm xương
Lợi ích được ca tụng của nước hầm xương đến từ từng thành phần trong đó, đặc biệt là collagen, chứ không phải bản thân loại nước này.
Mặc dù một số nghiên cứu cho thấy bổ sung collagen thủy phân (một loại protein sợi có mặt trong lớp mô ngoại tế bào của các tế bào sống) cải thiện cấp ẩm và đàn hồi cho da ở phụ nữ, nước hầm xương chưa được thử nghiệm cho khả năng ngừa lão hóa da.
Điều này cũng tương tự với sức khỏe của xương và khớp. Bằng chứng về việc bổ sung collagen khá yếu nhưng hiệu quả của nước nước hầm xương với sức khỏe xương và khớp chưa được biết tới.
Collagen ở nước hầm xương không đi thẳng tới da, xương hay khớp của bạn. Khi được tiêu hóa, collagen, giống như tất cả các thực phẩm giàu protein, sẽ được phá vỡ thành các axit amin.
Các chuyên gia cho rằng những axit amin này sẽ được sử dụng ở những nơi chúng được cần tới nhất vào thời điểm đó, chẳng hạn, để sửa chữa mô cơ, tổng hợp hoóc môn hay enzym hoặc hỗ trợ hệ thống miễn dịch.
Về lợi ích thải độc cho cơ thể hay chữa lành đường ruột thì sao? Rõ ràng, nước hầm xương có thể chứa một số chất dinh dưỡng và axit amin nhất định mà có lợi cho việc giải độc gan và duy trì các tế bào ruột lành mạnh, nhưng điều đó không chứng minh rằng uống nước hầm xương có thúc đẩy các quá trình này.
Độ bổ dưỡng của nước hầm xương còn tùy thuộc vào loại xương được dùng, thời gian ninh... (Ảnh minh họa)
Còn về tác dụng giảm cân, thêm nước hầm xương (với khoảng 30 tới 60 calo mỗi bát), vào một chế độ ăn ít chất bột đường (carb) và cũng bao gồm chế độ nhịn ăn gián đoạn, bạn sẽ giảm được vài kg, nhưng đừng cho rằng đó là nhờ nước hầm xương.
Kết luận rằng, những lợi ích “thần kỳ” của nước hầm xương phần lớn chưa được kiểm tra và do đó còn thiếu căn cứ.
Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là bạn không nên dùng nước hầm xương. Rõ ràng, nó ngon, cung cấp protein và tùy thuộc vào các nguyên liệu sử dụng để ninh, đó có thể là nguồn các vitamin và khoáng chất tốt. Nhưng đừng mong đợi những tác dụng thần kỳ và coi đây như một “siêu thực phẩm”.
