Do một thời gian dài ăn uống không có kiểm soát, thanh niên 20 tuổi đã vượt so chuẩn cân nặng trên thế giới hơn 50kg.
Thủ phạm khiến nhiều người trẻ thừa cân béo phì là thói quen ăn uống, lối sống
TS.BS Nguyễn Trọng Hưng - Trưởng khoa Khám Tư vấn Dinh dưỡng người lớn, Viện Dinh dưỡng Quốc gia cho biết, tình trạng thừa cân béo phì ở Việt Nam hiện nay rất đáng cảnh báo, nhất là ở người trẻ.
Trong quá trình thăm khám, bác sĩ Hưng tiếp nhận một trường hợp bé trai 11 tuổi (cao 1m64) nhưng có cân nặng tới 87kg (theo chuẩn cân nặng thì chỉ khoảng 52kg). Bé trai này thường xuyên ăn đồ ăn nhanh, uống nước có ga, không ăn rau, lười vận động… Khi tiến hành xét nghiệm, bé trai này dù mới 11 tuổi nhưng đã xuất hiện tình trạng rối loạn mỡ máu.
Mới đây nhất, bác sĩ cũng tiếp nhận một nam thanh niên bị béo phì, cân nặng vượt so với chuẩn của WHO là hơn 50kg. Theo đó, nam thanh niên tên N.Q.H. (20 tuổi, ở Hà Nội) có chiều cao 1m63 nhưng cân nặng lên đến 114kg. Nếu theo tuổi và chiều cao của H., thì cân nặng hợp lý chỉ dừng lại ở khoảng 60kg.
Nam thanh niên nặng đến 114kg, dù chỉ cao 1m63. Ảnh: Bác sĩ cung cấp.
Qua khai thác tiền sử gia đình, bác sĩ Hưng cho biết gia đình H. không ai bị béo phì, điều đó cho thấy bệnh nhân không liên quan đến yếu tố di truyền. Theo chia sẻ của bệnh nhân, khi còn đi học H. ăn rất nhiều từ đồ ăn vặt, đến các bữa cơm đều ăn nhiều cơm (4 bát/ bữa), nhiều thịt và thích ăn uống đồ ngọt, đặc biệt là trà sữa, cũng như các loại đồ ăn nhanh như gà rán, pizza…
Thói quen ăn uống này của H. diễn ra trong suốt nhiều năm và với người tăng cân, béo phì thì cảm giác thèm ăn ngày càng tăng lên theo thời gian và rất khó để kìm hãm. Khi ở tuổi 20, H. thấy mệt mỏi, việc di chuyển khó khăn, mất tập trung, suy giảm trí nhớ nên đã đi khám.
Tại Viện Dinh dưỡng, qua thăm khám cho thấy, H. bị béo phì nghiêm trọng, kết quả xét nghiệm rối loạn mỡ máu, rối loạn chuyển hóa glucose sớm, đo mật độ xương nguy cơ cao loãng xương. Bác sĩ Nguyễn Trọng Hưng cho biết bệnh nhân nếu không thay đổi lối sống để giảm cân thì sẽ đối diện nhiều nguy cơ với sức khỏe như bệnh tim mạch, đái tháo đường, xương khớp…
Thường xuyên ăn đồ ăn nhanh nhiều dầu mỡ và năng lượng là một trong số nguyên nhân thừa cân, béo phì. (Ảnh minh họa)
Kiểm soát thừa cân béo phì ngay từ trong bữa ăn gia đình
Theo số liệu Viện Dinh dưỡng quốc gia năm 2010, tỷ lệ thừa cân béo phì ở trẻ dưới 5 tuổi là 5,6%, 5-19 tuổi là 8,5%. Hiện tỷ lệ này lên tới 7,4% và 19%. Kết quả điều tra dinh dưỡng mới nhất năm 2020 (do Viện Dinh dưỡng quốc gia tiến hành) cho thấy, hiện nay các thành phố lớn như Hà Nội, TP HCM, Hải Phòng, Đà Nẵng... tỷ lệ trẻ béo phì cao hơn vùng nông thôn.
Điều bác sĩ Hưng lo ngại là tuổi của người thừa cân béo phì ngày càng trẻ, tỷ lệ béo phì mức độ nặng cũng ngày càng tăng. Nguyên nhân chính của thừa cân, béo phì là cơ thể được cung cấp năng lượng quá nhiều so với nhu cầu gây mất cân bằng giữa năng lượng ăn vào và năng lượng tiêu hao.
Mọi người cần thực hiện chế độ ăn theo tháp dinh dưỡng.
“Hiện nay lượng tiêu thụ thịt của người Việt Nam đang gấp đôi so với khuyến cáo của WHO với 134gram/ngày (WHO khuyến nghị 50-80gram), trong khi lượng rau quả lại tiêu thụ ít hơn khuyến cáo (ít hơn 400gram/ngày).
Đặc biệt, trẻ nhỏ lại thích ăn thực phẩm nhiều chất béo, chất đạm, bột đường như đồ ăn nhanh, chiên xào, quay rán, uống đồ ngọt… Với chế độ ăn như vậy, cơ thể nguy cơ dư năng lượng càng nhiều, kéo dài gây rối loạn chuyển hóa, dẫn tới thừa cân, béo phì trầm trọng", TS.BS Nguyễn Trọng Hưng cảnh báo
Với những người thừa cân cảm thấy khó khăn khi rèn luyện thể chất nên nguy cơ béo phì càng tăng cao. Trong khi, người béo phì nguy cơ bệnh tật cao hơn người bình thường, đặc biệt là các bệnh tiểu đường, tim mạch, xương khớp, các bệnh lý đường tiêu hóa, suy giảm trí nhớ, không tập trung...
Để kiểm soát thừa cân, béo phì bác sĩ Hưng cho rằng phải kiểm soát được chế độ ăn hợp lý, không dư thừa quá nhiều năng lượng, không để tích lũy năng lượng thừa. Với người béo thì cần hạn chế đồ xào rán, các thức ăn chế biến sẵn vì đó là những thực phẩm nhiều chất béo, nhiều muối.
“Đồ ăn béo thường ngon miệng, kích thích ăn nhiều và làm tăng nguy cơ béo phì vì thế mọi người cần hết sức lưu tâm”, BS Hưng khuyến cáo.
Điều tiếp theo BS Hưng khuyến nghị đó là mọi người không nên ăn bữa tối quá muộn, nên ăn thức ăn ở dạng luộc hấp, không nên ăn đồ xào rán quá nhiều. Tiếp theo đó là phải có lối sống lành mạnh, cần tích cực hoạt động bằng cách đi bộ, chạy bộ tại chỗ cũng rất tốt.
“Mục tiêu là phải làm cho năng lượng âm tính, có nghĩa là đầu vào ít hơn tổng tiêu hao, trong đó có tiêu hao về mặt tập luyện thể dục, thể thao”, TS.BS Nguyễn Trọng Hưng cho hay.
