Từ đầu năm 2019 đã có 20 ca nhiễm vi khuẩn whitmore, trong đó riêng tháng 8 có 12 trường hợp mắc và 4 người tử vong vì loại vi khuẩn này.
Nữ bệnh nhân bị vi khuẩn ăn gần hết cánh mũi
PGS.TS Đỗ Duy Cường - Giám đốc Trung tâm Bệnh nhiệt đới (Bệnh viện Bạch Mai) cho biết ghi nhận riêng trong tháng 8/2019, trung tâm đã tiếp nhận 12 ca mắc whitmore, trong đó có 4 ca đã tử vong. Còn tính từ đầu năm 2019 đến nay, trung tâm tiếp nhận 20 ca, số ca mắc bệnh này bằng cả 5-10 năm trước cộng lại. Điều đáng nói, đây là căn bệnh đã bị lãng quên từ lâu, nay có nguy cơ bùng phát trở lại và tỷ lệ tử vong khi mắc phải lên tới 40%.
Ca bệnh mới nhất mà Trung tâm Bệnh Nhiệt đới (Bệnh viện Bạch Mai) điều trị đó là một người phụ nữ trung tuổi, mắc whitmore khá hy hữu với tình trạng vi khuẩn ăn gần hết cánh mũi.
Trước khi đến đây, bệnh nhân được chẩn đoán bị nhiễm trùng huyết do tụ cầu nhưng tại Trung tâm bệnh Nhiệt đới - Bệnh viện Bạch Mai, cấy máu và mủ ở vết thương cho kết quả dương tính với vi khuẩn whitmore. “Khi đó chúng tôi phải thay đổi hoàn toàn phác đồ điều trị, nếu không bệnh nhân sẽ nguy hiểm tính mạng”, PGS Cường nói.
Nữ bệnh nhân bị vi khuẩn ăn phần cánh mũi phải nhập viện điều trị.
Theo PGS Cường, với nữ bệnh nhân trên trong giai đoạn bệnh tấn công, các bác sĩ điều trị bằng phác đồ đặc hiệu với kháng sinh phối hợp. Sau khi tình trạng toàn thân ổn định, bệnh nhân tiếp tục được điều trị kháng sinh kéo dài kết hợp với các liệu pháp điều trị của chuyên khoa tai mũi họng: rửa vết thương, kiểm soát và xử lý các tổn thương tại mũi – họng.
“Rất may bệnh nhân chỉ tổn thương da, phần mềm ở cánh mũi chưa tổn thương đến xương. Sau hai tuần điều trị, vết thương đã hết mủ và đang ăn da non. Tuy nhiên, bệnh nhân cần tiếp tục giai đoạn duy trì bằng thuốc và điều trị trung bình ít nhất ba tháng, được theo dõi chặt chẽ bởi bác sĩ chuyên khoa truyền nhiễm nếu không bệnh sẽ có khả năng tái phát, khi đó tỷ lệ tử vong rất cao”, BS Cường cho hay.
Bệnh gặp nhiều vào mùa mưa, tỷ lệ tử vong lên tới 40%
Trong số các ca bệnh whitmore vào Bệnh viện Bạch Mai điều trị, đa số bệnh nhân ở các tỉnh phía Bắc và Bắc Trung Bộ. Bệnh cảnh lâm sàng đa dạng phức tạp, bệnh nhân được nhập viện từ chuyên khoa khác nhau như hô hấp, cơ-xương-khớp, nội tiết, da liễu, ngoại khoa,...
“Do bệnh cảnh lâm sàng đa dạng nên bệnh nhân thường bị chẩn đoán nhầm với các bệnh khác như viêm phổi, lao phổi, áp xe cơ, nhiễm trùng huyết do các vi khuẩn khác như tụ cầu, liên cầu…”, bác sĩ Cường chia sẻ.
PGS Đỗ Duy Cường cho biết việc chẩn đoán và điều trị căn bệnh này gặp không ít khó khăn.
Vị chuyên gia này cho biết ngay cả khi bệnh nhân được chẩn đoán bệnh whitmore, việc điều trị cũng hết sức khó khăn vì phải dùng kháng sinh tấn công liều cao và kéo dài liên tục 2 tuần, sau đó tiếp tục dùng kháng sinh duy trì khoảng 3-6 tháng.
Bác sĩ Cường cảnh báo, khi mắc whitmore nếu không được điều trị đúng liều, đúng phác đồ và theo dõi sát sao, bệnh dễ tái phát, sức khỏe suy kiệt dần và vẫn có thể tử vong dù đã được chẩn đoán đúng. Việc theo dõi điều trị bệnh kéo dài, lại tốn kém nên không ít bệnh nhân đã bỏ cuộc. Đây cũng là một trong là những nguyên nhân dẫn đến thất bại trong điều trị và tỷ lệ tử vong do whitmore còn cao, lên tới 40%.
“Whitmore là bệnh truyền nhiễm cấp tính nguy hiểm do vi khuẩn Burkholderia pseudomallei gây nên. Vi khuẩn này có trong đất, bùn và đường lây nhiễm chủ yếu do vùng da tổn thương tiếp xúc trực tiếp với vi khuẩn hoặc hít phải các hạt bụi đất chứa vi khuẩn này. Bệnh được phát hiện ở Việt Nam từ những năm 50 của thế kỷ trước và lưu hành lẻ tẻ tại một số tỉnh phía Nam và bệnh này được xếp vào bệnh truyền nhiễm nguy hiểm bị lãng quên", bác sĩ Cường nói.
Thời gian gần đây khi số ca bệnh ngày càng gia tăng, đặc biệt là vào mùa mưa cao điểm (tập trung từ tháng 7-11), để phòng căn bệnh này người làm việc, tiếp xúc nhiều môi trường đất và nước phải có phương tiện bảo hộ lao động, nếu có trầy xước ngoài da cần điều trị sớm và triệt để.
Người bệnh tiểu đường, bệnh phổi và bệnh thận mạn tính có nguy cơ dễ mắc bệnh này với các biểu hiện lâm sàng đa dạng: sốt cao, đau cơ, có các ổ nhiễm khuẩn trên da, áp xe cơ, áp xe gan lách, viêm phổi... Bệnh có thể gây tử vong nhanh nếu không được chẩn đoán đúng và điều trị kịp thời.
|
PGS.TS Đỗ Duy Cường – Giám đốc Trung tâm Bệnh nhiệt đới (Bệnh viện Bạch Mai) cho biết, bệnh Whitmore do trực khuẩn B.pseudomallei gây ra không có triệu chứng lâm sàng đặc hiệu ở mọi lứa tuổi. Bệnh chẩn đoán rất khó nên dễ bị chẩn đoán nhầm sang các bệnh viêm phổi, nhiễm khuẩn da mô mềm, nhiễm khuẩn xương khớp, nhiễm khuẩn huyết… Bệnh tiến triển nhanh và có thể cướp đi mạng sống bệnh nhân chỉ sau 48 giờ nhập viện. Thông thường, 40-60% bệnh nhân mắc Whitmore sẽ tử vong. Tỉ lệ tử vong sẽ giảm đáng kể nếu bệnh nhân được chẩn đoán đúng bệnh và điều trị kháng sinh theo phác đồ hướng dẫn. Điều đáng nói, vi khuẩn này có trong đất và đường lây nhiễm chủ yếu do vùng da tổn thương tiếp xúc với đất nhiễm khuẩn hoặc bệnh nhân hít phải các hạt bụi đất chứa vi khuẩn này. Bệnh thường xảy ra vào mùa mưa, tập trung từ tháng 6 đến tháng 11 hàng năm. Người có sẵn các bệnh lý mạn tính như: đái tháo đường, bệnh thận mạn tính, bệnh phổi mạn tính...dễ bị mắc Whitmore với các biểu hiện lâm sàng rất đa dạng: sốt cao, đau cơ, có các ổ nhiễm khuẩn trên da, áp-xe cơ, áp-xe gan, viêm phổi... Để giải quyết bệnh Whitmore các chuyên gia cho rằng cần có chiến lược tổng thể, đồng bộ với sự phối hợp nhiều chuyên khoa lâm sàng, y tế dự phòng, vi sinh, môi trường, nông nghiệp, truyền thông… thì mới có hiệu quả. Trước mắt phải nâng cao nhận thức của người dân và nhân viên y tế, cải tiến kỹ thuật xét nghiệm nuôi cấy vi khuẩn tại các labo xét nghiệm, tăng cường phổ biến phương pháp chẩn đoán và phác đồ điều trị cho các cơ sở y tế tuyến dưới. |
