Trong thân cây cọ có một loài nhộng trông béo núc, ngoe nguẩy, ai nhìn lần đầu cũng thấy sợ nhưng thực chất đây là đặc sản nổi tiếng, vô cùng thơm ngon.
Với những người sinh ra và lớn lên ở các vùng quê nghèo, cây cọ "xòe ô che nắng" cho đến lá cọ lợp mái nhà, làm nón là những hình ảnh không còn xa lạ. Cọ là thứ cây quen thuộc, gần gũi như một phần cuộc sống với người dân ở các miền quê Yên Bái, Phú Thọ, Hà Tĩnh, Nghệ An, Quảng Bình.
Nhộng cọ có hình dáng giống con đuông dừa nhưng hiếm hơn nhiều, vì thế mà giá thành khá cao
Ngoài trái cọ, lá cọ, thì trong thân cây cọ mục còn có một đặc sản mà không phải cũng có cơ hội thưởng thức, đó là con nhộng cọ.
Nhộng cọ là loài côn trùng sống trong thân cây cọ mục, có hình dáng giống hệt đuông dừa. Anh Bình An (ở Phú Thọ) chia sẻ, khi cây cọ được hạ xuống thì phải chặt bỏ đoạn ngọn, rồi để đoạn ngọn đó từ 15 - 30 ngày. Trong thời gian này, những con sâu ăn vào ngọn cọ rồi đẻ ra nhộng. Trong khoảng 1 tháng sống ở đó, thức ăn của chúng sẽ là lõi và nõn trong thân cọ. Con nhộng sẽ to dần lên, nhưng nếu không khai thác đúng thời điểm thì chúng sẽ già và mọc cánh bay đi.
Nhộng cọ ngon nhất là loại bánh tẻ, người dân Phú Thọ cho biết nếu không căn ngày để thu hoạch thì nhộng sẽ trưởng thành và bay đi mất
"Cần căn thời gian để khai thác nhộng cọ nếu không chúng sẽ trưởng thành và bay đi. Lấy con dao đầu nhọn chọc vào những kẽ cọ và lôi ra những chú nhộng cọ béo mầm, béo núc đang ngoe nguẩy. Nhộng cọ khai thác tốt nhất là lúc bánh tẻ, chưa già. Một cây cọ dài tầm 7 m chỉ khai thác được hơn 1 kg nhộng cọ. Vì cọ không được trồng phổ biến như cây dừa, đồng thời cây cọ phát triển chậm, giá trị kinh tế không cao nên ngày càng ít người trồng cây cọ, số lượng nhộng cọ vì thế ngày càng khan hiếm, người có tiền chưa chắc mua được để ăn", anh Bình An cho hay.
Theo anh, do thức ăn là lõi và nõn cọ, nên nhộn rất thơm. Khi chế biến chỉ cần ngâm trong nước cho hết chất nhựa và mùi đặc trưng của cọ. Nhiều thực khách mới đầu nhìn thấy nhộng cọ ngắn củn, ngoe nguẩy, béo vàng lại có răng nên có cảm giác sợ sợ, vì nhộng cọ to hơn con tằm, cứ ngoe nguẩy liên tục. Thế nhưng, nhộng cọ thơm hơn và có vị béo ngậy, độ đậm và ngọt trong miệng lâu quên hơn so với đuông dừa, rang với lá chanh sẽ cho hương vị thơm ngon nhất.
Ở Phú Thọ, nhộng cọ có giá lên tới 350.000 đồng/kg và không phải lúc nào cũng có hàng để mua, muốn ăn phải đặt trước
Loài đặc sản này không có bán ở thành phố hay trên chợ mạng, muốn ăn phải đặt người quen ở Phú Thọ mới có. Chị Lan (ở Hà Nội) cho hay, trong một lần đi công tác ở Phú Thọ, chị được đãi món nhộng cọ rang lá chanh và mê mẩn từ đó. Vì không có bán ở Hà Nội nên muốn ăn, chị phải nhờ bạn bè ở Phú Thọ mua hộ rồi gửi xe xuống Hà Nội.
"Nhộng cọ được mua tại Phú Thọ là 300-350 nghìn đồng/kg nhưng phải đặt trước rồi vận chuyển trong ngày xuống Hà Nội. Tiền nào của nấy, nhộng khó kiếm nhưng ngon, thơm, vàng, béo ngậy", chị Lan chia sẻ.
Được biết, nhộng cọ có thể nhúng mắm ớt ăn sống như đuông dừa, cũng có thể xiên thành từng xiên rồi nướng trên than hoa, rang lá chanh, xào với lá lốt hoặc cho vào ống nứa cùng với vài lát gừng rồi nướng trên lửa nhỏ đều ngon.
