Cá kèo là đặc sản nổi tiếng ở miền Tây, xưa là món ăn nhà nghèo nay đươc ưa chuộng ở thành phố, đặc biệt món lẩu cá kèo có mặt trong các nhà hàng, quán ăn và rất đắt khách.
Cá kèo còn có tên gọi khác là cá bống kèo, thuộc họ cá bống trắng, có 2 loại chính là cá kèo vảy to và cá kèo vảy nhỏ, trong đó kèo vảy nhỏ có sản lượng lớn và giá trị kinh tế cao hơn cá kèo vảy to. Nhiều người lầm tưởng cá kèo chỉ sống ở vùng nước ngọt nhưng không phải vậy, chúng sống đa dạng ở các môi trường, từ mặn, ngọt cho tới nước lợ.
Về hình dáng, cá kèo có thân hình khá nhỏ, nhìn bên ngoài thấy giống hình trụ dài và dẹt, con lớn có chiều dài lên tới khoảng 25cm. Chúng có màu xám vàng còn phần đuôi có màu vàng đậm.
Cá kèo là một đặc sản của miền Tây sông nước
Cá kèo thường sống chui rúc trong bùn và đào hang để trú. Chúng di chuyển theo con nước, khi tìm được nơi thích hợp sẽ đào hang để ở lại. Loại cá này thuộc loại ăn tạp, ruột ngắn, thức ăn của chúng là những nhuyễn thể như tôm nhỏ, giun, phiêu sinh vật,...
Tại Việt Nam, cá kèo tập trung trong vùng đồng bằng sông Cửu Long, nhất là tại Sóc Trăng, Bạc Liêu, Cà Mau, Kiên Giang, thích hợp với các ao hồ kênh, mương nước lợ. Mùa sinh sản của chúng trong các tháng từ 4 đến 9.
Thịt cá mềm và thơm, ít xương dăm, có giá trị dinh dưỡng cao nên được dùng làm nguyên liệu chế biến các món ăn như cá kèo khô, cá kèo kho tộ hay cá kèo nướng muối ớt. Trong đó, ngon và được nhiều tín đồ ẩm thực ưa chuộng nhất vẫn là món lẩu cá kèo. Khi chế biến, người miền Tây thường rửa sạch cá bằng muối và để nguyên con, không bỏ ruột vì mật, gan cá đăng đắng nhưng có vị béo.
Lẩu cá kèo có mặt ở các thành phố và trở thành món ăn được ưa chuộng
Giờ đây, lẩu cá kèo không chỉ là đặc sản của vùng sông nước phía Nam mà còn trở thành món ngon "nức tiếng" được người miền Bắc yêu thích. Khác với các loại lẩu thông thường khác, phần nước lẩu cá kèo có vị chua từ lá giang khá lạ miệng. Các món ăn kèm với lẩu cá kèo cũng rất phong phú, gồm nhiều loại rau như bông điên điển, rau muống, rau rút, hoa chuối,... và đặc biệt không thể thiếu rau đắng. Vị đắng của rau sẽ hài hòa với vị ngọt của cá cùng độ béo ngậy của ruột và mật, tạo nên hương vị đặc trưng cho món lẩu cá kèo.
Trên thị trường, cá kèo sống được bán nhiều ở trong siêu thị và các chợ dân sinh với giá từ 100-150 nghìn đồng/kg. Ngoài cá kèo tươi sống còn có cá kèo khô để làm món nướng cũng vô cùng hấp dẫn.
Cá món ăn chế biến từ cá kèo đều vô cùng hấp dẫn
Cá kèo bây giờ chủ yếu là cá kèo nuôi, còn cá tự nhiên hầu như rất hiếm. Hiện nay, nhiều hộ dân ở miền Tây nuôi cá kèo và mang lại nguồn thu nhập ổn định. Anh Trạng (ở xã Tân Thành, TP Cà Mau, tỉnh Cà Mau) cho biết trước Tết Nguyên đán, giá cá kèo mua tại đầm được hơn 80.000 đồng/kg, sau Tết giá càng tăng lên, có lúc lên đến 270.000 đồng.
"Cá kèo có ưu điểm là thời gian nuôi nhanh, độ 4, 5 tháng là tới lứa thu hoạch. Tuy vậy phải nuôi kỹ, đảm bảo nguồn nước phải sạch, nếu không cá sẽ dễ bị bệnh đỏ mình. Nếu gặp trường hợp như vậy phải nhanh chóng thu hoạch vì chưa có thuốc đặc trị, để chậm trễ bệnh sẽ lây lan rất nhanh, khi đó giá cá rất thấp và bị lỗ. Vì cá kèo ăn ngày 2 cữ, tiền đầu tư thức ăn cho cá khá lớn nên khi gặp rủi ro, người nuôi lỗ đến vài trăm triệu đồng là chuyện thường", anh Trạng chia sẻ.
