Vài năm trở lại đây, quả dư thừa trở thành “mốt” được nhiều chị em lựa chọn mua về bày mâm ngũ quả ngày Tết bởi hình thức đẹp mắt cùng cái tên gợi sự may mắn, dư giả.
Theo truyền thống của người Việt, hàng năm, vào dịp cuối năm, mỗi gia đình đều sửa soạn 1 mâm ngũ quả bày lên bàn thờ gia tiên, thể hiện ước mong cho năm mới. Tùy vào nhu cầu và thói quen của từng vùng miền, từng nhà mà những loại quả được lựa chọn khác nhau.
Ở miền Bắc, mâm ngũ quả truyền thống thường có chuối, bưởi, hồng, đu đủ, cam, quýt, đào, phật thủ, sung, lê, táo, lựu…Ở miền Trung và miền Nam, mâm ngũ quả thường có các loại như thanh long, chuối, dưa hấu, dứa, cam, quýt, mãng cầu, sung, dừa, xoài,… Mỗi loại quả có ý nghĩa tượng trưng khác nhau, tuy nhiên, tựu chung lại đều thể hiện giá trị văn hóa bày tỏ lòng thành kính, biết ơn ông bà tổ tiên và cầu mong một năm mới bình an, sức khỏe dồi dào, làm ăn phát đạt.
Một vài năm trở lại đây, thị trường xuất hiện một loại quả lạ và nhanh chóng trở thành sự lựa chọn của nhiều bà nội trợ khi lựa bày lên mâm ngũ quả, đó là quả dưa thừa.
Loại quả có tên dư thừa trở thành hàng "hot" trên thị trường Tết dù không ăn được.
Theo tìm hiểu, quả dư là loại quả được trồng nhiều ở các tỉnh miền Nam như Bến Tre, Vĩnh Long, Đồng Tháp nhưng vài năm trở lại đây, quả dư bắt đầu có mặt ở thị trường hoa quả trưng ngày Tết ở miền Bắc. Sở dĩ, loại quả này tạo được sức hút bởi chính cái tên của nó đã hàm chứa ý nghĩa về sự dư giả, đúng như ước muốn của mọi người cho 1 năm mới, phù hợp để trưng Tết.
Bên cạnh cái tên ý nghĩa, hình thức của quả dư thừa cũng rất đẹp mắt. Trái dư thừa có kích thước nhỏ hơn nắm tay, có màu vàng đậm và bóng bẩy. Quả dư thừa có 5 phần “thịt dư” trên trái đều nhau thể hiện cho sự dư giả tròn đầy, thịnh vượng,... Hơn hết là chúng trưng được rất lâu lên đến 5-7 ngày, thậm chí 10 ngày vẫn đẹp.
Trung bình, giá bán của loại quả này rơi vào tầm từ 8.000 – 12.000 đồng/ quả, tùy thuộc vào kích thước, độ đẹp và 5 phần u lồi có đều, đẹp hay không. Theo một số tiểu thương ở các chợ của Hà Nội, với loại quả này, đa phần họ nhập cả thùng ở chợ đầu mối, sau đó đưa sang bán lẻ.
Hình thức đẹp mắt cùng cái tên ý nghĩa khiến quả dư thừa trở thành sự lựa chọn của nhiều gia đình khi bày mâm ngũ quả thắp hương ngày Tết
“Có cái tên ý nghĩa và hình thức đẹp nhưng quả dư thừa không ăn được nên đa phần khách hàng chỉ mua từ 3 – 5 quả để bày mâm, vì thế chúng tôi chỉ bán lẻ là chính” – chị Nguyễn Hạnh, tiểu thương chợ Hà Đông, Hà Nội chia sẻ.
Về mặt khoa học, quả dưa thừa có tên là Solanum mammosum, tên dân gian gọi là cà vú dê, thuộc họ cà độc dược, chứa các chất solanine và scopolamine với nồng độ cao nên độc tính rất cao, ngoài ra còn có các độc chất như atropine và hyoscyamine gây ảo giác và liệt cơ. Các nhà khoa học khuyến cáo người dân không nên ăn thử loại quả này, đặc biệt cẩn trọng đối với các gia đình có trẻ nhỏ. Nó sẽ rất nguy hiểm nếu con người ăn phải. Với liều rất thấp, nó có tác dụng như một chất gây mê. Nếu ăn phải vài trái trở lên thì độc tính của nó gây hôn mê sâu dễ dẫn tới tử vong. Do đó, các chuyên gia khuyến cáo những gia đình lựa chọn loại quả này để bày mâm ngũ quả phải hết sức lưu ý trẻ nhỏ, tránh để trẻ tiếp xúc và ăn chúng.
