Rau âu - hay còn được biết tới với cái tên Phoắc Âu, được biết đến là loại rau đặc sản vùng Cao Bằng. Trước đây, rau âu là món ăn cứu đói của người dân nơi đây, giờ đây nó đã thành đặc sản nổi tiếng được nhiều người tìm mua.
Rau âu (tiếng Tày là Phoắc Âu, Phjắc âu…) là một loại rau thân mềm, lá nhỏ, có 2 loại màu xanh và màu tím. Loại rau này được tìm thấy ở nhiều nơi tại Cao Bằng và các vùng núi Đông Bắc như Bắc Cạn, Lạng Sơn… Đây là loại rau gần như có quanh năm, nhưng phát triển tươi tốt nhất từ tháng 4 – tháng 9.
Rau âu là loại rau khá khó tính vì nó kén vùng sinh trưởng, thường chỉ mọc ở vùng đất ngập nước, ẩm, phải là nước sạch như nước suối, nước sông, đặc biệt nước mỏ, nước ngầm thì rau lại càng tươi ngon.
Rau âu được tìm thấy ở nhiều nơi tại Cao Bằng và các vùng núi Đông Bắc như Bắc Cạn, Lạng Sơn
Từ lâu, người dân Cao Bằng đã biết dùng loại rau này để nấu các món ăn dân dã như canh rau âu nấu thịt băm, rau âu luộc, nhúng lẩu, xào, ăn sống… Ngắt rau lấy ngọn non và rửa sạch. Nước canh đun sôi cho thêm thịt băm, thả rau vào, gia vị vừa đủ, nếm chín bắc ra. Chỉ đơn giản vậy thôi mà nồi canh sôi dậy mùi, thơm lừng cả một khu bếp.
Rau âu khi ăn ban đầu sẽ có vị the mát, sau đó là ngọt ở cổ họng, thoang thoảng vị đắng. Theo lời anh Tuỳnh A Hu (hướng dẫn viên du lịch ở Cao Bằng), rau âu vừa là món ăn ngon, lạ miệng bổ dưỡng, bổ sung nhiều vitamin và khoáng chất cần thiết cho cơ thể. Người dân Cao Bằng còn xem loại rau rừng này là phương thuốc giải nhiệt những ngày nóng và dùng để đãi khách quý khi tới nhà chơi.
Ngoài ra, rau âu còn dành cho những người ăn kiêng mà vẫn bổ sung đủ khoáng chất cần thiết. Rau âu tốt cho dây thần kinh, bổ máu, thải độc, là món rau tốt cho phụ nữ ăn sau khi sinh.
Tiếng lành đồn xa, nhiều du khách tới Cao Bằng du lịch đều muốn thưởng thức món rau âu này. Tại một số nhà hàng phục vụ khách du lịch trong và ngoài nước, món rau âu xuất hiện trong thực đơn và được bình chọn là một trong những đặc sản “đắt khách” nhất.
Món ngon từ rau âu có mặt trong các nhà hàng
“Lần nào dẫn đoàn lên Cao Bằng em cũng khoe món rau này ăn lẩu rất ngon, và cố gắng dặn nhà hàng cố tìm mua món rau này giúp em, để em mời đoàn nếm thử. Những món ăn từ rau dại này chưa lần nào làm thực khách thất vọng bởi vị thanh mát đặc biệt của nó", anh Tuỳnh A Hu chia sẻ.
Đặc biệt, rau âu còn được người dân các thành phố lớn ưa chuộng và được “về phố", bày bán rộng rãi tại nhiều nơi. Cứ khoảng thời gian cuối xuân đầu hạ, các bà nội trợ tại các thành phố lớn lại đổ xô đi mua các loại rau rừng như rau âu để đổi vị cho bữa ăn gia đình.
Rau âu có hương vị lạ, ăn ngon miệng và sạch nên khá được ưa chuộng. Nhiều gia đình sẵn sàng bỏ cả tiền triệu, đặt mua số lượng lớn về ăn dần. Theo khảo sát ở thời điểm hiện tại, thì giá rau âu khoảng 700.000 – 90.000 đồng/kg. Nhiều chủ cửa hàng cho biết, thời điểm này giá rau âu khá rẻ vì sẵn hàng. Chỉ vài tuần nữa nắng lên, nguồn hàng ít, khi vận chuyển nhanh hỏng, nên giá có thể cao gấp nhiều lần hiện tại.
Nhiều người dân tại Cao Bằng cũng bắt đầu trồng rau âu để cung cấp cho các thương lái, đầu mối và có nguồn thu nhập ổn định. "Xưa nghèo khổ, thiếu thốn, những buổi lên rừng bác thường tranh thủ hái ít rau về làm thực phẩm phục vụ bữa ăn của gia đình. Thật không nghĩ đến có ngày nhờ trồng các loại rau rừng này mà gia đình thoát nghèo..." , anh A Hu chia sẻ.
