Rau lỗ bình giờ là đặc sản hiếm, xuất hiện trong các nhà hàng, quán ăn và được người "sành ăn" lùng mua với giá lên tới 120.000 đồng/kg.
Nếu có dịp dạo chơi các phiên chợ của người dân ở Hà Giang, ghé vào các hàng quán bán rau củ quả bên đường ở cung đèo Mã Pì Lèng, không khó để nhận ra rằng các bó rau rừng bao giờ cũng là món hết hàng đầu tiên, nhiều loại thậm chí còn được bán với giá không hề rẻ tí nào. Trong số đó phải kể đến rau lỗ bình, một loại “đặc sản” núi rừng Tây Bắc ngon sạch, bổ khỏe, khiến nhiều khách du lịch thích mê.
Rau lỗ bình luôn là loại rau rừng đắt khách ở các phiên chợ vùng cao,
Đây là thứ rau được nhiều người dân vùng Tây Bắc hái về và chế biến thành các món ăn từ rất lâu, nhưng mãi đến thời gian gần đây, rau lỗ bình mới xuất hiện trên thị trường, được người sành ăn “săn đón”. Vậy là thứ rau vốn chỉ mọc dại, thậm chí thường bị người dân canh tác nhổ bỏ vì chiếm diện tích trồng hoa màu, nay lại được săn lùng.
Rau lỗ bình nếu nhìn sơ qua có nhiều nét tương đương với cây rau càng cua ở miền Tây Nam Bộ. Loại rau này thường mọc dại rất nhiều ở những vùng vách đá cao cheo leo của Tây Bắc như Cao Bằng, Hà Giang hoặc ở ven suối của các tỉnh phía nam như Gia Lai, Đắk Lắk. Lỗ bình từng được đưa vào hạng mục cần bảo tồn của Tây Nguyên, nhằm mục đích thoát khỏi nguy cơ tuyệt chủng, cung cấp những nguồn gen quý phục vụ đời sống.
Rau lỗ bình trông khá giống rau càng cua của miền Tây Nam Bộ.
Rau lỗ bình được biết đến là loại rau chuẩn sạch hữu cơ, có giá trị dinh dưỡng cao, vừa an toàn lại tốt cho sức khỏe, đặc biệt với phân khúc khách hàng cao cấp thích thực phẩm lạ, xanh, sạch. Theo như lời của anh Trần Cương - một chủ nhà hàng chuyên các món rau rừng ở Đức Trọng (Lâm Đồng), rau lỗ bình có mùi vị chua nhẹ, thanh mát, vị giòn, ngọt, sắc tố xanh đẹp mắt. Các món ăn từ rau lỗ bình rất nổi tiếng trong các nhà hàng như salad, lỗ bình xào tỏi, bánh xèo rau rừng, lẩu gà rau lỗ bình, rau rừng kho quẹt… được thực khách trong nhà hàng của anh Cương ưa thích.
Chị Hạnh Nguyễn (TP.HCM), một thực khách lần đầu biết tới món rau lỗ bình cho biết: “Quả thật mình nhìn đĩa rau rừng có lỗ bình là mê tít. Mấy món rau này với người miền xuôi quý hơn vàng, mê nhất là xào tỏi cay nồng”.
Rau lỗ bình có thể chế biến thành nhiều món ngon hoặc ăn kèm rau sống, nhúng lẩu…
Khác với chị Hạnh, chị Hứa Thị Nhung (TP.HCM) cho biết quê chị vốn ở Hà Giang, từ nhỏ đã được ăn rau lỗ bình nhiều lần. Tuy nhiên vào Nam lập nghiệp, món rau này dần trở thành ký ức với chị vì ở TP.HCM không thể nào tìm được giống rau này. “Mấy năm gần đây, mình đến các nhà hàng thì thấy lỗ bình xuất hiện nhiều, mùi vị vẫn như xưa, chỉ có cách chế biến là cầu kỳ hơn. Ngày xưa ở quê chỉ có hái về đem rửa sạch rồi luộc chấm muối vừng thôi mà rất ngon rồi”, chị Nhung cho biết.
Được biết, ngoài hình thức hái trên rừng để buôn bán lẻ trong các phiên chợ của người dân ở Tây Bắc, rau lỗ bình thời gian gần đây đã được trồng quy mô lớn ở các vườn rau trong nhà kính ở Đà Lạt, Lâm Đồng… Các nhà vườn đều đã nghiên cứu và lên kế hoạch mở rộng diện tích trồng lỗ bình để cung ứng thêm cho thị trường do nhu yếu đặt hàng ngày càng nhiều hơn.
Rau lỗ bình được trồng rộng rãi ở các nhà kính tại Lâm Đồng.
Tại TP.HCM hay các tỉnh lân cận, tìm loại rau này khá hiếm, do quá trình vận chuyển xa có thể làm rau bị mất nước, héo úa và dập, ảnh hưởng tới chất lượng của lỗ bình. Tuy nhiên, một số nhà hàng vẫn cung cấp loại rau này nhưng số lượng không nhiều, ngoài ra người mua có thể săn lùng được ở chợ mạng với giá dao động từ 100.000 - 120.000 đồng/kg.
Trên chợ mạng và các cửa hàng rau sạch, rau lỗ bình được nhiều người hỏi mua
Lỗ bình là một loại rau rất dễ trồng, chỉ cần đủ ẩm là tăng trưởng nhanh gọn, không phải phun bất kỳ thuốc gì vì chúng ít có sâu bệnh hại. Cây lỗ bình sau hơn 2 tháng có thể thu hoạch thân và lá, đạt năng suất hơn 3kg/m2.
Hiện tại, lỗ bình đang được thu mua với giá khoảng 65.00 đồng/kg lá tươi để đổ sỉ cho các nhà hàng chế biến các món ăn đặc sản hoặc đóng gói xuất đi. Thân cây của lỗ bình còn được sử dụng chữa viêm họng, viêm phế quản mãn tính, phong tê thấp, đau nhức xương khớp, chấn thương sưng đau…
