Rau tàu bay mọc dại ở khắp nước ta từ Bắc vào Nam, thường thấy ở miền núi nhiều hơn đồng bằng. Từ xa xưa nó đã được ông bà ta sử dụng như một loại rau dại ăn hàng ngày, không chỉ ngon mà còn có nhiều công dụng cho sức khỏe.
Rau tàu bay còn có tên gọi khác là kim thất, ngải rét, tên khoa học: Gynura crepidioides Benth, thuộc họ Cúc (Asteraceae). Cái tên tàu bay ra đời là vì khi có gió thổi, các nhụy hoa khô mang hạt bay uốn lượn trong gió để khuếch tán nên loài cây này được gọi là rau tàu bay. Một lý giải khác cho rằng đây là loại rau cứu đói bộ đội trong thời chiến đấu, phải ăn rau này để có sức chiến đấu với "tàu bay" của quân địch.
Rau tàu bay là cây cỏ hoang mọc dại nhiều nơi
Tàu bay là loại cây cỏ hoang dại mọc ở khắp nơi trên đất nước Việt Nam, đi đâu cũng có thể bắt gặp chúng. Cây mọc được trên cả đất sét, vách đá, không kén thời tiết, không cần nhiều nước… Cứ độ tháng 4 đến tháng 7 hàng năm, cây tàu bay lại đến mùa nở hoa và mùa sinh sản, mọc trải dài khắp các ruộng đồng. Tàu bay thân thảo, cao khoảng 1m, lá cây mỏng có dạng hình trứng dài, bản lá to, phần chóp phiến lá có hình thoi, phần dưới có những thuỳ xẻ sâu, mép lá có răng cưa, mùi thơm nhẹ. Cụm hoa dạng đầu, mọc ở nách lá hoặc ở ngọn, gồm nhiều hoa màu hồng nhạt, có mào lông mịn trắng đẹp mắt.
Từ xa xưa, rau tàu bay đã được ông bà ta sử dụng như một loại rau dại ăn hàng ngày, không chỉ là loại rau dại cứu đói trong những mùa kháng chiến oanh liệt, rau tàu bay còn có nhiều công dụng trị bệnh, tốt cho sức khỏe. Rau tàu bay có thể ăn sống, luộc, nấu canh hoặc xào với các loại nguyên liệu khác như thịt, tôm… Loại rau dại này có mùi đặc trưng như mùi xăng thơm, có phần dầu tự nhiên nổi lên khi luộc, vị khá đắng, tuy vậy nó lại rất dễ ăn và lạ miệng.
Không chỉ vậy, nhiều nghiên cứu chỉ ra thành phần dinh dưỡng trong rau tàu bay rất dồi dào. Theo dân gian, ăn rau tàu bay giúp tăng sức đề kháng, hỗ trợ tiêu hóa và giảm cân.
Hoa tàu bay đẹp mắt.
Chỉ là một loại rau cỏ mọc dại nên nhiều người tỏ ra khá bất ngờ khi biết được rằng loại rau này được bán với giá đắt đỏ lên tới 100.000 đồng/kg. Trên các sàn thương mại điện tử, rau tàu bay được bán ở nhiều cửa hàng. Chị Trần Bình Vy (Tây Ninh) có nhận bán rau tàu bay với số lượng sỉ, giá bỏ sỉ của chị Vy đã hơn 50.000 đồng/kg loại rau đã được nhặt bỏ phần rễ và làm sạch.
Khi được hỏi lý do tại sao rau rừng lại có giá đắt đỏ như vậy, chị Vy cho biết là do rau tự nhiên sinh trưởng, không sử dụng bất kỳ loại phân bón hay thuốc trừ sâu nào. Rau tàu bay vốn là rau rừng, có khả năng sinh trưởng mạnh mẽ lại tự chống lại sâu bệnh, côn trùng nhờ mùi đặc trưng nên khách mua hoàn toàn yên tâm là rau sạch.
Tàu bay luộc, nấu canh, có vị ngon và lạ lẫm nên rất được yêu thích.
Một số nơi mua rau tàu bay để điều chế thuốc, phần lớn khách của chị Vy mua rau để chế biến món ăn dân dã hằng ngày. Mùi vị của rau không quá đặc sắc nhưng lại là loại rau gắn liền với ký ức tuổi thơ của nhiều người, đồng thời là rau sạch có nhiều công dụng cho sức khỏe. Bán khá đắt khách, chị Vy cho biết cứ đến mùa là chị lại cắt rau trong vườn và thu gom của bà con, có nhiêu cũng bán hết, thậm chí còn không đủ để trả hàng cho khách đặt trước.
Ngoài rau tàu bay tươi, trên các sàn thương mại điện tử còn bày bán đa dạng các sản phẩm khác của loại rau này như rau tàu bay khô (sắc uống có thể trị bệnh ho), siro cỏ tàu bay hoặc hạt giống tàu bay cho những ai có nhu cầu trồng....
Rau tàu bay được bán với giá khá đắt trên sàn thương mại điện tử
Theo nghiên cứu, chiết xuất hydroethanolic từ lá cây tàu bay có tác dụng chống oxy hóa, chống viêm, tăng sinh nguyên bào sợi, co vết thương và tạo mạch từ đó giúp làm lành vết thương nhanh hơn. Theo Đông y cỏ tàu bay có tính năng hành huyết, chỉ huyết, sát khuẩn, giải độc, tiêu sưng, giảm đau.
