Thứ quả dại trong rừng sâu trước kia không ai ngó ngàng, nay thành đặc sản được các chị em ưa chuộng đến lạ.
Dù không phải mới xuất hiện nhưng năm nào cũng vậy, cứ đến mùa hè, chị em lại thi nhau đặt hạt đác về chế biến thành đủ các món ăn khác nhau như chè hạt đác, sữa chua hạt đác, hạt đác rim... Hạt đác to bằng đầu ngón tay, màu trắng đục, ăn mát, giòn sần sật, rất ngon và lạ miệng.
Thấy hạt đác đắt hàng, sẵn có người quen ở Nha Trang, chị Ánh Hồng (nhân viên kinh doanh ở Hai Bà Trưng, Hà Nội) đã bắt đầu bán hạt đác online 3 năm trở lại đây. Chị Hồng cho biết hạt đác là hạt rừng có nhiều ở Nha Trang, vào mùa hè nguồn cung hạt đác khá dồi dào. Mấy năm nay chị em đua nhau mua hạt đác, mỗi ngày chị bán được 50kg với giá từ 100.000-160.000 đồng/kg.
Mấy năm nay, hạt đác tạo thành "cơn sốt" được nhiều chị em ưa chuộng
Hạt đác to bằng đầu ngón tay, màu trắng đục, ăn mát, giòn sần sật, rất ngon và lạ miệng.
"Hạt đác tôi bán có 2 loại, loại hạt đác tươi và hạt đác qua chế biến như rim dứa, rim chanh leo, rim dâu tằm, mix vị. Nếu là người sành, biết ăn hạt đác rồi thì đa phần đặt mua hạt đác tươi về tự chế biến. Còn những người chưa biết hoặc bận rộn không có thời gian làm sẽ chọn loại rim sẵn, về chỉ việc cho vào ăn với sữa chua, với chè..., rất tiện lợi", chị Hồng nói.
Cũng là người bán hạt đác trên chợ mạng, chị Hoài An (ở Cầu Giấy, Hà Nội) cho biết chị bán hạt đác đã 4 năm nay, lúc đầu lượng người mua ít vì hạt lạ này ít người biết đến nhưng dần dần hạt đác đã tạo nên "cơn sốt" nên mỗi ngày chị bán được cả tạ, cả bán sỉ và bán lẻ.
"Thay vì bán hạt đác rim trắng, tôi chuyển sang rim đủ màu sắc, mùi vị như rim với dâu tây, chanh dây, đường phèn, cà phê, thơm, lá dứa, trà xanh và đào... Đây là món giải nhiệt mùa hè được chị em yêu thích nên đắt khách, nhiều khi còn làm không đủ hàng giao trong ngày, phải hẹn khách sang ngày hôm sau", chị An nói.
Hạt đác rim đủ vị với đủ màu sắc bắt mắt
Theo chị An, cách chế biến hạt đác khá đơn giản. Hạt đác tươi mua về, rửa sạch 3 lần nước, sau đó ngâm vào nước muối loãng 30 phút để sạch mùi, nhớt và rửa lại 2 lần rồi để ráo. Tùy theo sở thích mà có thể chọn hạt non, mềm, hoặc vừa phải, hoặc già, hơi cứng. Thông thường hạt dùng để chưng/rim thì nên chọn hạt non, mềm. Còn hạt tươi ngâm đường có thể chọn hạt vừa phải hoặc hơi già.
Dạo một vòng quanh chợ mạng và các sàn thương mại điện tử, rất nhiều địa chỉ rao bán thứ quà vặt này với nhiều mức giá khác nhau. Theo khảo sát, loại hạt đác rim các vị hoa quả được đóng trong hộp sang trọng, đẹp mắt có giá lên tới 240.000 đồng/kg.
Hạt đác rim hoa quả, được đống hộp đẹp đẽ có giá lên tới 240.000 đồng/kg
Hạt đác là loại hạt dại trong rừng sâu, còn có tên gọi khác là báng, co pảng, quang lang, bụng báng, búng báng, báng búng, tavak, rượu trời, cây dừa núi. Cây đác hình dáng giống cây chà mọc hoang bạt ngàn trong rừng, có nguồn gốc khu vực nhiệt đới châu Á, từ đông Ấn Độ về phía đông đến Malaysia, Indonesia, và Philippines… Tại Việt Nam, hạt đác có nhiều ở các tỉnh Nghệ An, Quảng Nam, Khánh Hòa, Phú Yên... Các chân núi ẩm ở Cao Bằng, Lạng Sơn cũng có đác.
Quả đác mọc hoang dại trong rừng sâu, được coi là món quà của thiên nhiên
Được biết, phải mất 10 năm cây đác mới cho trái, sau khi ra hoa, kết quả, phải chờ tới 3 năm nữa mới có thể thu hoạch, sau đó cây đác sẽ không ra trái nữa cho đến khi chết đi. Quả đác có hình dáng giống như quả dừa nhưng kích thước bé hơn, quả kết thành từng buồng lớn căng tròn, xanh mướt, mỗi quả có 3-4 hạt.
Mùa thu hoạch hạt đác từ tháng 4 đến tháng 6 hằng năm. Nếu thu hoạch sau tháng 6 thì hạt đác bị già, cứng và có thể xuất hiện mầm non màu vàng nhạt bên trong.
Quả đác có hình dáng giống như quả dừa nhưng kích thước bé hơn, quả kết thành từng buồng lớn căng tròn
Quá trình đi hái hạt đác cũng không hề đơn giản. Để hái được quả đác, người dân phải vào tận trong rừng sâu chặt cả buồng, canh rắn rết quanh gốc rồi mang về nhà. Ngoài ra, quả đác có nhựa lại gây ngứa nên khi mang được những buồng đác về người ta phải chất thành những đống lớn, đem đốt cháy vỏ ngoài hoặc luộc lên rồi mới tách lấy hạt. Thứ quả rừng này được ví như là món quà tinh túy nhất từ thiên nhiên, không chỉ sạch mà còn nhiều chất dinh dưỡng.
