Đặc sản ở Tuyên Quang không chỉ là những cô gái xinh đẹp mà còn là một loạt những món ăn ngon nức nở.
Bánh nếp nhân trứng kiến
Hai món tưởng chừng rất trái khoái không hợp nhau ấy vậy mà lại trở thành đặc sản của cả vùng: bánh nếp nhân trứng kiến. Muốn ăn bánh này thì chỉ có đến Tuyên Quang vào dịp mùa xuân. Vì đây là mùa kiến đen sinh sản nhiều nên trứng cũng ngon nhất.
Những cái trứng màu trắng sữa được xào khéo léo và nêm nếm cho vừa ăn. Gạo nếp nương dùng làm vỏ bánh bao bọc phần nhân trứng kiến đã được xào. Người Tày thường dùng lá vả không quá già để gói bánh.
Ngày nay kiến đen bớt dần nên phần nhân có thể trộn thêm thịt lợn, vừng, đậu phộng… nhưng cái mùi vị ngọt bùi nguyên thủy của bánh cũng không hề mất đi. Bánh nếp nhân trứng kiến ăn ngon nhất khi bánh còn nóng.
Món bánh trứng kiến này chỉ khi tới Tuyên Quang du lịch vào mùa xuân bạn mới có thể được thưởng thức. Bởi mùa xuân là thời điểm trứng kiến sinh sôi và phát triển rất nhiều nên trứng sẽ rất ngon. Tuy nhiên, hiện nay loài trứng đen cũng ít dần nên phần nhân làm bánh nếp trứng kiến sẽ được thêm thịt lợn hay vừng và đậu phộng. Tuy phần nhân có thêm một số nguyên liệu nhưng món ăn này vẫn giữ được hương vị độc đáo của nó.
Mắm cá ruộng Chiêm Hóa
Cũng là một món ăn đặc sản Chiêm Hóa Tuyên Quang, mắm cá ruộng Chiêm Hóa được biết đến như món ăn truyền thống và là vị thuốc giải rượu hiệu nghiệm. Mắm cá ở đây làm khá công phu và cầu kì. Người ta phải mất 3 tháng nuôi cá tại ruộng và ủ men 10 tháng sau thì mới có được món mắm cá làm mắm đặc biệt này. Món mắm cá ngon sẽ có mùi thơm nức, không hề tanh hay hôi, màu đỏ tía nhìn rất bắt mắt.
Mắm cá ruộng muốn ngon phải lựa những con chép ruộng béo tròn. Qua các công đoạn chế biến cầu kỳ thì việc ủ cá là quan trọng nhất. Cá được trộn đều với xôi nếp lên men, lá men đỏ, giềng, lá trầu không, muối, nước. Thông thường mắm cá ruộng Chiêm Hóa phải ủ trong 10 tháng mới có thể đem ra sử dụng.
Mắm cá thành phẩm có màu đỏ tía, nếp không vỡ và cá còn nguyên con. Món mắm đặc biệt này chấm rau hay ăn kèm cơm lam thì tuyệt vời không gì bằng.
Cam sành Hàm Yên
Cam Hàm Yên Tuyên Quang là loại cam ngon ngọt được rất nhiều người yêu thích. Cam Hàm Yên là loại cam sành được trồng tại vùng núi cao nên vị ngọt thanh dịu mát. Giống cam này đã được trồng tại Hàm Yên Tuyên Quang từ rất lâu.
So với các loại cam sành thông thường thì cam Hàm Yên có hàm lượng vitamin cao hơn. Lượng đường có trong cam là trên 10%. Ngoài ra, bên trong giống cam này còn có thêm các thành phần axit hữu cơ với hoạt tính sinh học cao cùng với các khoáng chất khác rất có lợi cho sức khỏe. Do đó, rất nhiều người tìm mua giống cam này để ăn khi có dịp đi du lịch Tuyên Quang.
Bất cứ ai khi đã từng ăn giống cam sành này sẽ đều cảm nhận được hương vị tươi mát, ngọt sắc của nó. Khi bóc vỏ ngoài ra, bạn sẽ thấy bên trong là những tép cam chín vàng mọng nước trông rất hấp dẫn và đẹp mắt. Về độ ngon sạch thì giống cam này đã được kiểm chứng và được công nhận là thương hiệu cam sạch nên khi ăn sẽ rất đảm bảo cho sức khỏe.
Cơm lam
Cơm lam là món cơm đặc trưng của đồng bào Tây Bắc. Chỉ từ ống nứa non và gạo nếp nương mà người Tuyên Quang đã sáng tạo ra món ăn mê say lòng biết bao người này. Từ “lam” trong tiếng Thái nghĩa là nướng trên lửa than.
Người ta chọn gạo nếp nương và nước suối cho vào ống nứa non. Việc nướng cơm phải xê dịch từ xa đến gần để cơm chín vừa không bị khê hay nhão. Khi chín từng ống nứa sẽ được cắt ra những khúc vừa ăn.
Cơm lam khi chín kết dính lại thành khối như ống nứa. Mùi cơm phảng phất vị nứa nghe ngọt tận tâm can. Cơm lam Tuyên Quang ăn kèm cá sấy hay cá nướng và chén muối thì tuyệt không gì bằng. Đặc biệt, cơm lam chấm với mắm cá ruộng Chiêm Hóa cũng vô cùng thơm ngon.
Măng khô
Măng khô là một đặc sản nổi tiếng ở Tuyên Quang mà ai đến đây cũng muốn mua về làm quà. Măng ở đây có vị tự nhiên, non, ngọt tươi, không chát. Măng vừa đào xong có thể làm được ngay. Người ta thường làm thủ công, luộc rồi phơi 3 đến 4 nắng tự nhiên là khô cứng, không hóa chất rất an toàn cho sức khỏe.
Măng khô ngon sẽ có đượm mùi của nắng, không có mùi chua không giống như những loại măng khác kém chất lượng. Măng khô mua về, bạn có thể chế biến thành nhiều món ăn như: bún ngan măng khô, thịt kho măng khô, chân giò hầm măng,…
