Từ trước đến nay, y văn thường nói đến hiện tượng trầm cảm sau sinh, sau ly hôn, sau đổ vỡ trong công việc… chứ ít khi nói đến hiện tượng trầm cảm sau… kết hôn.
Trong thực tế, hiện tượng này không phải là hiếm tuy chưa có con số thống kê chính xác bởi đây là vấn đề khá tế nhị và thường bị người trong cuộc giấu giếm.
Đời mất vui khi đã vẹn câu thề?
Ngày cưới được coi là một trong những ngày hạnh phúc nhất đời. Nhưng có người thú nhận là sắp đến ngày cưới rồi, tất cả thiếp mời đã được gửi đi, cỗ bàn đã đặt hết thì lại thấy sự lựa chọn của mình có vấn đề, là sai lầm, không hợp… nhưng họ không dám từ bỏ vì sợ gây đau khổ cho người kia cũng như khó xử cho cha mẹ, họ hàng… nên liều nhắm mắt đưa chân. Có người dù hoàn cảnh bản thân, gia đình còn nhiều khó khăn nhưng do hủ tục, sợ thua kém người đời nên tìm mọi cách làm một đám cưới thật “hoành tráng”, để sau ngày vui là những ngày ưu tư vì lo... trả nợ. Có người lấy nhau không phải vì tình yêu mà do sự sắp đặt cưỡng ép của gia đình, do bị đối phương đeo bám quá mức, để trả thù một cuộc tình đổ vỡ hoặc lấy nhau vì tiền, vì địa vị của cha mẹ… Có người lấy nhau vì lỡ có thai trong khi chưa có kinh nghiệm trong đời sống vợ chồng, chưa có đủ cơ sở vật chất tối thiểu… nên sau khi cưới không biết xử lý các tình huống xảy ra trong sinh hoạt hàng ngày dẫn đến cãi vã và bạo lực, bỏ về nhà bố mẹ đẻ…
Có những người luôn chờ đợi một đêm tân hôn đầy lãng mạn như trong tiểu thuyết hay trên phim ảnh, nhưng đêm động phòng cảm thấy thất vọng, có khi còn sợ hãi, đau đớn do người kia không có kinh nghiệm.
Mặt khác, ngày nay con người hiểu biết hơn, đời sống vật chất cao hơn nên tiêu chuẩn đối với bạn đời cũng cao hơn. Có đôi sau khi kết hôn mới lộ rõ những tính xấu như cờ bạc, rượu chè, sinh hoạt bừa bãi, ghen tuông ích kỷ… Họ cho rằng lấy nhau rồi không cần giữ gìn ý tứ nên làm “đối tác” thất vọng, sống cảnh đồng sàng dị mộng mà người trong cuộc mới hiểu.
Không chữa sớm sẽ thành nan y
Các triệu chứng của trầm cảm sau ngày cưới không khác gì triệu chứng trầm cảm thường thấy: buồn rầu, lo âu, chán nản, mệt mỏi, ăn không ngon, mất ngủ, sút cân, mất thích thú trong quan hệ tình dục, giảm hiệu suất làm việc và nặng nhất là tự sát… Các triệu chứng tuỳ thuộc thời gian dài ngắn, mức độ trầm trọng của xung đột và khả năng chịu đựng của mỗi người…
Các triệu chứng tuỳ thuộc thời gian dài ngắn, mức độ trầm trọng của xung đột và khả năng chịu đựng của mỗi người… (ảnh minh họa)
Những trục trặc sau kết hôn nếu không được giải quyết sớm sẽ dẫn đến các mâu thuẫn lớn phát sinh trầm cảm mà hậu quả là ly thân, ly dị, bạo hành gia đình... Trong trường hợp này cả hai giới đều chịu tổn thất, nhưng thường nữ giới thiệt thòi hơn do tâm lý xã hội “thuyền theo lái, gái theo chồng” và khi phải ly hôn, phụ nữ cũng dễ bị mang tiếng hơn; mặt khác, phụ nữ hay giấu giếm, không bộc lộ cảm xúc thật của mình ngay cả với người thân và thường âm thầm chịu đựng. Không chỉ người trong cuộc bị ảnh hưởng mà người thân như bố mẹ và con cái sau này cũng dễ có nguy cơ bị trầm cảm và các rối loạn khác…
Để giải quyết tình trạng này, các nhà tâm lý học khuyên khi yêu nhau cần tìm hiểu kỹ, xã hội cần có những lớp học về kỹ năng làm vợ chồng trước khi cưới, giảng giải những điều cơ bản trong đời sống vợ chồng hay còn gọi là kỹ năng xử lý tình huống... Và chớ nên hiểu hôn nhân là đoạn kết của tình yêu mà thực ra là sự khởi đầu, chông gai hay lãng mạn tuỳ vào sự vun đắp liên tục của cả hai phía.
Nhân vô thập toàn, đã yêu thì phải biết chấp nhận tất cả tốt xấu của người mình yêu. Nếu gặp trục trặc, các đôi uyên ương nên gặp các nhà tâm lý, bác sĩ tâm thần và các bậc cha mẹ vốn nhiều kinh nghiệm để nhận được những lời chỉ bảo, giúp đỡ, không nên âm thầm chịu đựng. Có trường hợp chỉ cần trị liệu tâm lý, đôi khi cũng cần kết hợp cả thuốc chống trầm cảm. Đừng để tình trạng trầm cảm diễn ra từ vài tháng thành nhiều năm, thậm chí cả đời người do không được xử lý thoả đáng…
BS Lê Đào Nghĩa, bệnh viện tâm thần ban ngày Mai Hương, Hà Nội
