Ở bất kể lứa tuổi nào, trẻ cũng có thể bị chậm tăng trưởng, nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời sẽ ảnh hưởng lâu dài đến sự phát triển của trẻ.
Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Khánh (Khoa Nội Tiết - Chuyển hóa - Di truyền, Bệnh viện Nhi Trung ương) cho biết, hiện nay, chậm tăng trưởng chiều cao của trẻ là mối quan tâm hàng đầu của các bậc cha mẹ.
TS Khánh cho biết, mỗi ngày các bác sĩ ở khoa tiếp nhận từ 30-50 trường hợp bệnh nhi được gia đình đưa đến khám chậm tăng trưởng chiều cao. Điều đáng nói, từ trẻ sơ sinh đến trước khi dậy thì, trẻ đều có nguy cơ bị chậm tăng trưởng chiều cao.
Điển hình là trường hợp của bé gái Nguyễn L.A. (17 tháng tuổi, Hà Nội) đến khám tại bệnh viện Nhi Trung ương vì chậm lớn. Theo đó, chiều cao của bé L.A. khi đến khám chỉ có 59cm (chiều cao của trẻ ở độ tuổi này là 74-86cm), qua thăm khám và xét nghiệm, trẻ được chẩn đoán thiếu hormone tăng trưởng và bắt đầu điều trị hormone tăng trưởng lúc 19 tháng tuổi, đến nay bé L.A. đã điều trị được 5 năm.
Hay như trường hợp cháu Trần Văn M. (6 tuổi, 3 tháng, ở Hải Phòng) đến khám với chiều cao 94cm (chiều cao bình thường của trẻ ở tuổi này là 117-127cm). Sau khi được thăm khám, các bác sĩ chẩn đoán cháu bị thiếu hormone tăng trưởng.
Trẻ chậm tăng trưởng chiều cao được bác sĩ thăm khám.
Mẹ cháu M. cho biết, trong cuộc sống hàng ngày gia đình rất quan tâm đến việc chăm sóc con. Thậm chí trong ăn uống hàng ngày, bố mẹ mua những loại thực phẩm đắt tiền bồi bổ cho con. Thậm chí, khi con bị các bạn gọi là "nấm lùn" mẹ cháu M. đi mua nhiều loại thực phẩm chức năng bồi bổ cho con nhưng đều không hiệu quả. Khi đưa đi khám, mẹ cháu M. bàng hoàng khi bác sĩ kết luận con bị thiếu hormone tăng trưởng.
Từ trường hợp trên, TS Khánh cho biết có nhiều nguyên nhân dẫn đến chậm tăng trưởng chiều cao ở trẻ như suy dinh dưỡng, bị các bệnh lý dị tật bẩm sinh, loạn sản sụn, còi xương, thiếu máu, suy thận mạn hoặc các bệnh lý nội tiết như suy giáp, thiếu hormone tăng trưởng. Trong đó thiếu hormone tăng trưởng là một trong những nguyên nhân quan trọng, tỉ lệ mắc bệnh khoảng 1/4000 – 1/10.000 trẻ.
Điều đáng nói chậm tăng trưởng chiều cao có thể xảy ra bất cứ lúc nào, thậm chí là khi trẻ mới sinh ra cũng có biểu hiện chậm tăng trưởng chiều cao. TS Khánh cho rằng, hormone tăng trưởng là hormone cần thiết để giúp cơ thể trẻ phát triển chiều cao. Ngoài ra, hormone tăng trưởng còn là hormone giúp chuyển hoá làm giảm khối mỡ, tăng khối cơ trong cơ thể.
"Trẻ em thiếu hormone tăng trưởng sẽ chậm phát triển cơ thể, tăng nguy cơ gãy xương và bệnh tim mạch. Nếu trẻ chậm tăng trưởng do thiếu hormone tăng trưởng nhưng không được điều trị kịp thời, chiều cao cuối cùng của trẻ sẽ thấp hơn nhiều so với chiều cao đáng lý trẻ sẽ đạt được khi trưởng thành", TS Khánh cảnh báo.
Bố mẹ cần thường xuyên theo dõi chiều cao cho trẻ theo độ tuổi để kịp thời phát hiện những bất thường.
Về vấn đề điều trị, TS Khánh chia sẻ điều trị hormone tăng trưởng cho trẻ chậm tăng trưởng chiều cao tại Bệnh viện Nhi Trung ương được tiến hành từ năm 2005. Cho tới nay đã có trên 900 trẻ đang điều trị hóc môn tăng trưởng tại bệnh viện này với các nhóm bệnh do thiếu hormone tăng trưởng, Turner, Prader Willi, chậm tăng trưởng so với tuổi thai.
Kết quả điều trị của các bệnh nhân thiếu hormone tăng trưởng cho kết quả rất tốt: năm đầu trẻ tăng trung bình 10-12cm, năm thứ 2 tăng trung bình 7-9cm, các năm sau đó tăng trung bình 6cm. Điển hình như trường hợp của bé L.A. đã nói ở trên, sau 5 năm điều trị đã có sự thay đổi đáng ngạc nhiên: năm đầu tiên trẻ tăng được 14cm, năm thứ 2 trẻ tăng 10cm, năm thứ 3 tăng 13cm và năm thứ 4 tăng 6cm. Hiện trẻ 5 tuổi 8 tháng và cao 101cm.
Hay như một bé trai 8 tuổi khác, đến khám với chiều cao 106,5cm và cũng được chẩn đoán thiếu hormone tăng trưởng. Sau 18 tháng điều trị, trẻ tăng được 20cm chiều cao. Sau 6 năm 3 tháng điều trị, chiều cao tăng 42cm. Hiện trẻ 14 tuổi 6 tháng và cao 148,5cm.
Theo các chuyên gia, việc theo dõi chiều cao của trẻ trên biểu đồ tăng trưởng là rất cấn thiết. Điều này giúp bố mẹ biết được chiều cao và tăng trưởng của con có bình thường hay không. Với trẻ thiếu hormone tăng trưởng thì càng điều trị sớm, trẻ có thể bắt kịp tăng trưởng của trẻ bình thường. Trẻ thiếu hormone tăng trưởng được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, hầu như sẽ đạt được chiều cao tối đa lúc trưởng thành theo di truyền của từng trẻ.
Bất kỳ thời điểm nào thấy trẻ phát triển chiều cao thấp hơn giới hạn bình thường và tốc độ tăng trưởng chậm thì gia đình nên đưa con đi khám bác sĩ chuyên khoa Nội tiết Nhi để xác định chẩn đoán và nguyên nhân. Đặc biệt, cần điều trị đúng thời điểm, đúng liều, tốt nhất là trong khoảng độ tuổi 4-13, trước khi các sụn xương của trẻ đóng lại. Điều trị chậm tăng trưởng chiều cao ở trẻ các bác sĩ chủ yếu điều trị bằng đường tiêm, vì vậy cần tiêm thuốc đều đặn theo sự chỉ dẫn của bác sĩ. Nếu không được điều trị, trẻ thiếu hóc môn tăng trưởng có chiều cao trung bình chỉ từ 135-145 cm.
