Tự kỷ có phải là bệnh không?

Tự kỷ là khái niệm quen thuộc nhưng rất nhiều người đã nhầm lẫn đây là một căn bệnh. Theo Dịch vụ Y tế Quốc gia (NHS) của Anh, tự kỷ không phải là một căn bệnh. Tự kỷ không có nghĩa là bạn bị ốm hay bệnh tật. Nó có nghĩa là bộ não của bạn hoạt động theo một cách khác với những người khác. 

Tự kỷ là một rối loạn bẩm sinh, xuất hiện trong những năm đầu đời của trẻ và có thể được phát hiện từ rất sớm. Tự kỷ không phải là một tình trạng y tế với các phương pháp điều trị hoặc có cách "chữa khỏi" rõ ràng. Tuy nhiên, một số người mắc chứng tự kỷ có thể cần sự hỗ trợ của người khác trong một số công việc nhất định. 

Người bị tự kỷ hoàn toàn có thể sống một cuộc sống hạnh phúc. Họ vẫn có thể tìm việc làm, kết bạn, duy trì các mối quan hệ xã hội hay lập gia đình nhưng họ có thể phải cần tới sự trợ giúp.

Hiện chưa rõ nguyên nhân của chứng tự kỷ. Tự kỷ có thể ảnh hưởng đến những người trong cùng một gia đình. Vì thế, đôi khi bố mẹ mắc chứng tự kỷ có thể sinh con ra cũng gặp tình trạng tương tự.

Tự kỷ không phải do những nguyên nhân sau:

- Bố mẹ không tốt

- Vắc-xin

- Chế độ ăn uống

- Bệnh nhiễm trùng.

Dấu hiệu của tự kỷ

Người tự kỷ thường có một số biểu hiện sau: 

- Khó giao tiếp và tương tác với người khác

- Khó hiểu được cách người khác nghĩ và cảm nhận

- Cảm thấy căng thẳng hoặc khó chịu với những thứ như đèn quá sáng hoặc tiếng ồn lớn

- Cảm thấy lo lắng hoặc buồn phiền về những tình huống và sự kiện xã hội không quen thuộc

- Mất nhiều thời gian hơn để hiểu thông tin

- Làm hoặc nghĩ lặp đi lặp lại những điều giống nhau.

- Có những hành vi định hình như đi kiễng gót, quay tròn người, ngắm nhìn tay, nhìn nghiêng, lắc lư người, nhảy lên nhảy xuống.

- Trong môi trường ít biến đổi và thường chống đối lại sự thay đổi hoặc không vừa ý bằng ăn vạ, ném phá, cáu gắt, đập đầu, cắn hoặc đánh người.

Chẩn đoán tự kỷ ở trẻ bằng phương pháp nào?

Chưa có xét nghiệm sinh học đặc hiệu để chẩn đoán tự kỷ. Tuy nhiên, chứng tự kỷ có thể được phát hiện thông qua những cách thức sau:

- Làm một số xét nghiệm nếu thấy trẻ có những bệnh lý thực thể kèm theo.

- Nếu tiền sử trẻ có co giật cần cho làm điện não đồ, nghi ngờ có tổn thương não cho chụp cắt lớp vi tính hoặc MRI sọ não.

- Nghi ngờ trẻ có vấn đề về tai mũi họng, răng hàm mặt, cần gửi khám ‎chuyên khoa để kiểm tra thính lực, phanh lưỡi.

- Nếu quan sát thấy hình thái trẻ bất thường nên cho làm nhiễm sắc thể, đo chức năng tuyến giáp.

- Tiến hành các bài kiểm tra tâm lý:

+ Đánh giá sự phát triển tâm vận động cho trẻ dưới 6 tuổi có thể sử dụng test Denver II, thang Balley. Đối với trẻ lớn trên 6 tuổi có thể làm test trí tuệ như Raven, Gille, WISC.

+ Để sàng lọc sớm cho trẻ tự kỷ ở lứa tuổi 16-24 tháng, áp dụng bảng hỏi M-CHAT (Modified Checklist for Autism in Toddlers) gồm 23 câu hỏi. Nếu kết quả 3 câu trả lời có vấn đề cần lưu ý nguy cơ trẻ bị tự kỷ.

+ Sử dụng thang đo mức độ tự kỷ CARS (Childhood Autism Rating Scale) để phân loại mức độ tự kỷ: Nhẹ, trung bình và nặng. Thang đo này gồm 15 mục và cho điểm mỗi mục từ 1 đến 4 điểm. Nếu điểm của CARS từ 31 đến 36 điểm là tự kỷ nhẹ và trung bình, nếu từ 36 đến 60 điểm là tự kỷ nặng.

Phân loại chứng tự kỷ

Tự kỷ là một phổ. Điều này có nghĩa là mọi người mắc chứng tự kỷ đều khác nhau. Có thể phân loại theo lâm sàng 5 loại tự kỷ như sau:

- Tự kỷ điển hình (tự kỷ Kanner): Bao gồm các dấu hiệu bất thường trong những lĩnh vực tương tác xã hội, chậm hoặc rối loạn ngôn ngữ giao tiếp, hành vi định hình cùng với những mối quan tâm bị thu hẹp, khởi phát trước 3 tuổi.

- Hội chứng Asperger (tự kỷ chức năng cao): Có các dấu hiệu kém tương tác xã hội nhưng vẫn có quan hệ với người thân, có khả năng nói được nhưng cách giao tiếp bất thường, không chậm phát triển nhận thức. Các dấu hiệu bất ‎thường xuất hiện sau 3 tuổi. Người mắc hội chứng Asperger có thể xuất hiện khả năng đặc biệt như giỏi ghi nhớ, giỏi chơi nhạc cụ... nhưng với tỷ lệ rất ít.

- Hội chứng Rett: Hầu như chỉ có trẻ gái bị mắc, sự thoái triển các kỹ năng ngôn ngữ, giao tiếp, tương tác, vận động xảy ra khi trẻ ở lứa tuổi 6-18 tháng, có những động tác định hình ở tay, vẹo cột sống, đầu nhỏ, chậm phát triển trí tuệ mức nặng.

- Rối loạn Heller (Rối loạn thoái hóa): Từ lúc biết đi cho đến lúc 6 tuổi, trẻ sẽ bắt đầu bị thoái hóa, mất trí thông minh, khả năng ngôn ngữ, khả năng thích nghi với cuộc sống, kiểm soát đại tiểu tiện, kỹ năng chơi và vận động.

- Rối loạn phát triển bao quát - không phân định rõ (PDD-NOS): Có những dấu hiệu bất thường thuộc một trong 3 dạng tự kỷ điển hình nhưng không đủ để chẩn đoán.

Điều trị chứng tự kỷ ở trẻ

Điều trị hành vi và giao tiếp

- Phương pháp ứng dụng phân tích hành vi (ABA). ABA thường được sử dụng trong trường học và phòng khám để giúp con bạn học được những hành vi tích cực và giảm những hành vi tiêu cực. Cách tiếp cận này có thể được sử dụng để cải thiện nhiều loại kỹ năng và có nhiều loại khác nhau cho các tình huống khác nhau.

- Phương pháp Floortime: Nó liên quan đến việc bạn cùng con chơi và làm những hoạt động mà chúng thích trên sàn nhà. Nó giúp hỗ trợ sự phát triển cảm xúc và trí tuệ bằng cách giúp họ học các kỹ năng xung quanh giao tiếp và cảm xúc.

- Phương pháp TEACCH: Phương pháp điều trị này sử dụng các dấu hiệu trực quan như thẻ hình ảnh để giúp con bạn học các kỹ năng hàng ngày như mặc quần áo. Thông tin được chia thành các bước nhỏ để họ có thể tìm hiểu nó dễ dàng hơn.

- Hệ thống giao tiếp bằng trao đổi tranh (PECS - Picture Exchanged Communication System) được áp dụng nhằm làm cho trẻ hiểu các bước của công việc, hiểu lịch trình, thể hiện nhu cầu và tăng khả năng tương tác.

- Phương pháp trị liệu Occupational Therapy: Phương pháp điều trị này giúp con bạn học các kỹ năng sống như tự ăn và mặc quần áo, tắm rửa và hiểu cách quan hệ với người khác. Các kỹ năng trẻ học được nhằm giúp trẻ sống độc lập nhất có thể. 

- Phương pháp trị liệu chức năng điều hòa cảm giác (Sensory Integration Therapy):  Nếu con bạn dễ bị khó chịu bởi những thứ như đèn sáng, một số âm thanh nhất định hoặc khi bị chạm vào, liệu pháp này có thể giúp chúng học cách đối phó với loại thông tin giác quan đó.

Thuốc

‎Hiện không có thuốc đặc hiệu điều trị tự kỷ mà chỉ dùng thuốc điều trị một số triệu chứng kèm theo. Một số thuốc an thần kinh có tác động làm giảm ‎hành vi tăng động, cơn hờn giận, hung tính, tự gây thương tích, hành vi định ‎hình, rối loạn ám ảnh nghi thức.

Dinh dưỡng

Các chuyên gia không khuyến nghị bất kỳ chế độ ăn cụ thể nào cho trẻ mắc chứng tự kỷ, nhưng việc bổ sung dinh dưỡng hợp lý là rất quan trọng. Đôi khi cha mẹ thử loại bỏ những thứ như gluten để xem liệu nó có giúp cải thiện các triệu chứng hay không.

Tuy nhiên, không có nghiên cứu nào chứng minh rằng loại bỏ gluten hoặc casein (protein trong lúa mì và các sản phẩm sữa) khỏi chế độ ăn uống của trẻ tự kỷ là một cách điều trị hữu ích và hạn chế các loại thực phẩm như sữa có thể ngăn cản sự phát triển xương.

Trẻ em mắc chứng tự kỷ thường có xương mỏng hơn nên bổ sung đầy đủ thực phẩm xây dựng xương rất quan trọng. 

Bệnh thạch nữ là bệnh gì? Phụ nữ bị bệnh thạch nữ có quan hệ được không?

Căn bệnh khó nói này đã gây ra không ít câu chuyện đau lòng cho các chị em khi mắc phải.

Bấm xem >>

Sống khỏe