Mấy năm gần đây, ở Hà Nội bán một loại quả rừng lạ, nhiều người không biết tên, đó là quả chay rừng, chín hay xanh đều có thể ăn được.
Cây chay mọc dại nhiều ở các vùng đồi núi nước ta, trong đó chủ yếu là ở các tỉnh miền Bắc như Phú Thọ, Hòa Bình, Lạng Sơn, Bắc Cạn... Loại cây này khá gần gũi, gắn liền với quả cau, miếng trầu. Thân vỏ của cây chay được dùng để ăn trầu, giúp cho miếng trầu thêm mùi thơm và màu đỏ thắm.
Cây chay ra hoa vào cuối xuân, khoảng tháng 3, tháng 4, đến khoảng tháng 8 là lúc chay rừng chín rộ. Chay chín màu vàng cam xen lẫn trái xanh già lủng lẳng trên cây, mọc ở trên lối mòn nhỏ dẫn vào rừng, ra nương rẫy... Nhiều người biết cây chay để ăn trầu, còn quả chay có thể ăn được thì chắc hẳn không phải ai cũng biết.
Bạn Minh Anh (ở Đống Đa, Hà Nội) chia sẻ: "Nhà mình ở quê có chục cây chay, bà nội trồng từ lâu rồi. Ngày trước bà trồng để lấy vỏ chay nhai trầu còn giờ ít người ăn trầu lắm. Đến mùa cây chay đầy quả chín vàng cam nằm xen lẫn trái xanh già, lủng lẳng trên cành. Quả chay lúc còn nhỏ to cỡ đầu cọng nhang (que hương), có màu vàng; khi già to quả bằng trái chanh, màu vàng cam, ruột hồng và có nhiều hạt, bề mặt vỏ láng mịn như nhung".
Quả chay chín hay xanh đều có thể ăn được. Nó có vị chua chua ngọt ngọt người dân thường nhặt về để làm các món ăn như kho cá, nấu canh chua ngon nức tiếng. Ngoài dùng chay tươi, nhiều người còn thái quả chay phơi khô để ăn dần.
Mấy năm gần đây, loại quả lạ này được bán nhiều trên chợ mạng, thỉnh thoảng còn được bán ở các chợ dân sinh với giá khoảng 50.000-75.000 đồng/kg.
"Ngày bé thỉnh thoảng mình nhặt vài quả chín để ăn nhưng giờ chỉ nhớ là nó thơm thôi chứ không nhớ vị nó như thế nữa. Mấy hôm trước tình cờ mình gặp được trên chợ gần nhà có chị bán quả chay, mình mừng quá mua ngay mấy cân nhưng mà chỉ mua được chay xanh chứ không có quả chín, phơi khô kho với cá rất ngon", bạn Ni Lương chia sẻ.
Trên chợ mạng, loại quả này được rao bán khiến nhiều chị em tò mò bởi từ trước đến nay không biết đây là quả gì. "Chắc có ai đó trong số chúng ta vẫn chưa biết tới quả này, đó là quả chay tươi quả có vị chua thanh nấu canh chua thơm ngon hết sảy. Quả chay sạch 100%, không có thuốc bảo quản bởi cây cao vút hay mọc trên rừng và đồi. Đang vào mùa nên ăn tầm này rất tươi ngon, ai muốn lưu lại một chút vị quê hương hay muốn thử cho biết vị thì đặt hàng em nhé", bạn Trà Nguyễn rao bán quả chay rừng trên chợ chung cư.
Trà cho biết đến mùa, người dân quê chị ở Phú Thọ lại đi thu hái quả chay ở đồi và rừng, mỗi ngày thu hoạch được 30-50kg, những hôm gặp cây sai thì cho trái nhiều hơn rồi bán cho thương lái. "Lúc đầu quả này ít người biết đến, nhưng gần đây các chị em ăn thử xong mê mẩn, mỗi người đặt 3-5kg để ăn dần. Loại hoa quả này để ăn chơi rất ngon, lớp thịt mềm khá dày, vị ngọt pha lẫn chua nhẹ. Hoặc có thể dầm nước rau muống luộc, nấu canh chua hoặc kho cá cũng rất đặc biệt”.
Chị Trà cho biết, trái chay nếu ăn không hết thì cắt phơi khô, có thể bảo quản ăn quanh năm mà vẫn giữ được vị thơm ngon. Trên sàn thương mại điện tử, chay khô được rao bán với giá 200.000 đồng/kg.
Chị Hà Hoàng nhớ lại: "Ngày hè thích nhất chay dầm nước rau muống luộc. Rau muống luộc chín, vớt ra rồi mới thả trái chay vào và đun sôi thêm một chút. Phải nhớ không nên cho chay và rau vào cùng lúc vì sẽ làm cho rau chuyển sang màu đỏ quạch. Ăn mỗi rau với nước canh thôi cũng rất đưa cơm. Bây giờ thấy chay bán trên chợ mạng, tôi mua mấy cân ăn dần, vị chua thanh đặc trưng của chay khác hẳn với sấu hay quả tai chua".
