Đứng xa cả mét vẫn bốc mùi nhưng loại rau này đang được xem là đặc sản đắt khách của vùng Tây Bắc.
Trên khắp các vùng miền của Việt Nam, có nhiều đặc sản trời ban vừa ngon vừa lạ mà không phải ai cũng biết. Bên cạnh những món đặc sản "hoa thơm của lạ" thì cũng có những thứ chỉ cần nghe tên thôi cũng đã thấy "bốc mùi". Đó là rau thối - một loại rau nức tiếng của vùng đất Tây Bắc.
Mang rau thối xuống Hà Nội bán ở chợ dân sinh, chị Bích Nguyễn (ở Thanh Xuân, Hà Nội) khiến ai cũng tròn mắt ngạc nhiên bởi tên gọi của nó.
Lần đầu biết đến loại rau này, nhiều người ngạc nhiên vì tên gọi lạ lẫm, khác biệt
Chị Bích cho biết chị lấy nguồn hàng từ một người quen chuyên nhập các loại rau rừng về Hà Nội. "Rau ngót rừng với rau bò khai thì các chị em biết đến nhiều hơn còn rau thối vẫn khá lạ lẫm, nhiều người không nghĩ rằng loại rau đứng cách xa cả mét vẫn có mùi nồng nặc lại là đặc sản của vùng Tây Bắc. Thực tế, rau thối giống như sầu riêng, nặng mùi nhưng nếu ai ăn quen sẽ ghiền, còn ai không ăn được thì sẽ thấy nó có mùi thối", chị Bích chia sẻ.
Theo chị Bích, những ngày mới bán, rau thối ít người mua, bây giờ chị em lại thi nhau đặt hàng. Giá rau thối khoảng 50.000 đồng/kg, thời điểm khan hiếm giá lên tới 90.000 đồng/kg. Dù giá khá đắt so với các loại rau truyền thống nhưng vẫn đắt khách, hàng về không đủ để bán, nếu chị em nào ra muộn sẽ không còn hàng để mua.
Cũng là người bán rau rừng ở Hà Nội, anh Hoàng (Long Biên) cho biết mấy năm gần đây rau thối rất hút khách. Đến mùa, mỗi ngày anh bán được cả chục cân rau thối. Có những khách nhà giàu đặt anh vài chục cân nhưng loại rau này mọc hoang, sản lượng ít nên anh không dám nhận nhiều vì sợ không phải lúc nào cũng đủ hàng.
"Tôi có họ hàng ở Sơn La nên nhờ thu mua của bà con vào rừng hái rồi gửi xuống Hà Nội nhưng có những đợt khan hiếm, số lượng không đủ trả cho khách. Rau có mùi hôi nhưng khi nấu sẽ bay mùi, đảm bảo ăn ngon, xào thịt bò, xào tỏi, rán trứng, làm nộm, nấu canh… đều hấp dẫn. Khách lúc đầu mua cũng chỉ vì tò mò, sau lại thành nghiện", anh Hoàng cho hay.
Được biết, rau thối còn có tên tiếng Thái là pắc nam, là loại cây mọc hoang ở trong nhiều cánh rừng ở các tỉnh Tây Bắc như Sơn La, Tuyên Quang, Lai Châu... Đây là cây dây leo, lá kép màu xanh thẫm, mọc đối xứng nhau. Thân vươn dài, quấn vào bất cứ loại thực vật nào sống bên cạnh, có nhiều gai nhọn.
Chị Sa Thị Lý (ở bản Mường, xã Tà Hộc, huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La) cho biết trước đây loại rau này mọc đầy rừng nhưng không ai thèm hái, sau đó một số người dân hái ăn về ăn thử và thấy ngon, từ đó nó mới thành món đặc sản của vùng này. Giờ đây, khi nó trở nên đắt hàng, người dân vùng núi thi nhau vào rừng hái để bán về dưới xuôi.
Đây là cây mọc hoang, xuất hiện vào độ tháng 3, tháng 4 hàng năm
"Phần chồi non của cây rau thối có thể chế biến được thành nhiều món ăn ngon. Loại rau này chỉ thường xuất hiện vào độ tháng 3, tháng 4 hàng năm. Vào thời điểm này, bà con lại vào rừng để tìm hái thứ "lộc trời" bán cho thương lái, mang lại nguồn kha khá, giúp nhiều người có thêm thu nhập", chị Lý cho hay.
Chị Lý cho biết thêm, theo kinh nghiệm, rau pắc nam sau khi được hái khỏi cây thì mùi hôi, độ giòn sẽ giảm dần theo thời gian. Vì thế, nếu muốn giữ trọn mùi vị đặc trưng của loại rau này thì nên chế biến ngay, có như vậy mới cảm nhận rõ vị ngọt bùi tự nhiên và mùi hôi nồng lan tỏa trong hơi thở.
Bạn Hạnh Nguyễn (ở Đống Đa, Hà Nội) chia sẻ: "Lần đầu đến Mai Châu tôi thấy có món rau thối xào tỏi trong thực đơn của nhà hàng. Vì thấy lạ lẫm nên tôi đặt 1 đĩa ăn thử, và thấy rất ngon, lúc ăn không thấy có mùi thối như cái tên của nó, cả đoàn ai cũng ghiền. Rồi khi về, chúng tôi mỗi người đặt vài cân làm quà tặng cho bạn bè, người thân".
