Loại quả được ví là "vàng đen", "tiên dược" cho sức khỏe

Lương y Bùi Đắc Sáng

Nơi công tác: Viện hàn lâm KH&CN Việt Nam

Xem tất cả bài viết của chuyên gia

Khoảng tháng 8 đến tháng 9 âm lịch hàng năm là mùa thu hoạch quả trám đen. Loại quả này trước đây khá phổ biến, nay trở thành đặc sản được nhiều người săn lùng, nhất là loại trám đen ta (không phải trám cao sản). Giá bán trám đen trên thị trường dao động khoảng 100.000 - 300.000/1kg, tùy từng loại. 

Do ngày càng đắt đỏ nên loại quả này hiện được ví như “vàng đen”, khi ăn có vị bùi, thơm, béo ngậy. Có rất nhiều cách chế biến trám đen như kho cùng cá thịt, muối trám, om chín mềm, xôi trám… Các chuyên gia đông y cho rằng, loại quả này còn là vị thuốc quý, nếu biết cách sử dụng thì sẽ mang lại nhiều giá trị cho sức khỏe. 

Qủa trám đen xưa có rất nhiều nhưng nay trở thành đặc sản với giá đắt đỏ. (Ảnh minh họa)

Lương y đa khoa Bùi Đắc Sáng - Viện Hàn Lâm khoa học Công nghệ Việt Nam cho biết, quả trám đen có hình trứng, màu tím đen sẫm, dài 3-4cm, rộng 2cm, hạt cứng có 3 ngăn. Cây này được trồng ở nhiều nơi trong nước ta để lấy quả ăn và lấy nhựa trám. 

Ngoài tác dụng dùng làm thực phẩm, quả trám (bao gồm cả hạt trám và nhân trám) cùng các bộ phận khác của cây trám, đều có thể sử dụng làm thuốc. Tác dụng làm thuốc của quả trám được ghi chép đầu tiên trong sách "Thực liệu bản thảo" và "Nhật hoa tử bản thảo".

Theo đông y, quả trám có vị chua ngọt, bùi, béo, tính ấm, giúp sinh tân dịch, giải khát, thanh giọng, giải độc rượu, giải độc khi bị ngộ độc cá. Ngoài quả, rễ và lá cũng là vị thuốc có thể sử dụng được. Rễ trám có vị ngọt, tính bình; có tác dụng thư cân hoạt lạc, khư phong khu thấp. Lá có vị hơi đắng, hơi chát, tính mát; có tác dụng thanh nhiệt giải độc, tiêu thũng chỉ thống. 

Các nghiên cứu của y học hiện đại cũng cho thấy, trong 1 quả trám đen có chứa protid, chất béo, hydrat cacbon, beta- caroten, acid oleannolic, một số khoáng chất: Canxi, kali, phốt pho, sắt, magie, và một số loại vitamin khác.

Trám đen kết hợp với thực phẩm khác có thể trở thành bài thuốc quý. Ảnh minh họa. 

Theo tư vấn của lương y Bùi Đắc Sáng, trám đen có thể sử dụng làm một số món ăn, bài thuốc đơn giản theo những cách dưới đây:

- Giải độc cá nóc bằng quả trám bằng cách: Trám tươi 50g, rửa sạch bỏ hạt sao chín, sắc uống.

- Giải ngộ độc cua cá bằng cách: Dùng 30g trám trắng đem đi sắc với nước uống. Uống khi còn ấm sẽ nhanh khỏi.

- Chữa sâu răng: Đốt quả trám thành than, tán thật nhỏ sau đó trộn với một ít xạ hương rồi bôi và xỉa vào chỗ đau răng.

- Trị đau đầu: Dùng 10g trám tươi bỏ hạt, 15g hành hoa, 10g tử tô, 10g gừng tươi sắc với 1,5 lít nước đến khi cạn còn 500ml, chia đều 3 bữa, uống khi còn ấm có tác dụng trị đau đầu. Áp dụng trong 3-5 ngày, trị bệnh đau đầu được dứt điểm.

- Giải nhiệt, thanh phế, lợi hầu họng: Cho 10g trám tươi bỏ hạt, 120g ngó sen tươi, 6g gừng, 150g mã thầy vào máy ép, ép lấy nước, uống đều 2 bữa sau bữa ăn 30 phút có tác dụng giải nhiệt, thanh phế, có lợi cho hầu họng.

- Chữa ho do cảm lạnh: Dùng 10g trám tươi bỏ hạt sắc cùng 1 lít nước, có thể thêm đường phèn, uống khi còn ấm, 2 bữa sáng-tối sau bữa ăn 30 phút có tác dụng chữa ho gà, ho do cảm lạnh. Kiên trì áp dụng trong 7-10 ngày để trị bệnh được triệt để.

Trám đen vừa là món ăn, vừa là vị thuốc quý. (Ảnh minh họa)

- Chữa chứng miệng lở, nhiệt: Lấy 50g trám đốt thành than, tán thành bột mịn bôi lên vùng miệng bị nhiệt. Kết hợp với uống nước quả trám luộc để đạt được hiệu quả như ý.

- Chữa cảm nắng bằng quả trám: 10g trám đập vụn, đun với 30g rễ sậy cùng 2 lít nước đến khi còn 500ml, chia đều 3 bữa uống có tác dụng giải cảm do nắng gây ra.

- Trị nứt nẻ gót chân khi trời rét: Hạt trám trắng đốt thành than, tán mịn, trộn đều với dầu thực vật, bôi vào chỗ đau.

- Chữa kiết lị bằng quả trám: Dùng 100g trám cả hạt sắc với 1 lít nước đến khi cạn rồi cô lại lấy cao, chia thành 3 lần uống trước bữa ăn 30 phút có tác dụng điều trị bệnh kiết lỵ.

* Các bài thuốc từ quả trám đen chỉ mang tính chất tham khảo, tốt nhất gặp vấn đề sức khỏe nên đi khám sớm.

Loại quả chỉ ăn vài miếng đã đủ 1/3 nhu cầu vitamin A và 10% kali cho cơ thể

Chỉ với 100 g - tương đương với vài miếng bí đỏ xắt lát và chế biến thành các món ăn đơn giản, cơ thể có thể nhận được rất nhiều dưỡng chất, nhất là...

Bấm xem >>

Sống khỏe