Món canh đặc trưng ngày Tết của người Hà Nội gốc không chỉ tinh túy, còn rất cân bằng dinh dưỡng, cực tốt cho sức khỏe

Lương y Bùi Đắc Sáng

Nơi công tác: Viện hàn lâm KH&CN Việt Nam

Xem tất cả bài viết của chuyên gia

Video: Lương y Bùi Đắc Sáng chia sẻ về bát canh bóng ngày Tết của người Hà Nội.

Món ăn cân bằng âm dương, cân đối dinh dưỡng

Với những người Hà Nội gốc, canh bóng là món ăn không thể thiếu trong mâm cơm gia đình mỗi dịp có việc quan trọng hay lễ Tết. Thời xưa, khi chọn con dâu, nhiều gia đình chỉ ra một "đề bài" đơn giản là nấu một bát canh bóng để cả nhà cùng thưởng thức. Ai nấu được bát canh bóng chuẩn vị Hà Nội chứng tỏ người đó không chỉ đảm đang mà còn rất tinh tế.

Lương y đa khoa Bùi Đắc Sáng (Hội Đông y Hà Nội) cho biết, canh bóng là món ăn cổ truyền, rất đặc trưng của người Hà Nội. Món ăn này đã được đúc kết kinh nghiệm qua nhiều thế hệ, trong đó nguyên liệu chủ đạo không thể thiếu đó là bóng bì lợn. Ngoài ra, bát canh gồm nước ninh xương, giò sống, nấm hương, rau củ quả (cà rốt, quả đậu, xúp lơ)… Các nguyên liệu này không được cho vào nồi cùng lúc mà vào các thời điểm phù hợp để chín vừa tới, có độ giòn, ngon, ngọt nhất.

Xét dưới góc độ y học cổ truyền, bát canh bóng thành phẩm là sự kết hợp của “âm dương ngũ hành”, cân bằng tính vị và dinh dưỡng. Đặc biệt, món ăn này rất phù hợp trong dịp Tết. Khi có quá nhiều thực phẩm chứa chất béo, thì bát canh bóng thanh mát sẽ giúp cân bằng chất trong cơ thể.

Bát canh bóng không chỉ cân bằng âm dương mà còn rất cân đối về mặt dinh dưỡng. 

Dưới góc độ dinh dưỡng, TS.BS Nguyễn Trọng Hưng (Viện Dinh dưỡng Quốc gia) cho rằng, nhìn các nguyên liệu cơ bản trong bát canh bóng có thể thấy chúng gần như đủ hết các nhóm chất cần thiết cho cơ thể. Đó là chất béo (gồm cả collagen) có trong bóng bì; chất đạm có trong tôm, thịt nạc; chất xơ, các vitamin và khoáng chất có trong rau… Chỉ còn thiếu chất đường bột thì có thể bổ sung từ cơm, mỳ là đủ.

Do có nhiều thực phẩm trong một bát canh, vì thế bác sĩ Hưng cũng khuyến cáo mọi người nên chú ý số lượng ăn vào để tránh bị nạp quá nhiều năng lượng. Hoặc nếu ăn quá nhiều thì cần hạn chế thực phẩm khác trong mâm cơm.

Về tác dụng của từng loại nguyên liệu có trong bát canh bóng, lương y Bùi Đắc Sáng tư vấn:

- Bóng bì: Có vị ngọt, tính bình; vào thận, phế; có công năng bổ phế, dưỡng da, bổ âm. Dùng cho các trường hợp khô rát da, bong da, đau sưng họng. Ngoài lượng chất béo, bóng bì còn có hàm lượng collagen khá lớn, rất tốt cho da và xương khớp.

- Thịt lợn nạc: Có vị ngọt, tính bình; vào tỳ, vị, thận; có tác dụng tư âm, nhuận táo. Dùng cho các trường hợp nhiễm trùng, sốt cao, mất nước, ho khan, táo bón, đái tháo đường, suy kiệt thiểu dưỡng.

Các nguyên liệu có trong bát canh bóng đều có những tác dụng khác nhau khi sử dụng. 

- Xương sống lợn: Vị ngọt, tính mát; có tác dụng bổ âm, ích tinh tủy, nhuận cơ nhục. Xương ống có calci phosphat, oscein, Mg, Na, K, Fe.

- Tôm nõn (tôm bóc vỏ): Vị ngọt, tính ấm; vào can, thận. Có tác dụng bổ thận tráng dương, thông nhũ (lợi sữa), thoát tiêu mủ. Dùng cho các trường hợp thận hư, liệt dương, tắc sữa, mụn nhọt, áp xe, các ổ viêm tấy mưng mủ...

- Đậu Hà Lan vị ngọt, tính bình; vào kinh tỳ, vị; có tác dụng hòa trung, hạ khí, lợi tiểu tiện, giải độc.

- Nấm hương vị ngọt, tính bình; có tác dụng bổ tỳ, ích khí, dưỡng huyết, hoạt huyết, tiêu đờm.

- Cà rốt vị ngọt, tính bình; vào phế, tỳ. Có hydrocarotin và carotene, vitamin C dưới dạng phức với protein, vitamin D, vitamin B, tinh dầu và nhiều loại nguyên tố.

- Súp lơ có hàm lượng chất phytochemical cao cùng các vitamin thiết yếu, khoáng chất, chất xơ, đường hòa tan... Súp lơ và các loại rau họ cải là nguồn cung cấp chất oxy hóa tự nhiên cao và có lượng calo thấp nên ăn nhiều có lợi cho sức khỏe, không tăng cân.

Lương y Bùi Đắc Sáng cũng lưu ý, khi nấu canh bóng không nên nấu nhiều, chỉ nấu đủ ăn trong bữa, không để qua đêm hoặc dùng canh thừa. Bởi bóng bì gặp nước đã nở hết cỡ, các loại rau cũng chín và dễ phân hủy, dễ bị vi khuẩn xâm nhập, gây ngộ độc.

Món canh người Nhật bữa nào cũng ăn có tác dụng gì đặc biệt mà ai cũng chuộng, người Mỹ rất mê

Món canh miso không những thơm ngon, bổ dưỡng mà còn nhiều tác dụng thần kỳ cho sức khỏe.

Bấm xem >>

Dinh dưỡng các món ăn