Ăn chay có thật sự đủ dinh dưỡng năng lượng cho các hoạt động và ăn chay có ảnh hưởng gì đến sức khỏe hay không? Hãy cùng lắng nghe những phân tích của chuyên gia dinh dưỡng.
Ăn chay đang trở thành một trào lưu trên thế giới, nhất là trong giới trí thức và chuyên gia. Ở các nước phương Tây, theo một thống kê chưa đầy đủ, có khoảng 5% dân số Anh và Mĩ cho biết họ ăn chay trường hay ăn chay thường xuyên.
Ở nước ta, tuy chưa có số liệu chính thức, nhưng sự có mặt của các nhà hàng và quán ăn chay cùng lượng thực khách đông đảo cho thấy số người ăn chay đang tăng dần trong thời gian gần đây.
Không phải đợi đến tháng 7 âm người ta mới đua nhau ăn đồ chay mà thực tế cũng có rất nhiều người lựa chọn ăn chay hàng ngày để thanh lọc cơ thể tốt cho sức khỏe. Nhiều người chọn ngày mùng 1 hoặc ngày rằm.
Không khí mua bán ồn ào sôi động là vậy nhưng nhiều người lại không biết ăn chay như thế nào để tốt cho sức khỏe. Có không ít người vẫn tự băn khoăn liệu ăn chay có đủ sạch sẽ đảm bảo sức khỏe và dinh dưỡng?
Tiến sĩ Từ Ngữ - Chuyên gia dinh dưỡng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hội dinh dưỡng Việt Nam cho biết: “Ăn chay có rất nhiều tác dụng mà không phải ai cũng biết, ít nhất không có hoặc ít có các bệnh rối loạn chuyển hóa như ung thư, tim mạch, tiểu đường, đột quỵ. Nói đến ăn chay chúng ta nghĩ đến rau, củ, quả, trái cây, xét về góc độ môi trường, ăn chay không tàn phá môi trường, hạn chế hiệu ứng nhà kính… Trong nhiều trường hợp ăn chay còn làm con người ta trở nên điềm tĩnh hơn, bớt hung hăng”
Tuy nhiên, chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo, dù ăn chay trường hay chỉ ăn chay một vài bữa cũng cần đảm bảo đủ năng lượng và chất dinh dưỡng.
Nhiều người khi bắt đầu tìm hiểu về ăn chay thường lo ngại vì không có thịt, khiến cơ thể thiếu đạm nghiêm trọng. Thực chất, nguồn đạm có trong thực vật còn cao hơn rất nhiều so với đạm có trong động vật. Năng lượng được cung cấp từ chất bột như gạo, bánh mỳ. Chất đạm được lấy từ các loại đậu. Vitamin có trong rau xanh, còn chất béo ở dầu ăn thực vật…
Người ăn chay biết phối hợp các loại đạm thực vật với nhau sẽ tạo nên sự cân bằng và đáp ứng nhu cầu của cơ thể. Nguồn cung cấp chất đạm cho người ăn chay chủ yếu là từ các loại hạt thuộc họ đậu.
Bên cạnh đó, người ăn chay cần phải đảm bảo đủ bữa để tránh tình trạng mệt mỏi cho cơ thể. Ngoài ba bữa chính, người ăn chay có thể bổ sung thêm hai bữa phụ với hoa quả, các loại hạt. Một số thực phẩm có chứa nhiều năng lượng được chuyên gia dinh dưỡng gợi ý là dầu thực vật, các loại hạt (hạt dẻ, hạt điều, hạnh nhân, óc chó, lạc, mè…).
Chuyên gia lưu ý thêm khi đã có chế độ ăn hợp lý và cân đối, người dân vẫn cần phải theo dõi cân nặng thường xuyên. Điều này giúp điều chỉnh lại thực đơn hàng ngày. Bên cạnh đó, việc kiểm tra sức khỏe định kỳ 6 tháng/lần cũng có ý nghĩa rất quan trọng trong việc đánh giá được chế độ ăn đã phù hợp hay chưa.
Người ăn chay bắt đầu chế độ ăn chay nên dựa vào tư vấn của chuyên gia dinh dưỡng. Bởi con người có tính cá thể, chế độ ăn cần phải xây dựng riêng cho từng người.
Liên quan đến những hệ lụy không tốt từ ăn chay, bác sỹ Lê Thị Hải – Nguyên Giám đốc Trung tâm khám và Tư vấn dinh dưỡng, Viện Dinh dưỡng Quốc gia cho biết: “Nếu phải lựa chọn ăn chay chúng ta nên lựa chọn thực phẩm tươi sạch nấu các món ăn hàng ngày ví dụ như đậu phụ, chả đỗ. Tuy nhiên, không nên thêm các thành phần phụ gia để cho giống món thịt, cá tôm… Làm như vậy chúng ta đang ngầm đưa các hóa chất vào cơ thể, không tốt cho sức khỏe”.
Tâm lý người ăn chay luôn nghĩ rằng ăn các đồ ăn xuất phát từ thiên nhiên như rau củ quả sẽ có lợi cho sức khỏe. Song điều này chỉ đúng khi người sản xuất đảm bảo các tiêu chí an toàn vệ sinh thực phẩm.
Việc ăn chay từ các thực phẩm không rõ nguồn gốc không những đem lại những tác hại cho sức khỏe mà việc ăn chay không đúng cách cũng làm hao tổn năng lượng lớn trong cơ thể. Đôi khi còn gây phản tác dụng.
Theo các chuyên gia dinh dưỡng, việc ăn chay không đúng cách có những hệ lụy cần phải cảnh báo, ăn chay nhiều, ăn chay thái quá sẽ khiến cơ thể thiếu chất dinh dưỡng cần thiết.
Trên thế giới cũng như tại Việt nam đã có nhiều khuyến cáo cụ thể như: Chất đạm động vật và chất đạm thực vật phải chia đều 50/50. Trong trường hợp ăn chay nhiều, tức là chất đạm thực vật nhiều , thiếu chất đạm động vật, hoàn toàn không tốt cho sức khỏe, nhất là đối với các cháu nhỏ, những đối tượng đang cần nạp đủ dinh dưỡng để phát triển…
Với những người bắt buộc phải ăn chay việc lựa chọn thực phẩm chay cũng cần phải đảm bảo đủ chất dinh dưỡng cho cơ thể, chọn nguyên liệu ở những cơ sở uy tín, đảm bảo chất lượng có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng. Không nên mua những thức ăn đường phố kém vệ sinh.
