Thanh trà trước đây là thứ quả dại mọc ở ven đường, không mấy ai để ý, sau đó được người dân mang về thuần dưỡng, trở thành thứ quả đặc sản nổi tiếng ở vùng đất Vĩnh Long.
Cây trái miền Tây là một đề tài bất tận bởi vì sự phong phú và đa dạng của nhiều chủng loại. Cứ đặt chân lên mỗi tỉnh thành, bạn sẽ tha hồ thưởng thức những thức đặc sản thơm ngon hấp dẫn mà không nơi nào có, trong đó phải kể tới trái thanh trà ở Vĩnh Long, một loại quả chua ngọt cùng với hương thơm thoảng dịu, được nhiều người yêu thích.
Thanh trà là đặc sản của Vĩnh Long, trước đây mọc dại khắp nơi ít ai để ý tới
Thanh trà còn có tên gọi khác là sơn trà, chanh trà. Cây thanh trà thuộc giống cây gỗ, tương tự xoài, nhưng trái lại có kích thước và hình dáng giống chanh.
Những người sống ở miền Tây sẽ biết được rằng thanh trà có 2 loại, thanh trà ngọt - trái thon, hơi dài, vỏ dày, cứng, có lớp phấn trắng phủ bên ngoài. Loại thanh trà chua có kích thước cỡ trứng gà non nhỏ gọn trong lòng bàn tay, phần thịt bên trong mọng nước nhưng cơm lại không nhiều vì hạt to. Khi còn non, lớp vỏ của nó xanh mướt, còn khi chín nó chuyển sang màu vàng ươm, mùi thơm nức mũi. Nếu có dịp về miền Tây vào cuối tháng 3, du khách sẽ ngỡ ngàng khi đi qua những vườn thanh trà chín vàng rực dưới nắng hè, trông rất hấp dẫn.
Trước đây, thanh trà là quả dại mọc ven đường, ít ai để ý, sau đó người dân đem về trồng và thuần dưỡng. Mấy năm gần đây, nó trở thành quả đặc sản, được người dân thành phố ưa chuộng và tìm mua.
Từ quả thanh trà, người ta có thể chế biến theo nhiều cách, tạo ra nhiều món ăn phong phú. Cách thông thường được nhiều người ưa chuộng là dùng thanh trà chín chấm muối ớt. Lấy trái thanh trà chín lột vỏ chấm chén muối ớt, vị chua, ngọt và thơm của thanh trà kết hợp thêm vị mặn, cay của muối ớt khiến nhiều người thấy thích thú. Còn có cách ăn khác là dùng dao bén gọt bỏ vỏ cho vào ly cùng vài muỗng đường cát, một ít muối để giải nhiệt.
Trái thanh trà có vị chua chua ngọt ngọt, rất được chị em ưa chuộng
Ngoài ăn như một loại hoa quả, từ xưa các bà các mẹ ở Vĩnh Long đã sử dụng quả thanh trà non để nấu canh chua, kho cá.
Cứ vào cuối tháng 3, chị Thanh, tiểu thương bán hoa quả trên đường Xã Đàn (Hà Nội) lại nhập thanh trà ở Vĩnh Long về bán. Chị cho biết, trung bình mỗi ngày, chị bán ra thị trường 20 - 25kg quả. "Loại quả này gần giống với xoài tí hon và quả biwa Nhật nhưng ngọt và đậm vị hơn, mùa thanh trà khá ngắn, chỉ diễn ra trong vòng 3 - 4 tuần nên các tiểu thương đều tranh thủ nhập về bán. Để quả luôn tươi, tránh dập, hỏng, khi vận chuyển, chị thường lót một lớp vải nhung hoặc giấy báo dưới thùng đặt thanh trà", chị Thanh chia sẻ.
Ở thành phố, thanh trà rất đắt khách
Theo chị Thanh, quả thanh trà khá lạ, vị lại hấp dẫn nên được các chị em văn phòng yêu thích, có thể chế biến được nhiều món như bỏ vỏ dầm đường đá, ngâm muối đường hoặc ăn trực tiếp. Thậm chí, nhiều người mua quả về để trưng trong phòng vì nó có mùi rất thơm.
Theo khảo sát, trên thị trường có cả thanh trà miền Tây và thanh trà Thái. Trái thanh trà miền Tây có giá 60.000-90.000 đồng/kg, trong khi đó loại của Thái có giá lên tới 150.000 đồng/kg.
"Hai loại này đều có màu vỏ vàng, thịt bên trong cũng vàng, hạt bên trong dính lấy phần cơm. Thế nhưng, thanh trà miền Tây có hình dáng quả tròn nhưng ăn chua, ít ngọt. Còn loại quả nhập từ Thái Lan về có hình bầu dục, ăn ngọt, chỉ xen lẫn chút chua", chị Thanh chia sẻ.
