Đây là loại quả mọc hoang dại trong rừng và rất khó để hái nhưng có hương vị đặc biệt, được nhiều người thành phố yêu thích.
Với những hương vị lạ lẫm, gần đây một số loại trái cây rừng xuất hiện trên thị trường và thu hút những thực khách ở thành phố. Có những loại giá khá đắt đỏ nhưng nhiều người vẫn chi tiền mua trái cây rừng về thưởng thức. Trong số này có trái xay - một loại quả đặc sản có nhiều ở Gia Lai và lác đác ở vài cánh rừng rậm thuộc phía Bắc thị xã Ninh Hòa (Khánh Hòa), Tuy Hòa (Phú Yên), Quảng Ngãi.
Trái xay là quả dân dã, trước kia ít người biết đến
Nay nó thành món đặc sản bán ở thành phố
Trái xay là loại quả mọc dại, dân dã gắn liền với tuổi thơ của nhiều người sống ven các cánh rừng ở các tỉnh Nam Bộ. Trước đây, trái xay chỉ ăn cho vui, ít được ngó ngàng và cũng không đem ra mua bán. Nhưng ngày nay, nó trở thành một loại quả lạ, một đặc sản đắt đỏ được người dân ở thành phố ưa chuộng. Giá của trái xay đắt hơn rất nhiều so với các loại hoa quả bình thường.
Trái xay chín có mùi vị rất lạ, rất đặc trưng của một loại trái cây rừng nên không bị nhầm lẫn với bất kể loại trái cây nào khác. Nó có hình bầu dục hơi dẹp, kích thước bằng ngón tay út. Lớp vỏ bên ngoài giòn, có màu đen đen hay nâu thẫm, chỉ cần dùng tay ấn nhẹ là sẽ làm vỡ lớp vỏ để lộ ra lớp thịt bên trong. Thịt bên trong thường có màu vàng đậm, xốp và mềm, khi ăn có vị chua nhưng để lâu một chút sẽ thấy vị thanh ngọt, dễ chịu.
Trái xay chín có mùi vị rất lạ, rất đặc trưng của một loại trái cây rừng nên không bị nhầm lẫn với bất kể loại trái cây nào khác.
Dạo một vòng quanh chợ mạng, trái xay được rao bán rất nhiều, đặc biệt là ở TP.HCM và các tỉnh thành phía Nam, ở Hà Nội cũng có bán nhưng hiếm hơn. Giá bán trái xay tươi vào khoảng 200.000-250.000 đồng/kg, trái xay rim đường 400.000-500.000 đồng/kg. Vì lạ lẫm và mùi vị hấp dẫn, trái xay rất đắt hàng, nhiều người còn mua làm quà tặng gửi đi khắp nơi.
Chị Huỳnh Trang (một người bán trái xay trên chợ mạng ở TP.HCM) cho biết trái xay có 2 loại, xay nhung có vị chua chua ngọt ngọt, màu nâu có lông, giá 250.000 đồng/kg; xay trâu bột hơn, vỏ màu đen, kích thước to hơn xay nhung, giá 200.000 đồng/kg; xay ướp đường 150.000 đồng/hộp (300gr).
"Bắt đầu từ tháng 8 đến tháng 10 âm lịch hàng năm là trái xay chín rộ. Tôi thu gom xay của bà con ở các tỉnh Gia Lai, Ninh Thuận, Bình Thuận, ngày nào đắt hàng cũng bán được cả tạ xay cho cả khách sỉ và khách lẻ. Là loại quả mới xuất hiện trên thị trường vài năm trở lại đây nên trái xay được nhiều người mua ăn thử và mua làm quà", chị Trang cho hay.
Trái xay được rao bán nhiều trên chợ mạng và lượng người đặt mua rất đông
Theo chị Trang, trái xay có thể để được cả tháng mà không cần bảo quản trong tủ lạnh, chỉ cần để ở nơi thoáng mát, không bị bí là được. "Khi ăn vào miệng, cảm giác đầu tiên có thể nhận thấy là vị chua chua, nhưng để lâu hơn một chút sẽ thấy vị chua chua ấy tan biến mà đọng lại là vị ngọt thanh rất riêng biệt trong miệng", chị Trang tiết lộ.
Đây là quả xay nhung
Đây là quả xay trâu
Anh Tĩnh (ở quận 12, TP.HCM) mới bán trái xay được một năm nhưng khách đặt mua rất đông. "Một năm chỉ có một mùa trái xay, trái ăn chua chua ngọt ngọt nên nhiều chị em thích lắm. Nhiều khách đặt mua trái xay vì nó lạ, chưa được ăn bao giờ. Nhưng cũng nhiều khách ăn quen, thấy ngon nên đặt nhiều để ăn và làm quà tặng. Nhiều người ở Hà Nội, thậm chí ở Lào Cai, Lạng Sơn cũng gọi đặt hàng", anh Tĩnh cho hay.
Cây xay có chiều cao từ 20-40m nên việc thu hoạch không hề dễ dàng. Những cây càng lâu năm thì càng sai quả. Chia sẻ trên Báo An Giang, cô Néang Thi Phát (ở xã Châu Lăng, Tri Tôn) cho biết cứ đến mùa, những người đàn ông trong xã lại băng rừng, vượt núi để hái trái xay về bán thương lái. Để thu hoạch trái chín, thông thường người dân phải trực tiếp leo lên cây. Ngoài ra, còn 1 biện pháp để thu hoạch nữa là dùng những cây móc, được làm bằng những cây tre dài để hái trái. Tuy nhiên, dù thu hoạch bằng cách nào thì đây cũng là công việc vô cùng khó khăn và tiềm ẩn nhiều nguy hiểm.
"Trước kia xay rụng đầy rừng, nhưng gần đây được thu mua với giá cao nên nó mang lại thu nhập kha khá cho người dân nơi đây, giúp mọi người có thêm thu nhập. Mỗi năm nhà tôi vào rừng hái được vài chục tạ xay, thu về hàng chục triệu đồng", cô Phát tiết lộ.
Trái xay ướp đường được nhiều người đặt mua làm quà gửi đi khắp nơi, giá từ 400.000-500.000 đồng/kg
