Đây là loại cá được bán nhiều ở các chợ, giá rất rẻ nhưng lại giàu dinh dưỡng, đặc biệt hàm lượng canxi cao hơn bất kể loại cá nào, kể cả những loại cá đắt tiền, nổi tiếng là bổ dưỡng.
Cá là loại thực phẩm phổ biến và được các chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo nên sử dụng thường xuyên khoảng 3-4 bữa/tuần. Thực tế trong đời sống ẩm thực, đa số mọi người thường chọn các loại cá lớn như rô phi, cá trắm và đặc biệt là cá chép vì cho rằng những loại cá này dễ ăn, giàu dinh dưỡng. Tuy nhiên, những loại cá nhỏ cũng có những giá trị dinh dưỡng riêng, thậm chí có thành phần vượt trội cá lớn, ví dụ điển hình nhất là cá chạch.
Cá chạch là loại cá da trơn, ngoài lượng chất béo, protein thì chúng có hàm lượng canxi rất dồi dào, thậm chí nếu so sánh cùng trọng lượng, cá chạch nhiều canxi nhiều hơn so với các các loại cá được cho là rất bổ dưỡng như cá chép, cá quả…
TS.BS Từ Ngữ - Phó chủ tịch, Tổng thư ký Hội Dinh dưỡng Việt Nam cho biết mỗi loại cá đều có những giá trị dinh dưỡng khác nhau và việc sử dụng loại nào là do sở thích mỗi người. Ví dụ, có những người chỉ ăn cá có vảy, không ăn được cá da trơn. Hay không ít người lại chỉ thích ăn cá nhỏ, không ăn cá lớn.
Cá chạch giàu canxi hơn cả những loại cá đắt tiền, nhưng ít người ăn. Ảnh minh họa.
Với cá nhân TS Từ Ngữ, ông thường lựa chọn các loại cá nhỏ, bởi như vậy khi ăn sẽ sử dụng hết cả đầu và xương của cá. Theo lý giải của vị bác sĩ này, cách ăn như vậy sẽ giúp cơ thể nhận hết dinh dưỡng có từ cá, đặc biệt là hàm lượng canxi.
Theo bảng thành phần thực phẩm Việt Nam, 100g cá chạch cung cấp 110kcal, 20.4g protein, 3.2g lipid, 109mg canxi, 231mg phốt pho... Với cùng trọng lượng trên, hàm lượng canxi trong cá chạch cao hơn gấp 6 lần so với cá chép và hơn khoảng 10 lần so với mực.
“Với các loại cá, hàm lượng canxi chủ yếu ở xương. Như vậy, nếu ăn cá nhỏ cả xương thì chúng ta sẽ hấp thu được nhiều canxi nhất, còn với các loại cá lớn bỏ xương, khi đó chúng ta chỉ lấy được phần protein và chất béo trong cá”, TS.BS Từ Ngữ cho hay.
Lương y Bùi Đắc Sáng (Hội Đông y Hà Nội) cho biết thêm trong đông y, cá chạch còn được ví là “sâm nước”. Do vậy, cá chạch có nhiều tác dụng bồi bổ cho cơ thể, thậm chí giúp tăng cường sinh lý nam giới.
Chạch nấu với đậu phụ sẽ tăng khả năng hấp thu canxi cho cơ thể. Ảnh minh họa.
Theo ông Sáng, trong cá chạch có nhiều lysine là một thành phần thiết yếu để hình thành tinh trùng. Vì vậy ăn chạch không chỉ thúc đẩy sự hình thành số lượng mà còn giúp cải thiện chất lượng tinh trùng. Để tăng cường sinh lý, mọi người có thể dùng kết hợp với hạt hẹ để mang lại hiệu quả cao.
Theo đó, dùng 250g cá chạch đã làm sạch và 50g hạt hẹ cho vào túi vải buộc kín. Sau đó, cho cả cá chạch và bọc hạt hẹ vào nồi với khoảng 500-700ml nước rồi đun cho đến khi cá chín mềm, cạn hết một nửa nước thì nêm gia vị vừa ăn rồi tắt bếp. Bỏ hạt hẹ ra và ăn phần thịt cá, phần nước dùng để uống.
Ngoài tăng cường sinh lý, cá chạch còn giúp ngăn ngừa còi xương ở trẻ em, giúp xương khỏe hơn ở người cao tuổi vì chứa nhiều canxi. Theo ông Sáng, nên nấu chạch cùng đậu phụ để tăng hàm lượng canxi tốt nhất cho cơ thể.
Để đảm bảo được chất lượng món ăn, cũng như có hàm lượng dinh dưỡng tối đa, mọi người nên lưu ý chọn mua chạch tươi sống, còn giãy mạnh và có thân mình to, mắt trong, da sáng bóng và phần mang cá đỏ tươi.
Ngoài ra, mọi người không nên nấu chạch với giấm, cà chua và không ăn cùng thịt chó vì gây nguy cơ gây ngộ độc, rối loạn tiêu hóa. Khi ăn chạch cần nấu chín kỹ, tuyệt đối không ăn tái, sống vì dễ nhiễm sán, gây đau bụng. Sau khi ăn cá chạch không nên ăn các thực phẩm có tính hàn như chuối tiêu, dưa hấu, tôm cua biển.
